به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی هوا دو منشأ طبیعی و مصنوعی دارد؛ در این میان حمل و نقل یکی از عوامل ایجاد آلودگی است که در گروه آلاینده‌های مصنوعی قرار داشته و سهم بزرگی در آلودگی هوا دارد.
شهرهای ما با آلودگی دست و پنجه نرم می‌کند، مدارس تعطیل می‌شود، نماهای شهر سیاه و سیاه‌تر می‌شود و این مسیر تا زمانی پیش خواهد رفت که شهرها از آلودگی پر و از انسان خالی شود.
زنگ هشدار این بحران از سال‌های گذشته در جهان به صدا درآمده است و در ایران نیز، شهرهای بزرگ‌تر که معضلات بزرگ‌تری با آلودگی دارند، این خطرات را دیده‌اند اما در بسیاری مواقع از اجرای راه‌حل مناسب بی‌بهره بوده‌اند.
از سوی دیگر بخش‌های مختلف یک شهر مانند حمل و نقل عمومی و رفت و آمد خودروهای شخصی می‌تواند نقش مهمی در آلودگی هوای شهر داشته باشد. مترو یا دیگر وسایل نقلیه پاک با امکانات ویژه خود می‌تواند به عنوان یک راهکار برای کاهش استفاده از وسایل نقلیه به ویژه وسایل نقلیه شخصی در سفرهای درون شهری مورد استفاده قرار گیرد اما شاید توجه صرف به مترو کافی نباشد.
در همین راستا امین‌زینل همدانی دکترای برنامه‌ریزی حمل و نقل معتقد است: «زمانی این سیستم حمل و نقلی به راندمان اصلی می‌رسد که همه ارکان آن تحت سامانه‌ای یکپارچه مدیریت شود.» در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
ناوگان حمل و نقل عمومی کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟
برای دستیابی به سیستم حمل و نقل همگانی کارآمد و بهینه، باید رویکردها در مدیریت سیستم حمل و نقل به سمت ارائه راهکارهای بلندمدت و استفاده از تمام ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شهر باشد؛ سیستم حمل و نقل زمانی به راندمان اصلی می‌رسد که همه ارکان آن، تحت مدیریت یک سامانه یکپارچه بوده و شاخص‌های حمل و نقل پاک نیز در آن رعایت شود.
به عنوان مثال مترو زمانی راندمان کامل دارد که در کنار ایستگاه‌های آن، دسترسی به دیگر مدهای حمل و نقلی مانند تاکسی و اتوبوس وجود داشته باشد تا شهروندان بتوانند به هر نقطه شهر که می‌خواهند سفر کنند اما در کشور ما این‌گونه اقدامات آن طور که باید انجام نشده است.
آیا می‌توان آلودگی هوای شهرها را ناشی از تردد خودروهای تک سرنشین دانست؟
مشکل از نبود قانون و فرهنگ‌سازی است زیرا معتقدم زمانی فرهنگ‌سازی به وجود می‌آید که قوانین راهنمایی و رانندگی دقیق و مشخصی وجود داشته باشد.
در کشورهای دیگر برای کاهش این مسئله روش‌های تشویقی مانند تخصیص معبر جداگانه برای خودروهای غیر تک سرنشین همانند مسیر مخصوص اتوبوس‌های تندرو احداث می‌شود اما در کشور ما این‌گونه اقدامات انجام نشده است.
با توجه به استفاده از خودروهای تک سرنشین در اولین ساعات روز، ادارات و کارخانجات می‌توانند با برنامه‌ریزی برای سرویس، در راستای کاهش آلودگی هوا تلاش کنند.
مطمئناً با برنامه‌ریزی می‌توان این معضل را کاهش داد؛ البته در مورد آلودگی هوای شهرها نباید تمام نگاه‌ها به سمت خودروها باشد زیرا بخش عمده‌ای از آلودگی هوا مربوط به صنایع آلاینده است بنابراین ما باید به سمت استفاده از حمل و نقل پاک حرکت کرده و بدانیم آلایندگی خودروها و صنایع باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
معتقدم در این خصوص باید مدیران شهری جهادی‌تر عمل کنند؛ در کشورهای دیگر یک خط متروی ۲۵ کیلومتری در کمتر از یک سال بهره‌برداری می‌شود اما در کشور ما حداقل چهار سال طول می‌کشد. باید با ترغیب بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در سیستم‌های حمل و نقل، در راستای کاهش آلودگی هوای شهرها گام برداشته شود.
با توجه به تعدد سیستم‌های حمل و نقلی، کدام یک در کاهش آلودگی کلانشهر اصفهان مؤثرتر است؟
به نظر می‌رسد بیشترین تأثیر سیستم حمل و نقل در کاهش آلودگی هوا متناسب با فراگیری سیستم است که بتواند بیشترین تعداد مسافر را جابه‌جا کند که از این نظر مترو نقش بسزایی دارد؛ پس از مترو، اتوبوس‌های تندرو که ظرفیت تعداد مسافر بیشتری دارد نیز نقش بسزایی در کاهش آلودگی هوا دارد و باید به تراموای شهری تبدیل شود. نقش اتوبوس‌های برقی و هیبریدی و تاکسی‌ها به‌شرطی که ساماندهی و پاک باشند نیز در این خصوص بسیار پررنگ است.
تمامی این اتفاقات نگرشی لازم دارد که بخواهد این آلودگی رفع شود حتی تولید بنزین با کیفیت نیز تأثیرگذار است اما در شرایط فعلی این کیفیت در دسترس نیست.
تأثیر اقتصاد در استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی چگونه است؟
علاوه بر تأثیری که اقتصاد کشور بر حجم دارایی مردم دارد، باید نوع نگاه مردم نیز تغییر کند. تا زمانی که بعضی الگوهای مصرف اصلاح نشود، نمی‌توان توقع داشت که معضلاتی مانند آلودگی هوا نیز مدیریت شود.
تمامی این مشکلات با فرهنگ‌سازی رفع خواهد شد مردم باید بدانند داشتن خودرو دارای مزیت اقصادی، فرهنگی و اجتماعی نیست بلکه استفاده از حمل و نقل عمومی و توجه به نسل‌های آینده مزیت است، بنابراین لازم است که توجه آن‌ها به این جلب شود که آیندگان و فرزندانمان چه وضعی خواهند داشت. افزایش این اقدامات باید از طریق آموزش و پرورش و رسانه‌ها مطالبه شود.
آیا می‌توان گفت اگر توسعه پایدار در دستور کار قرار گیرد مردم به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی ترغیب می‌شوند؟
قطعاً؛ با توجه به وجود شاخص‌های مختلف برای ارزیابی صحت سخنان مسئولان، می‌توان فهمید چه اقداماتی در مسیر توسعه پایدار بوده است. اگر سازمان‌هایی وجود داشته باشد که این اقدامات را اندازه‌گیری کنند، باعث می‌شود مدیران بدانند که عملکردشان چگونه است و سازمان‌ها نیز می‌توانند پیشنهادهایی ارائه دهند.
نظر شما