به گزارش خبرنگار ایمنا، احمد شاه مسعود که در سال ۲۰۰۱ و دو روز پیش از حملات یازدهم سپتامبر به دست عوامل القاعده ترور شد، به‌دلیل مقاومتش در برابر طالبان، شهرت جهانی پیدا کرد و امروز فرزندش در حالی سعی می‌کند قدم جای پای پدر بگذارد که به دلیل دخالت پاکستان و حملات هوایی این کشور، امیدها برای حفظ پنجشیر بسیار کمتر از گذشته شده است.
در حالی که خبرهای خوبی از پنجشیر و شکست نیروهای طالبان در این دره به گوش می‌رسید، اما شهادت فهیم دشتی، سخنگوی جبهه مقاومت افغانستان همچنین حملات هوایی پاکستان به پنجشیر، این دره که روزی احمد شاه مسعود توانست با استفاده از آن طالبان را از کشور بیرون کند در مرحله سقوط و تصرف توسط طالبان قرار گرفته است.
فهیم دشتی که از زمان ورود به دره پنجشیر پابه‌پای احمد مسعود جنگید تا امید به برقراری صلح را در افغانستان زنده نگه دارد، در لحظه نبرد با نیروهای طالبان به شهادت رسید. ایمنا گفت‌وگویی را که چند روز پیش با وی انجام داده بود منتشر کرده است که در ادامه می‌خوانید:
چه تضمین‌هایی از طالبان گرفته‌اید که امروز از مذاکره با آنها صحبت می‌کنید؟
ترجیح می‌دهیم مسائل از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل شود بنابراین مذاکره شانس اول ما است. اعلام کرده‌ایم آغازگر جنگ نخواهیم بود و اگر مسائل از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل شود برای ما بهتر و پذیرفتنی‌تر خواهد بود.
علاوه بر این می‌دانیم که اختلاف نظرهایی هم وجود دارد طرف مقابل موضع متفاوتی نسبت به ما دارد اما این اختلاف نظرها ممکن است با مذاکره حل شود. آنچه ما از گفت‌وگو و مذاکره می‌خواهیم بسیار واضح است. گفت‌وگو و مذاکره ما برای آینده پنجشیر نیست، بلکه برای آینده افغانستان است. از مذاکره به دنبال تأمین و تضمین حقوق افغانستان از جمله حقوق اقلیت‌ها، زنان، حقوق بشر و ارزش‌هایی هستیم که سال‌ها برای دستیابی به آنها تلاش کرده‌ایم.
در کنار این، به دنبال ایجاد سیستم و نظامی پاسخگو برای افغانستان هستیم. در چند دهه گذشته نظام‌ها و سیستم‌هایی در رأس قدرت قرار گرفتند که پاسخگوی نیازهای مردم افغانستان نبوده و به همین دلیل کشورمان همواره درگیر جنگ و خونریزی بود.
باور داریم فرصتی به وجود آمده تا بتوان برای افغانستان آینده روشنی ساخت که برای رسیدن به آن لازم است سیستم و نظامی ایجاد شود که مورد اعتماد مردم و نماینده آنها باشد و در برابر مردم و جامعه جهانی مشروعیت پیدا کند تا بتواند عدالت اجتماعی و تأمین و تساوی شهروندی در برابر قانون را تضمین کند و شرایط اقوام مختلف افغانستان را در آن ببینند.
از گفت‌وگو و مذاکره به دنبال تحقق چنین ارزش‌هایی هستیم و نمی‌دانیم قرار است به این نتایج برسیم یا خیر، اما تلاش می‌کنیم مسائل از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل شود در غیر این صورت اگر طرف مقابل بر جنگ، خشونت و استفاده از وسایل قهریه اصرار دارد ما نیز آماده دفاع هستیم البته ما از پنجشیر دفاع نمی‌کنیم از افغانستان دفاع می‌کنیم.
