به گزارش خبرنگار ایمنا، استراتژی برندسازی شهرها از جمله اقداماتی است که برای پیشرفت آن‌ها استفاده می‌شود و امروز نیز شاهد هستیم که بیشتر شهرهای ایران از این روش برای یافتن افق‌های روشن شهرسازی بهره می‌برند.
هنگامی که صحبت از برندینگ می‌کنیم باید تصویری از همه ابعاد یک شهر را در نظر بگیریم مانند ابعاد اجتماعی، اقتصادی و میزان پیشرفت آن در حوزه‌های مالی، فرهنگی و سیاسی. بعد اجتماعی شهری موضوعی است که برای شروع و پرورش یک شهر موفق بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد چرا که می‌تواند با همه اقشار مختلف مردم در ارتباط باشد و اگر این بعد به خوبی پرورش داده شود زمینه‌ای است تا شهروندان بتوانند ابعاد دیگر شهر را با تکیه بر منش اجتماعی تکامل دهند.
در همین راستا و با بهره‌گیری از موضوع برندینگ شهر اخلاق مدار با «فرزاد مؤمنی» کارشناس برنامه ریزی شهری به گفت و گو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
برندسازی شهری چیست؟
با پژوهش‌های شهری در دهه‌های اخیر همچنین با توجه به مدارک و مشاهدات میدانی، مسئولان و مدیران شهری تصمیم گرفته‌اند تا بعضی از شهرهای ایران را به صورت دسته بندی شده به شهرهای دارای خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فرد تبدیل کنند و به آن‌ها شخصیت و برندینگ ببخشند.
برای مثال در بسیاری از همایش‌ها و گفت و گوها از شهرهایی مانند شهر دانایی محور، اخلاق مدار و شهر دوستدار کودک یاد می‌شود. این عناوین و القابی که به شهرها و بعضی شهرستان‌ها داده شده در راستای رشد اجتماعی مخاطبان یا شهروندانی است که در آنجا زندگی می‌کنند همچنین اهرمی برای تشویق افرادی است که به صورت گردشگر و توریست به آن شهر برندینگ شده سفر می‌کنند.
برندینگ شهری چه تأثیری بر مردم خواهد داشت؟
تمام اقدامات و مشاهدات عملی باید معطوف به آن چیزی شود که مدیریت و سیاست‌های هر شهر بر پایه و اساس الگوریتم شهرسازی ساخته است و یا اجرا خواهد شد. در نتیجه این الگوریتم، استاندارد شهری ذهن مردم را آماده می‌کند که اگر وارد شهری مثل یک شهر اخلاق محور شدند به محض ورود به یک تفرجگاه یا مرکز فرهنگی، با آداب و نزاکت مناسب با همان موقعیت رفتار کنند و با شهروندان آن شهر به گونه‌ای ارتباط بگیرند که مطابق با استاندارد محیطی همان ناحیه است. این عمل به صورت پیش فرض باعث می‌شود تا از بروز بسیاری از رفتارهای ناهنجار اجتماعی که می‌تواند در مراودت‌های شهری اتفاق بیفتد پیشگیری کند.
عناوین و القاب اجتماعی یک شهر چه نتیجه‌ای را در بردارد؟
هنگامی که شخصی وارد شهر مورد نظر خود برای گردش چند روزه می‌شود و ببیند که در آن منطقه پاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی بسیار اهمیت دارد و موضوع مهمی تلقی می‌شود می‌داند که شهروندان آن محله روی نظافت شهری حساس هستند در نتیجه سعی دارد تا از دفع زباله‌های خود در محیط عمومی جلوگیری کند، آشغال‌های خود را در محیط رها نکند و به گونه‌ای رفتار کند تا در روند اجتماعی آن محله خللی وارد نشود.
به طور کلی عناوین و القاب اجتماعی در شهرها و مکان‌هایی که از آن‌ها به عنوان یک کاندیدای برندینگ یادآوری می‌شود باعث پیشگیری از بعضی رفتارهای ناهنجاری که در جامعه می‌تواند اتفاق بیفتد خواهد شد.
