به گزارش خبرنگار ایمنا، اجلاس امنیتی بغداد در سطح سران کشورهای منطقه برگزار شد و هدف اصلی آن بحث و تبادل نظر کشورهای همسایه عراق در خصوص تعاون و همکاری منطقه‌ای بود.
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق با برگزاری این نشست دنبال این است تا نقش عراق را در خاورمیانه پررنگ‌تر کند زیرا این کشور بعد از دهه‌ها جنگ و درگیری به دنبال احیای روابط خارجی و به دنبال آن بهبود وضعیت داخلی است همچنین نزدیکی انتخابات پارلمانی باعث شده تا الکاظمی به فکر احیای نقش عراق به عنوان کشوری مهم و مؤثر در منطقه بیفتد، مسیری که بدون شک پستی و ناهمواری‌های بسیار دارد.
الکاظمی هدف اصلی از نشست بغداد را اقتصاد و فرهنگ دانست و گفت که «این اقتصاد و فرهنگ باید بر مبنای امنیت دسته‌جمعی و اراده و همکاری همگانی تثبیت شده و پیشرفت کند و هیچ استثنایی در این خصوص وجود ندارد.» و در ادامه بیان اهداف این نشست گفت که «هدف از نشست بغداد استفاده از ظرفیت کشورهای منطقه، شرکا و دوستان برای پایان دادن به بحران‌های ادامه‌دار در منطقه است.»
به جز ایران، مصطفی الکاظمی دعوت‌نامه‌هایی برای حضور در این نشست برای کشورهای ترکیه، اردن، عربستان سعودی، مصر، قطر، امارات متحده عربی و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل فرستاد.
اجلاس بغداد البته با یک غایب بزرگ کار خود را آغاز کرد و در حالی که نخست وزیر عراق از تمامی رهبران کشورهای منطقه و رؤسای جمهور دعوت به عمل آورد تا به پایتخت این کشور برای شرکت در این نشست منطقه‌ای بروند، نام بشار اسد را جا انداخت.
البته در مقابل، اجلاس سران بغداد کار خود را با حضور یک مهمان فرامنطقه‌ای آغاز کرد؛ امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه شامگاه جمعه پاریس را به منظور شرکت در این نشست به مقصد بغداد ترک کرد تا پس از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور حضور فرانسه را در خاورمیانه پررنگ کند.
طبق عقیده برخی تحلیلگران، پاریس خواهان بازیابی جایگاه خود در منطقه است، اما این بار نه از راه نظامی بلکه از طریق مکانیزم اقتصادی و وابسته‌سازی کشورهای مهم منطقه به خود که یکی از این کشورها عراق است.
مکرون سعی دارد تا روابط میان دو کشور را به شرایط پیش از سقوط صدام و حمله ارتش آمریکا به عراق بازگرداند. فرانسه طی آن سال‌ها یکی از شرکای مهم عراق بود، اما پس از جنگ، طبق شرایط و واقعیت منطقه، نقش آمریکایی‌ها مهم جلوه کرد اما دوباره مکرون به دنبال پیگیری نقش سیاسی و اقتصادی است از سویی دیگر باید توجه داشت، همانقدر که الکاظمی به تبلیغات رسانه‌ای قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی در کمتر از دو ماه آینده نیاز مبرم دارد مکرون نیز به چنین فضایی برای تثبیت جایگاه خود در فرانسه احتیاج دارد.
فرانسه تنها هشت ماه با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فاصله دارد و مکرون سعی دارد با استفاده از چنین فرصتی و فعال نشان دادن خود در موضوعات مهم خاورمیانه، خود را کارآمد جلوه داده تا در خود را در رأس ساختار قدرت کشورش نگه دارد.
در پایان افتتاحیه این نشست، حاضران از تلاش‌های دیپلماتیک عراق برای دستیابی به نقطه مشترکی با محیط‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور تقویت شراکت‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اتخاذ گفت‌وگوی سازنده و تقویت تفاهمات بر اساس منافع مشترک استقبال کردند و یادآور شدند که «میزبانی بغداد از این کنفرانس، دلیل روشنی از اتخاذ سیاست تعادل و همکاری مثبت در روابط خارجی عراق است.»
شرکت کنندگان بار دیگر بر حمایت خود از تلاش‌های دولت عراق برای تقویت نهادهای دولت مطابق با سازوکارهای قانون اساسی و اجرای انتخابات پارلمانی و حمایت از تلاش‌های عراق در امر تقاضای نظارت بین‌المللی برای تضمین شفافیت فرایند رأی‌گیری تاکید و اذعان کردند که منطقه با چالش‌های مشترکی روبروست و آنها را ملزم می‌کند تا بر پایه همکاری مشترک و منافع متقابل و همچنین بر اساس اصول همسایگی خوب و دخالت نکردن در امور داخلی کشورها و احترام به حاکمیت ملی با آنها رفتار کنند.
آنها با تمجید از تلاش‌ها و فداکاری‌های عراق در جنگ علیه تروریسم و پیروزی بر آن با کمک ائتلاف بین‌المللی، برادران و دوستان این کشور، از پیشرفت پتانسیل‌های نظامی و امنیتی عراق در راستای تقویت امنیت منطقه استقبال کردند و ضمن مخالفت با انواع و اشکال تروریسم و ایدئولوژی افراطی، تلاش‌های عراق در چارچوب اصلاحات اقتصادی را نیز ارج نهادند.
