به گزارش خبرنگار ایمنا، کووید -۱۹، نوع جهش یافته ویروس‌های خانواده کرونا است که بیشتر از همه دستگاه تنفسی بیمار را درگیر کرده و فرد را با کمبود اکسیژن مواجه می‌کند. اختلال در روند تأمین اکسیژن بدن می‌تواند فرد را دچار مشکلاتی نظیر خستگی زودرس، فراموشی، سردرد، سرگیجه، تنگی نفس و کاهش سطح هوشیاری کند. در صورت تداوم کمبود اکسیژن، حیات بیمار به خطر افتاده و حتی می‌تواند منجر به مرگ او شود. با توجه به جهش‌های جدید ایجاد شده در کرونا ویروس و شیوع گسترده آن نیاز است افراد اطلاعات بیشتری درباره تأثیر بیماری کووید ۱۹ بر ریه داشته باشند تا در صورت مشاهده علائم بتوانند در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنند. در این زمینه با اسدالله اسدیان، فوق تخصص بیماری‌های ریه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
اهمیت کارکرد مطلوب ریه‌ها برای بدن چیست؟
دستگاه تنفسی و ریه‌ها با سلامت افراد ارتباط مستقیمی داشته و حیات لحظه‌ای انسان‌ها به آنها وابسته است. اگر این دستگاه چند دقیقه کار نکند، فرد دچار نارسایی تنفسی و مرگ می‌شود. تنگی تنفس و درد شکم، شایع‌ترین علائمی است که بیمار را مجبور می‌کند هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند. تنگی نفس می‌تواند علت‌های دیگری غیر از مشکل ریه داشته باشد، زیرا ارگان‌های بدن با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند و ارتباط ریه با قلب و سایر اعضای بدن نیز بسیار اهمیت دارد. چنانچه ریه را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم که فرآیند تنفس با دقایق و لحظه‌ها در ارتباط است، در حالی که ارگان‌های دیگر بدن مثل کلیه، دستگاه گوارش یا مفاصل ممکن است ساعت‌ها و ماه‌ها برای زنده ماندن به فرد مهلت دهد.
تأثیر کووید ۱۹ بر بافت ریه‌ها چیست؟
ابتدا عضو هدف ویروس‌های خانواده کرونا، قسمت فوقانی دستگاه تنفسی بود، اما با جهشی که در سارس دو (کووید ۱۹) اتفاق افتاد، این ویروس قسمت تحتانی دستگاه تنفس را تحت تأثیر قرار داد و این جهش‌ها همچنان ادامه دارد. در قسمت تحتانی دستگاه تنفسی قسمتی به نام "حبابچه ریوی" وجود دارد که در کنار مویرگ‌هایی قرار گرفته است. هوا از طریق حبابچه‌ها وارد مویرگ‌ها شده و اکسیژن را به سایر اندام‌های بدن می‌رساند. بیماری کووید ۱۹ این قسمت را که از بخش‌های مهم ریه است، درگیر می‌کند و منجر به پنومونی یا ذات‌الریه می‌شود. سرایت و فراگیری ذات الریه‌ای که پیش از این براثر میکروب و یا سایر ویروس‌ها ایجاد می‌شد، به اندازه سرایت کووید ۱۹ نبود. کووید ۱۹ فراگیری وسیعی دارد و به علت جهش‌های متعدد ایجاد شده، شدت بیماری در قسمتی از ریه که در آن حبابچه‌ها به مویرگ‌ها متصل هستند، بیشتر است. در این منطقه اکسیژن وارد خون می‌شود، گاز کربنیک از خون وارد حبابچه‌ها شده و سپس از بدن دفع می‌شود.
آیا این پنومونی سایر اعضای بدن را نیز درگیر می‌کند؟
ایجاد پنومونی تبعاتی برای سلامتی بدن دارد. پنومونی‌های ویروسی معمولاً تمایل دارند ارگان‌های خارج از دستگاه تنفسی را نیز گرفتار کنند و ممکن است موجب ایجاد التهاب عروقی شوند. گزارش‌هایی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد کووید ۱۹ موجب التهاب عروقی در سایر اعضای بدن مثل مغز و کلیه می‌شود و حتی درگیری قلبی ایجاد می‌کند، اما شایع‌ترین بخشی را که این ویروس تحت تأثیر قرار می‌دهد، دستگاه تنفس است که در موارد شدید فرد را دچار نارسایی تنفسی کرده و منجر به مرگ بیمار می‌شود.