یک شهر دوستدار کودک باید چگونه باشد؟
یک شهر اخلاق مدار برای توسعه همه جانبه شهری ویژگی‌هایی دارد که باید به دست شهروندان و مسئولان شهری حفظ شود، شهری به عنوان شهر دوستدار کودک نامگذاری می‌شود که الگوی این شهر می‌تواند همزیستی سالمی را با کودکان داشته باشد، مثلاً زمانی که عابر پیاده قصد عبور از چهار راه را داشته باشد اگر کودک باشد شاسی تحت عنوان «استاپ» طراحی شده باشد که با فشردن آن ماشین‌ها پشت خط عابر پیاده بایستند این چراغ عابر پیاده در ابعاد دسترسی یک کودک ۱۰ الی ۱۲ ساله باید طراحی شده باشد تا کودکان بتوانند از این امکانات استفاده کنند و خودروها به احترام کودکانی که قصد عبور از خیابان را دارند بایستند این ویژگی ظاهری و نمایان یک شهر دوستدار کودک خواهد بود.
چه اقداماتی لازم است تا یک شهر با برند اخلاق شکل بگیرد؟
در همین راستا محتوای نام شهر اخلاق مدار نیز این است که بخواهیم از مسئولانی که در حوزه‌های مختلف شهر در حال انجام وظیفه هستند و به ظاهر دغدغه‌مندی خود را در تلویزیون و مصاحبه‌های مطبوعاتی نشان می‌دهند باید در ارتباطات مردمی تمام اصول و شرایط اخلاق در معاشرت با شهروندان را رعایت کنند و خواسته‌های آن‌ها در کوتاهترین زمان ممکن رسیدگی و برطرف شود.
یعنی آن واکنش مهربانانه و مراودت‌های محترمانه نسبت به شهروندان را از سوی مسئولان داشته باشیم و ببینیم که خود را جدای از مردم نمی‌دانند. این امر باعث می‌شود تا شهروندان هم به عنوان یک الگوبرداری مستقیم از مسئول مرتبط، این نوع رفتار را در خود و خانواده خود نهادینه کنند و در بین همسایگی‌های خود این منش را توسعه دهند البته باید متذکر شد که رویکرد اخلاق مداری در شهرهای مردم سالاری امروز به صورت مویرگی اتفاق خواهد افتاد.
اولین قدم‌ها برای توسعه منش و اخلاق اجتماعی در شهر، با بیلبوردهایی است که در اماکن عمومی و خیابان‌ها به صورت شعارگونه مشوق شهروندان برای این نوع رفتار می‌شود. شعارهایی همچون «پیش از آنکه بخواهی مردم را مورد قضاوت قرار دهی خود را قضاوت کن» چنین جملاتی می‌تواند در ابعاد گسترده و قابل دسترس برای همه مردم، شهر را به سمت موضوع اصلی پیش ببرد یعنی با این روش‌ها می‌توانیم شهروندان و گاه حتی خود مسئولان شهری را با ذهنی غنی از رفتار اجتماعی صحیح آماده کنیم.
مشوق مناسب برای آموزش شهروندان در این موضوع چیست؟
المان‌هایی نیز در این راه وجود دارد مثل وسایل حمل و نقل عمومی که به عنوان یک نقطه قوت بسیار خوب می‌توانیم از آن استفاده کنیم چون شهروندان در طول روز با مکان‌ها و وسائل حمل و نقل عمومی برخورد زیادی دارند چون در اکثر شهرهای ایران حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد از مشاغل و کارهای روزمره وابسته به نقل مکان آن هم با وسائل حمل و نقل عمومی است بنابراین وسایل حمل و نقل عمومی می‌تواند در پیشرفت این موضوع مؤثر باشد حال چه در ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس و چه در تابلوهای نصبی در متروها.
نگاه منظر شهری چه وظیفه‌ای برای اهداف شهر اخلاق مدار دارد؟
در ارتباط با دید و منظر شهری، لازم است مدیریت شهری با استفاده از المان‌های خلاقانه راه را برای پیشرفت شهر اخلاق مدار هموارتر کند برای مثال نقاشی دیواری‌هایی که در آن نمود گفت و گو به صورت تصویری اتفاق بیفتد مثلاً صحبت‌های پندآمیز یک مرد بالغ با یک شهروند دیگر در یک قاب از نقاشی دیواری می‌تواند اتفاق بیفتد.
