مجید بوذری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص کارایی واکسن‌های موجود در برابر جهش جدید ویروس کرونا، اظهار کرد: از کارایی واکسن‌های موجود در برابر ویروس کرونا با جهش‌های جدید (اومیکرون) اطلاعات دقیقی در دست نیست و در صورت لزوم بهتر است که واکسن‌های موجود بازطراحی شوند. اطلاعات راجع به اومیکرون بسیار محدود بوده و بر اساس اطلاعات اولیه منتشر شده قدرت سرایت آن دو تا پنج برابر واریانت دلتا است.
وی افزود: بنا بر گزارشات ارائه شده این جهش در افراد واکسینه شده منجر به عوارض خیلی شدید نشده است؛ البته بررسی کارایی واکسن‌ها در برابر جهش جدید ویروس کرونا نیاز به بررسی بیشتر از جمله تست خنثی‌سازی ویروس دارد.
اومیکرون حدود ۳۲ تغییر جدید دارد
رئیس مرکز ویروس‌شناسی دانشگاه اصفهان با اشاره به سویه‌های جدید و جهش‌های ویروس، ادامه داد: جهش‌های اتفاق افتاده در ویروس، می‌تواند در جهت نفع ویروس یا تضعیف آن باشد. جهش‌ها در جهت نفع ویروس با افزایش سرعت انتشار و بیماری‌زایی بیشتر همراه هستند. طبق اطلاعات موجود جهش جدید ویروس کرونا با نام اومیکرون حدود ۳۲ تغییر جدید دارد که ۱۰ مورد از آن در قسمت محل اتصال به گیرنده و همچنین آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده است.
تأثیرگذاری واکسن‌ها وابسته به نحوه جهش ویروس / پادتن‌های قبلی توان خنثی‌سازی ویروس را دارند
وی اضافه کرد: هنوز مقاله صریحی مبنی بر توان پادتن‌های قبلی برای خنثی‌سازی ویروس منتشر نشده اما به نظر می‌رسد که توان خنثی‌سازی آن را دارند. تأثیرگذاری واکسن‌ها به نحوه جهش ویروس بستگی دارد. هرچه بخش‌هایی از ویروس که برای ساخت واکسن مورد استفاده قرار می‌گیرد محدودتر باشد، با جهش‌های زیاد در ویروس‌های جدید قدرت محافظت آنها کمتر می‌شود اما در واکسن‌ها با بخش بزرگ‌تری از ویروس، امکان تأثیرگذاری بیشتری روی جهش‌های جدید وجود دارد.
بوذری در خصوص همه‌گیری همراه با منفعت جمعی، تصریح کرد: قدرت انتشار ویروس و قدرت بیماری‌زایی آن، دو مبحث جداگانه هستند. اگر قدرت بیماری‌زایی جهش جدید ویروس کرونا کمتر باشد، همه‌گیری آن با منفعت همراه است، همانند واکسن عمل می‌کند و حتی احتمال نیاز به واکسیناسیون جهانی را کاهش می‌دهد.
اومیکرون سویه‌ای با قدرت انتشار بالا
وی اضافه کرد: میزان بیماری‌زایی جهش جدید ویروس کرونا مشخص نیست اما قدرت انتشار بالایی دارد و به احتمال زیاد وارد کشور خواهد شد. تست افراد با این جهش در بسیاری از کشورها مثبت شده و در افرادی به جز ساکنان آفریقای جنوبی نیز مشاهده شده است، احتمال پاندمی شدن این جهش جدید به علت سرعت انتشار بالای آن وجود دارد.
این ویروس‌شناس با اشاره به اهمیت پوشش بالای واکسیناسیون، گفت: هرچه میزان پوشش واکسیناسیون بالاتر باشد اطمینان بالاتری حاصل می‌شود. در رابطه با واریانت دلتا معمولاً صحبت از اطمینان بالا در پوشش ۹۰ درصدی واکسیناسیون بوده است، در کشورهایی با پوشش پایین واکسیناسیون امکان به وجود آمدن مشکل زیاد است.