بعد از درخواست آقای مسعود، چقدر از سمت دولت‌های خارجی به شما کمک شد؟
حقیقت این است که ما به دنبال تأمین رابطه با کشورهای منطقه و جهان هستیم و می‌دانیم که به این کار نیاز داریم. یکی از اهداف برقراری این رابطه دریافت کمک‌های بشردوستانه برای مردمی است که در پنجشیر هستند و افرادی که از مناطق دیگر آمده‌اند علاوه بر این از کشورهای منطقه و جهان می‌خواهیم که طالبان را برای گفت‌وگو، مذاکره و اتخاذ راه حل‌های صلح‌آمیز تشویق کنند. در صورتی که طالبان پذیرای صلح نباشد از دنیا انتظار داریم بر آن فشار وارد کند به طوری که اگر طالبان حکومتی را یک‌طرفه ایجاد می‌کند در دنیا به رسمیت شناخته نشده و تحریم شود.
چه برنامه‌ای برای جلوگیری از ایجاد جنگ‌های داخلی و قومیتی دارید؟
طبیعتاً اگر طالبان خواسته‌های مردم را نپذیرد و بر تأمین دیدگاه و ایدئولوژی خود و جنگ و درگیری اصرار کند همچنان در افغانستان شاهد وجود جنگ و خونریزی خواهیم بود؛ در بیش از ۴۰ سال گذشته چنین اتفاقاتی افتاده و می‌تواند ادامه یابد. این موضوع به نفع مردم افغانستان، طالبان و حتی منطقه نخواهد بود.
اگر مانند ۲۰ سال پیش باز هم قدرت را در دست بگیرید قصد دارید چه نظام سیاسی را در افغانستان پیاده کنید؟
پیش از تحولات اخیر، زمانی که رهبر کبیر مقاومت ملی افغانستان، احمد مسعود فعالیت خود را آغاز کرد دیدگاه واضح خود در مورد نظام سیاسی افغانستان را ارائه کرد. باور داریم نظامی غیر متمرکز می‌تواند مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اداری افغانستان را حل کند.
این نظام نسخه‌ای واضح داشته و با نظام‌های متمرکز دنیا تفاوت دارد. مقاومت ملی افغانستان نسخه‌ای آماده کرده که با شرایط و لازمه‌های افغانستان مطابقت دارد و اگر هر زمان به قدرت برسد آن را پیاده خواهد کرد.
دیدگاه شما درباره ارتباط با همسایگان و سایر کشورهای منطقه چگونه است؟
کشورهای منطقه در گذشته، حال و آینده افغانستان نقش دارند این نقش می‌تواند همچون گذشته مثبت یا منفی باشد، همانطور که برخی کشورهای همسایه در گذشته نقش مخرب در افغانستان و برخی دیگر نقش مثبت داشته و حامی افغانستان بوده‌اند. آرزوی ما این است که کشورهای منطقه بر مبنای احترام متقابل و تأمین منافع مشروع به دنبال ایفای نقش مثبت در افغانستان باشند.
ما مخالف تأمین منافع مشروع همسایگان خود در افغانستان نیستیم همانطور که ما نیز منافعی در این کشورها داریم. هر کشوری بخواهد منافع غیر مشروع خود در افغانستان را دنبال کند، به مخالفت با آن خواهیم پرداخت.
موضع شما در مورد ارتباط با کشوری مانند آمریکا و رژیم صهیونیستی چیست؟
کشورهای مختلف تأمین منافع ملی خود را دنبال کرده و بر مبنای آن برنامه‌ریزی کرده و استراتژی‌های خود را آماده می‌کنند که حق هر کشوری است. در ۲۰ سال گذشته در افغانستان حضور جامعه جهانی تأثیرات مثبتی در زندگی مردم داشته که نمی‌توان آن را انکار کرد.
خدمات حکومت‌های فراوانی در زمینه‌های مختلف بر مردم افغانستان صورت گرفته و مردم قدر آن را می‌دانند، اما همزمان اشتباهاتی نیز انجام شده است؛ به عنوان نمونه در دو دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری با وجود آنکه رقیب آقای غنی برنده انتخابات شد، اما آمریکا وی را بر ما تحمیل کرد. مسئله این نیست که اگر رقیب آقای غنی به ریاست جمهوری برگزیده می‌شد، وضعیت بهتر بود یا خیر، اما نپذیرفتن نتیجه انتخابات و تحمیل فردی به عنوان رئیس جمهور بر افغانستان خطایی بزرگ از طرف جامعه جهانی بود که نتیجه آن امروز قابل مشاهده بوده و همه چیز از دست رفته است.