از چه راهی و در چه مکان‌هایی می‌توانیم ارزش‌های اخلاقی را در یک شهروند القا کنیم؟
پارک‌های عمومی و فضاهای همگانی در شهرهای مختلف ایران در اکثر نقاط شهر احداث می‌شود پس با استفاده از این فرصت می‌توانیم به صورت یک دیجیتال بیلبورد تبلیغاتی و در خور با شئونات اجتماعی مناسب با همان شهر دانه رشد اخلاق‌مداری را بکاریم به این طریق که شهروندی که به این تابلوها نگاه می‌کند تصویر یا پیامی که از آن دریافت می‌کند نسبت به آن با خود تصمیم بگیرد تا از این پس به شیوه‌ای متمدن‌تر از پیش برخورد کند. اقدامات دیگری که می‌شود در این راستا انجام داد، در حوزه سوشال مدیا و شبکه‌های اجتماعی است که از طرف کانال‌ها و شبکه‌های تلویزیونی رادیویی و صفحات مجازی از شهرداری‌ها و مراکز مدیریت شهری به شهروندان اطلاع رسانی داشته باشیم.
آیا معضلات اقتصادی می‌تواند باعث از بین رفتن ویژگی‌های یک شهر اخلاق‌مدار شود؟
خیر، بحث اخلاق به موضوعات و معضلات اقتصادی ارتباط چندانی ندارد یعنی باید گفت حوزه‌های اخلاقی و حوزه‌های مادی با یکدیگر متفاوت است. عناصر اجتماعی در دامنه‌های شهری از پایه و اساس خانواده شروع می‌شود، اگر تربیت و موضوعات اخلاق محوری ابتدا در خانواده‌ها شکل بگیرد و رشد کند دیگر کلماتی را از برخی مردم نمی‌شنویم که می‌گویند چون مالیات محیط زندگی را می‌دهیم پس حق داریم در محیط عمومی یا خیابان آشغال بریزیم و تمیزی شهر را وظیفه مراکز شهرداری بدانند، اما این رفتار، در آموزش‌های اولیه که در خانواده‌ها داده می‌شود ریشه دارد.
نقطه عطف شهروند اخلاق‌مدار در کجاست؟
اگر بخواهیم شهری اخلاق‌مدار را توسعه بدهیم و حتی از شهرهایمان به عنوان سفیر اخلاق تبلیغ کنیم لازم است تا آموزش‌های ابتدایی را در خانواده‌ها جایگزین کنیم چه بسا شهری اگر به پایداری اجتماعی برسد می‌تواند در دیگر حوزه‌ها نیز مثل تولید شغل یا ترویج فرهنگ شهروندی پیشرفت کند، اما شرایط و مباحث اقتصادی و سیاسی که ممکن است در شهرهایمان تأثیرگذار باشد احتمالاً مردم را زودرنج کند و آستانه تحمل و تاب اجتماعی را از آن‌ها بگیرد.
انگیزه و شور اجتماعی شهروندان را از چه راهی می‌توان تأمین کرد؟
مباحث سیاسی و معضلات اقتصادی باعث شده تا توان اجتماعی مردم کاهش یابد و آن‌ها استقامت خود را در برابر رعایت هنجارهای شهر از دست داده‌اند. حال چگونه می‌توان این مشکل را از راه برداشت با ارائه و برگزاری برنامه‌های شاد و تأثیرگذار برای خانواده‌ها تا آموزش‌هایی نیز در قالب همان فعالیت‌های فرهنگی به آن‌ها داده شود و کودکانی که در مراسم‌ها شرکت می‌کنند این آموزش‌ها را ببینند و یاد بگیرند.
باید به ساماندهی حوزه‌های اجتماعی شهرها بیش از پیش بها دهیم و اگر حوزه اجتماعی به درستی احیا شود و عملاً آن خلاقیت و کیفیت شهروندی که باید در اجتماع شهر برانگیخته شود می‌تواند به دنبال آن چرخه اقتصاد را پیشرفت و توسعه دهد.
نظر شما