وی در خصوص انواع جهش ویروسی، افزود: جهش‌های یک ویروس بسته به ماهیت ژنوم یعنی RNA یا DNA متفاوت است. جهش در ویروس‌های نوع DNA کمتر است. در هنگام تکثیر این نوع ویروس‌ها آنزیمی که باعث تکثیر ژنوم می‌شود، در صورت اشتباه در رونوشت‌برداری کار تصحیح را انجام می‌دهد. اکثر ویروس‌های RNA بجز کرونا تصحیح در رونوشت‌برداری ندارند.
بوذری ادامه داد: طبیعت ویروس RNA جهش است. آنزیمی که از روی RNA رونوشت برداری می‌کند دقت بالایی ندارد و معمولاً در هر تکثیر حتماً موتاسیون اتفاق می‌افتد و این موتاسیون به نفع ویروس بوده، باعث می‌شود که در برابر شرایط نامناسب محیطی و سیستم ایمنی مقاومت نشان دهد و در نتیجه تعدادی از ویروس‌ها باقی بمانند.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص ویروس کرونا، درست است که تصحیح رونوشت اتفاق می‌افتد اما به علت طول زیاد این ویروس که چیزی حدود ۴۱ هزار بیس است، امکان اتفاق افتادن موتاسین بالا است. در عین حال روش تکثیر باعث می‌شود تغییر در آن بسیار زیاد باشد.
یک نظریه ثابت نشده در مورد کرونا
رئیس مرکز ویروس‌شناسی دانشگاه اصفهان در خصوص پیشنهاد مطرح شده درباره علت جهش جدید ویروس کرونا، اظهار کرد: اینکه چگونه ۳۲ موتاسیون در یک ویروس در مدت خیلی کوتاهی ایجاد شده مبحثی جداگانه است. پیشنهاد شده این اتفاق ممکن است به علت عفونت کرونا در بدن یک فرد مبتلا به HIV که درمان نشده و تزریق واکسن کرونا نیز نداشته، اتفاق افتاده و بدن فرد قادر به مقابله با این ویروس و از بین بردن کامل آن نبوده است و با ادامه تکثیر جهش‌های زیادی به صورت متوالی در ویروس ایجاد شده است. البته این فقط یک نظریه است و باید اثبات شود.
وی ادامه داد: برخی از واکسن‌ها با کاهش شدت ویروس ساخته شده‌اند و میزان بیماری‌زایی در آنها کاهش یافته است. در این روش ویروس عادی گرفته شده و با استفاده از روش‌های متفاوت مانند کشت در درجه حرارت پایین یا میزبان نامناسب، ویروس کشت می‌یابد تا زمانی که اگر در میزبان طبیعی قرار گرفت موتاسیون‌های ایجاد شده در آن بیماری‌زایی را کم کند. از این روش به صورت روتین مخصوصاً در واکسن‌های دامی استفاده می‌شود. با این روش بیماری‌زایی ویروس کاهش یافته، علائم مختصری نشان می‌دهد و ایمنی‌زایی خوبی دارد.
برای پایان یافتن کرونا باید واکسیناسیون افزایش یابد
بوذری اضافه کرد: اتفاقات در طبیعت قابل پیش‌بینی نبوده و کاملاً اتفاقی هستند. برای پایان یافتن کرونا باید واکسیناسیون افزایش یابد یا جهشی با سرعت انتشار بالا و بیماری‌زایی پایین اتفاق بیفتد. در مناطقی که واکسن تزریق نشده باشد احتمال اتفاق افتادن یک واریانت جدید بسیار بالاتر است.
وی در خصوص اندمیک یا بومی شدن بیماری کرونا، خاطرنشان کرد: بیماری کرونا به احتمال بسیار زیاد به صورت اندمیک درخواهد آمد و مانند آنفلوانزا خواهد شد. افراد در معرض آن یا افراد با تمایل محافظت شدن و گروه‌های سنی حساس، باید واکسن را در بازه‌های زمانی مشخص مثلاً سالانه تزریق کنند که البته این بازه به دوام تأثیرگذاری واکسن بستگی دارد.
نظر شما