اما سوال اصلی این است که نشست بغداد با چه هدف و پیامی برگزار شد و الکاظمی به دنبال نشان دادن چه چیزی سران کشورهای قدرتمند منطقه را به این نشست دعوت کرد؟
ثبات و امنیت به عراق بازگشته است
حسن عابدینی، کارشناس مسائل عراق دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نشست همکاری و مشارکت بغداد نشان داد که بعد از شکست گروهک‌های تروریستی، ثبات و امنیت به عراق بازگشته و مقامات امروز این کشور در صدد هستند تا عراق مجدداً بتواند نقش تأثیرگذاری در تحولات منطقه‌ای ایفا کند.
به گفته وی، برخی کشورها طی ۱۰ سال گذشته تلاش کردند تا زمینه ناامنی در عراق را فراهم کنند و در این راستا هزینه‌های فراوانی در زمینه‌های تأمین لجستیکی و مالی برای گروهک‌های تروریستی انجام دادند، اما امروز نمایندگان این کشورها با پذیرش شکست سیاست‌های خود در اجلاس بغداد شرکت کردند.
به گفته این کارشناس مسائل عراق، برخی کارشناسان معتقدند مصطفی الکاظمی در برگزاری اجلاس بغداد اهدافی تبلیغاتی را دنبال می‌کند زیرا چند روزی تا انتخابات پارلمانی عراق نمانده و الکاظمی سعی دارد با کسب اعتبار بین‌المللی، جایگاه خود را ابقا کند.
به عقیده عابدینی، کرسی سوریه در اجلاس بغداد خالی بود، در صورتی که ابتدا قرار بود این نشست بین‌المللی با حضور همسایگان برگزار شود اما از مقامات سوریه برای حضور در این اجلاس دعوت نشد در صورتی که سوریه از دوستان دوران سخت عراق بوده و بسیاری از کشورهایی که امروز با پرچم صلح در اجلاس بغداد حضور یافتند کشورهایی بودند که تمام توان خود را جهت بر هم زدن امنیت عراق به کار گرفتند.
اجلاس بغداد باعث کاهش تنش‌ها بین ایران و عربستان خواهد شد
حسن هانی‌زاده، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این زمینه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نشست سران کشورهای همسایه عراق در بغداد یکی از تأثیرگذارترین نشست‌های تاریخ منطقه تلقی می‌شود؛ زیرا شرایط به‌گونه‌ای است که تقابل سیاسی و مناقشات کشورهای غرب آسیا، تأثیر منفی بر توسعه پایدار کشورهای این منطقه بحران‌زده گذاشته است.
به گفته وی، این نشست که به ابتکار مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق تشکیل شده، قرار است امروز با شرکت سران ایران، عراق، ترکیه، مصر، اردن، سوریه، عربستان، کویت و قطر تشکیل شود.
به گفته این تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه، حضور مکرون در نشست بغداد به معنای تضمین تصمیمات نشست سران کشورهای منطقه از سوی اتحادیه اروپا است. این حضور نشان می‌دهد که فرانسه به عنوان یکی از کشورهای مهم و بزرگ اتحادیه اروپا قصد دارد نقش فعال‌تری در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی منطقه ایفا کند و به‌تدریج نقش آمریکا و انگلیس را کاهش دهد.
به عقیده هانی‌زاده، موضوعات مهمی در دستور کار اجلاس سران قرار دارد از جمله موضوع همگرایی منطقه‌ای، تقابل جدی با جریان‌های تروریستی، کاهش مناقشات کشورهای منطقه و شکل‌گیری بلوکی اقتصادی. با اینکه این دستور کار تا حدی رویایی به نظر می‌رسد و قابل تحقق نیست اما حداقل خروجی نشست سران منطقه در بغداد به کاهش تنش‌ها بین کشورها به‌ویژه بین ایران و عربستان منجر خواهد شد.
وی می‌گوید که با این حال طی چهار ماه گذشته، علی‌رغم وجود اختلافات ریشه‌ای بین ریاض و تهران، مذاکراتی بین دو تیم سیاسی و امنیتی ایران و عربستان در بغداد آغاز شده و پیشرفت‌های نسبی داشته است. پیش‌بینی می‌شود عربستان در نشست بغداد نرمش‌های لازم را در برابر ایران و سوریه از خود نشان دهد، هر چند ثابت کرده که هرگاه با انزوای سیاسی مواجه شده به سمت ایران متمایل می‌شود، اما این چرخش تاکتیکی و مقطعی است.
وی خاطرنشان می‌کند: سایر کشورها مانند مصر، اردن و ترکیه هر یک سیاست‌های خاص خود را دارند. اختلافات آنکارا با مصر و عربستان کاملاً جدی است زیرا ترکیه بر اثر حمایت از حاکمیت اخوان المسلمین در مصر و لیبی با مصر، عربستان و امارات دچار اختلاف سیاسی شده و همچنان ادامه دارد. اردن نیز سیاستی کاملاً غیر شفاف و دو پهلو دارد و تابعی از سیاست‌های ریاض بوده و نمی‌تواند در رابطه با محور مقاومت و ایران سیاست روشنی اتخاذ کند بنابراین اختلافات هر یک از کشورهای شرکت کننده عمیق بوده و نمی‌توان انتظار داشت که این اختلافات در یک نشست منطقه‌ای به‌صورتی ریشه‌ای حل شود اما قطعاً تأثیر مثبتی بر کاهش تنش‌ها بین کشورهای منطقه خواهد داشت.
نظر شما