بهترین زمان مراجعه بیماران کرونایی به پزشک برای انجام سی تی اسکن چه موقع است؟
افرادی که علائم متوسط و بالای بیماری کرونا را دارند و علائم بیماری در آنها به نحوی است که به نظر می‌رسد قسمت تحتانی ریه درگیر شده، حتماً باید سی تی اسکن ریه را با نظر پزشک انجام دهند. چنانچه فرد علائم کووید ۱۹ (علائم تنفسی) را داشت، اما جواب آزمایش PCR او منفی بود باز هم نیاز است که برای بیمار سی تی اسکن انجام شود، زیرا تنها راه اثبات ابتلای فرد به کووید ۱۹ انجام سی تی اسکن است. انجام سی تی اسکن در سالمندان بسیار حائز اهمیت است زیرا احتمال دارد سالمندان تنگی نفس را حس نکنند، اما با کمبود اکسیژن مواجه باشند بنابراین چنانچه فرد در این رده سنی اختلال سطح هوشیاری یا حالت گیجی و منگی داشت و پزشک به ابتلای او به کووید ۱۹ شک پیدا کرد، انجام سی تی اسکن برای این فرد الزامی است. حتی بسیاری از سالمندان مبتلا به کرونا ممکن است با علائم عروقی یا مغزی به بیمارستان مراجعه کنند که در این حالت نیز باید سی تی اسکن برای آنها انجام شود.
برخی بیماران دارای علائم کمبود اکسیژن بدون علامت هستند که در این حالت فرد احساس تنگی نفس ندارد، اما سطح اکسیژن او پایین است. در این حالت حتماً باید سطح اکسیژن اندازه‌گیری شود، زیرا ممکن است اشباع اکسیژن بیمار بسیار پایین باشد اما او علامتی نداشته باشد؛ در این صورت کمبود اکسیژن خطر مرگ را برای بیمار دارد. این خبر که کرونا به ناگهانی فردی را به کام مرگ می‌کشد، معمولاً درست نیست، زیرا کمبود اکسیژن وجود داشته اما بیمار آن را احساس نکرده است.
چگونه می‌توان مرگ و میر ناشی از کرونا را در مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای کاهش داد؟
به طور کلی دو نوع علامت برای بیماری کووید ۱۹ وجود دارد، علامت‌های عینی و علامت‌های اسمی که برخی بیماران هر دو علامت را دارند. به طور مثال بیمار تنگی نفس دارد و کمبود اکسیژن او نیز قابل اثبات است. در بعضی افراد مثل کودکان و سالمندان، علامت عینی کم است و شخص از تنگی نفس شاکی نیست اما کمبود اکسیژن قابل توجهی دارد که این مسئله حیات او را به خطر می‌اندازد و باید حتماً تست‌های عینی انجام شود.
باید توجه داشت که در حال حاضر هر نوع سرماخوردگی می‌تواند کرونا باشد، مگر خلاف آن ثابت شود بنابراین برای افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مثل سالمندان، مبتلایان به فشار خون و یا دیابت باید حتماً دقیق‌تر بررسی شده و میزان اکسیژن آنها بررسی شود تا مرگ و میر ناشی از کرونا در این افراد کاهش پیدا کند. در مقالات منتشر شده در مورد کووید ۱۹، اطلاعات درباره شرایط و زمان مراجعه برای انجام سی تی اسکن هر روز و هر هفته در حال تغییر است، اما به طور کلی باید گفت که پیشگیری مهم‌تر از درمان است و ارزیابی سریع بیماران بسیار ضرورت دارد.
گفتگو از: بهنار عرب زاده، خبرنگار خبرگزاری ایمنا
نظر شما