به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی مهمترین مسئله شهرهای امروز کشور است که می‌توان آن را در ابعاد مختلف و از جوانب متفاوت بررسی کرد؛ افزایش جمعیت، افزایش میزان مهاجرت، نوکیسه گرایی، سودجویی، نبود برنامه‌ریزی دقیق و نبود توازن میان عناصر شهری و عناصر طبیعی باعث شده شهرهای امروز با معضلات بسیار به خصوص در حوزه محیط زیست مواجه باشند.
البته این مشکل در شهرهای کشورهای در حال توسعه به واسطه سنتی بودن نظام‌های برنامه‌ریزی و تصمیم گیری بیشتر نمود پیدا کرده، به نحوی که به یکی از معضلات جدی مدیران شهری تبدیل شده است. بسیاری از مسائل شهری چه در حوزه زیست محیطی و چه در حوزه‌های دیگر، تنها به مدیریت شهر مربوط نیست و به حوزه‌های فرابخشی نیز مرتبط می‌شود، به خصوص که در نظام مدیریتی کشور ما تصمیمات محلی نیست و مقامات محلی چندان قدرتی در تصمیم‌سازی ندارند، اما در هر صورت برنامه ریزی نامتناسب در سطح شهرها نیز عامل تعیین کننده‌ای در بروز معضلات شهری بوده است و نمی‌توان این بعد از نظام برنامه ریزی و مدیریتی را نادیده گرفت.
به منظور بررسی هر چه بیشتر ابعاد این موضوع، گفت‌وگویی با «حامد اخگر»، دکترای شهرسازی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
آلودگی زیست محیطی شهرها را از کدام ابعاد می‌توان بررسی کرد؟
آلودگی و نقش شهرها در کاهش میزان آلایندگی در ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ در ابتدا باید انواع آلودگی از جمله آلودگی صوتی، آلودگی محیطی، زیستی و آلودگی بصری را مورد نظر قرار داد که همگی در شهرهای امروزی قابل مشاهده هستند و لذا می‌توان در نظر داشت که این موضوع از ابعاد مختلف قابل بررسی است.
همه ابعاد یک شهر از ابعاد اجتماعی گرفته تا کالبدی و اقتصادی به یکدیگر متصل هستند و هرکدام می‌تواند موجب ایجاد یا تشدید آلودگی شود.
چرا مسئله آلودگی در شهرهای کشور بحرانی شده است؟
به صورت کلی راهبرد رفع آلودگی در ابتدا نیازمند تبیین کامل مسئله آلودگی در شهر متناسب با نوع آلودگی شهرها است و راهبرد آن نه صرفاً در اختیار مدیریت شهری، بلکه باید به عنوان یک موضوع فرابخشی در دستور کار باشد.
لزوم تدقیق مسئله و شناخت ظرفیت‌های شهرها برای حل مشکل آلودگی‌های شهری ضروری است؛ به عنوان نمونه در کلانشهر اصفهان افزایش سرانه فضای سبز امروزه به عنوان یک راهبرد نمی‌تواند مورد توجه باشد، بلکه کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و استفاده نکردن از سوخت مازوت در بخش صنعت، همچنین استفاده از سوخت جایگزین در این بخش بسیار مورد توجه خواهد بود.
در برنامه توسعه الزام ۲۰ در صد دستگاه‌های دولتی به استفاده از انرژی خورشیدی و سوخت جایگزین مورد توجه بوده است ولیکن مغفول بودن قانون و نبود برنامه‌ریزی و استفاده از سوخت ارزان مازوت به عنوان جایگزین، موجب بروز آلودگی‌های شهری شده است.
کاهش آلاینده‌های شهری چگونه ممکن می‌شود؟
یکی از روش‌های مهم در کنترل آلودگی شهرها در حوزه زیستی، کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و جایگزینی با محوریت سوخت‌های تجدیدپذیر در زمینه کاهش آلودگی هوا است، اما در باید در نظر داشت که فرم شهر و ساخت کالبدی شهر نیز در کاهش میزان ترافیک و کاهش آلودگی شهر بسیار مؤثر است. البته افزایش ضریب نفوذ و دسترسی خدمات شهری در سطح شهر نیز در این خصوص بسیار مورد توجه است و می‌تواند در کاهش مدت زمان سفرهای شهری بسیار مؤثر باشد در حالی که این مهم در سنوات اخیر به شدت مغفول مانده و لذا افزایش طول سفر و ترددهای شهری بسیار رخ داده و نیازمند مدیریت جمعیت و خدمات، منطبق بر الگوهای شهری، انعطاف عملکرد و سازگاری شهری است.
به منظور کاهش آلودگی‌های شهری، افزایش سرانه فضای سبز به عنوان یک عامل اصلی در کاهش آلودگی بصری و آلودگی هوا بسیار مورد توجه است. شهرهای امروز بدون فضای سبز قابل تصور و حتی قابل زندگی نیستند و لذا وجود سرانه فضای سبز و پراکندگی این فضاها در شهرها در کاهش آلودگی بسیار مؤثر است.
راهکار کاهش آلودگی‌های بصری شهرها چیست؟
آلودگی امروز شهرها تنها در حوزه زیست‌محیطی نیست، بلکه در ابعاد دیگری نیز قابل بررسی است؛ از دیگر آلودگی‌ها که امروزه دست به گریبان شهرهای ما شده، اما به شدت مغفول مانده، آلودگی بصری ناشی از تنوع نماهای شهری بدون هویت و نداشتن تجانس و تباین نماهای شهری است.
این موضوعی است که مقام معظم رهبری نیز در دیدار با اساتید حوزه شهرسازی و معماری بیان کردند؛ آلودگی‌های بصری تأثیر زیادی بر روح و روان شهروندان دارد و باید به طور ویژه به آن توجه شود. تهیه طرح‌های سیما و منظر شهر از طرف مدیریت شهری می‌تواند الگوهای خوبی ایجاد کند تا نماهای شهری چند دسته نباشد و اغتشاشات بصری که به نوعی آلودگی شهری محسوب می‌شود نیز ایجاد نشود.
نظر شما