علاوه بر این در جریان گفت‌وگوهایی که ایالات متحده آمریکا دو سال گذشته با طالبان آغاز کرد، خطاهای بزرگی شد به طوری که مشروعیت بی سابقه‌ای به طالبان داده و خواسته‌های درست و غلط آنها مورد پذیرش قرار گرفت که موجب شد دولت افغانستان در موقعیت ضعف قرار گرفته و در نهایت از هم پاشیده شده و رئیس جمهور آن فرار کند.
در این مورد نیز کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا به طور خاص مسئولیت داشته و مقصرند؛ این خطا پای نماینده خاص این کشور آقای زلمی خلیل‌زاد نوشته می‌شود که با آنچه انجام داد منجر شد تلاش ۲۰ ساله مردم افغانستان و جامعه جهانی یک شبه از بین برود.
نظر شما درباره آینده مناسبات افغانستان و ایران چیست و باید به چه سمت و سویی حرکت کند؟
ما به دنبال مناسبات دوستانه با همه همسایگان و حتی سایر کشورها هستیم طبیعتاً مناسبات نسبت به گذشته‌های تاریخی متفاوت خواهد بود. آنچه در تاریخ دو کشور اتفاق افتاده بر آینده مناسبات بین آنها تأثیرگذار است.
نظر شما درباره محدودیت‌های جنسیتی که طالبان در قبال هنرمندان و زنان افغانستان ایجاد کرده چیست؟ اگر بتوانید پیروز شوید و قدرت را در دست بگیرید چه تغییری در آنها ایجاد می‌کنید؟
در دو هفته گذشته که طالبان در کابل مستقر شده، با چالش‌های بزرگی روبه‌رو شده‌ایم. هم اکنون ادارات دولتی کاملاً فلج شده و کارمندان دولت سر کار خود نمی‌روند. بانک‌های افغانستان و در واقع سیستم اقتصادی فلج شده و بیمارستان‌ها کار نمی‌کنند به طوری که بیماران و زخمی‌های جنگ با مشکل مواجه شده‌اند.
تلاش‌هایی که برای ایجاد محدودیت‌ها صورت گرفته با واکنش مردم و به ویژه نسل جوان مواجه شده، این در حالی است که تنها دو هفته از عمر حکومت طالبان گذشته است. باور داریم این مشکلات و چالش‌ها بیشتر خواهد شد و امکان مدیریت چنین جامعه‌ای وجود نخواهد داشت مگر آنکه طالبان به صلح رضایت دهد.
در رابطه با اعمال تبعیض علیه زنان افغان و نگرانی آنها توضیح بیشتری ارائه دهید؛ دیدگاه جبهه مقاومت افغانستان در این زمینه چیست؟
در افغانستان، مردان هم مانند زنان با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ نظامی که توسط جبهه ملی طراحی شده باید بتواند پاسخگوی رفع نیازهای زنان و مردان افغانستان باشد.
وضع زنان تنها مسئله امروز نیست بلکه کودکان، اقلیت‌های قومی، مذهبی و دینی نیز هر کدام با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند که باید به آن پرداخته شود و در صورتی که نظام و دولت مردمی و غیر متمرکز در افغانستان برپا شود می‌توان به همه چالش‌ها رسیدگی کرد.
آینده مبارزات جبهه مقاومت را چگونه می‌بینید؟ آیا می‌توانید همانگونه که احمد شاه مسعود ۲۰ سال پیش افغانستان را از دست طالبان نجات داد به پیروزی برسید؟
ما تجربه مبارزه دوران شهید احمد شاه مسعود را داریم. بسیار طبیعی است که هر جمعی وقتی شروع به مبارزه می‌کند با هدف پیروز شدن در این راه قدم برمی‌دارد اما ما این پیروزی را پیروزی خود نمی‌دانیم و به دنبال پیروزی مردم افغانستان هستیم.
گفت‌وگو از: فرشته بابایی و سروش فدایی - خبرنگاران ایمنا
نظر شما