به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس آمار رسمی کشورها تاکنون ۱۱۳ میلیون و ۹۹۱ هزار و ۷۶۴ نفر در جهان به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند و ۲ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۴۲۱ نفر بر اثر ابتلاء به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. این در حالی است که روند افزایش آمار ابتلاء به بیماری کووید ۱۹ که تاکنون در ۲۱۹ کشور و منطقه در جهان شیوع یافته، ادامه دارد و این بیماری همچنان در دنیا قربانی می‌گیرد.
از همان ابتدای پاندمی کرونا در جهان و ایران، میزان استفاده از اقلام بهداشتی به طور چشمگیری افزایش یافت. هر چند در ابتدای همه‌گیری کرونا همه می‌گفتند محیط زیست از این پاندمی صدمه‌ای نمی‌بیند، اما چندی طول نکشید که این مساله کمرنگ شد و افزایش پسماندهای ناشی از این بیماری به یک نگرانی تبدیل شد.
در عین حال شیوع کرونا آثار مثبتی را هم برجای گذاشته به طوری که برخی شواهد حاکی از آن است که وضعیت همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ و شرایط متعاقب آن به طور معنی‌داری کیفیت هوا را در برخی شهرهای کره زمین بهبود بخشیده است.
انتشار گازهای گلخانه‌ای به عنوان مظنون‌های اصلی تغییرات اقلیمی بر روی زمین کاهش یافته و بر اثر کاهش فعالیت‌های انسانی، آلودگی‌های صوتی و همچنین آلودگی آب با کاهش روبه‌رو بوده است. در حوزه گردشگری نیز از فشار و تمرکز بر مقاصد گردشگری کاسته شده که ممکن است به ترمیم سیستم زیست‌محیطی زمین کمک کند اما این تمام ماجرا نیست و این بیماری، اثراتی منفی نیز بر محیط زیست بر جا گذاشته است که از آن جمله می‌توان به افزایش پسماندهای پزشکی، تولید، استفاده و دفع مواد ضدعفونی‌کننده، ماسک و دستکش و … اشاره کرد و این یعنی افزایش بار پسماندهای تصفیه‌نشده که به طور مداوم محیط زیست را به خطر می‌اندازد.
چندی پیش، محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نسبت به افزایش سه برابری زباله و پسماند در دوران کرونا هشدار داد و تاکید کرد که در دوران کرونا به دلیل افزایش استفاده از دستکش و کیسه‌های یک بار مصرف پسماند افزایش یافته است.
در عین حال کارشناسان حوزه محیط زیست معتقدند که افزایش پسماندهای مربوط به این بیماری رشد صد درصدی داشته است.
دفع پسماندهای کرونایی در کلانشهرها نیازمند نسخه واحد نیست
محمد حیدری، کارشناس محیط زیست با بیان اینکه جمع‌آوری و بازیافت پسماند به ویژه پسماند کرونایی به طور مستقیم به فرهنگ زندگی شهری ارتباط دارد، به ایمنا می‌گوید: اگر تفکیک پسماند با مشارکت مردم از مبدا صورت بگیرد، می‌تواند از ایجاد مشکلات ناشی از بازیافت نشدن پسماندهای کرونایی جلوگیری کند.
وی با تاکید بر اینکه تفکیک پسماند از مبدا نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارد، ادامه می‌دهد: دفع پسماند یکی از مهمترین مشکلات شهری است که اکنون با افزایش پسماند ناشی از بیماری کرونا و مصرف بیشتر دستکش و ماسک از سوی مردم، این مشکل چند برابر شده است. هر چند که در سال‌های گذشته اقداماتی از سوی شهرداری‌ها و ارگان‌های متولی در کلانشهرهای تهران، اصفهان و مشهد انجام شده است، اما همچنان باید آموزش‌های لازم به خانوار از کودکی تا بزرگسالی برای کاهش تولیدات پسماند ارائه شود.
این کارشناس محیط زیست همچنین معتقد است: بخش عمده‌ای از پسماندهای کرونایی در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها تولید می‌شود که در زمان شیوع ویروس کرونا میزان تولید آنها چند برابر شده است و این مسئله معضلی در روند جمع‌آوری پسماندهای خطرناک بیمارستانی است. نکته اساسی درباره پسماندهای اقلام بهداشتی این است که نباید فراموش کرد که افراد با توجه به مسئولیت اجتماعی که در قبال پسماندها دارند، نباید آنها را در معابر یا طبیعت رها کنند.
وی تاکید می‌کند: رها کردن ماسک و دستکش در طبیعت، علاوه بر نازیبایی در محیط زیست، آلودگی‌هایی را هم برای طبیعت ایجاد می‌کند و علاوه بر مخاطراتی که برای سلامت شهروندان دارد، خطراتی را هم برای سایر جانوران دارد.
حیدری خطر شیوع ویروس از طریق زباله گردها در دوران اپیدمی کرونا را هم نگران کننده عنوان کرده و می‌گوید: در این ایام باید دستکش و ماسک در کیسه‌های جداگانه دفع شوند ضمن اینکه خانواده‌هایی که فرد بیمار و مشکوک به کرونا در درون خانواده دارند، باید پسماندهای فرد آلوده به کرونا را جدا بسته بندی کنند، زیرا شاهد هستیم که زباله‌گردها همچنان مشغول هستند و گردش این زباله‌ها توسط این گروه‌ها خطرناک و آسیب‌رسان است.
وی می‌گوید: ماسک‌ها و دستکش‌ها هر جایی که رها شوند، باید یک نفر آن را جمع‌آوری کند و حتی ممکن است آلودگی هم از لحاظ بیماری نداشته باشد اما از منظر محیط زیستی آلودگی محسوب می‌شود لذا در نحوه جمع‌آوری این اقلام باید دقت کرد. ماسک‌ها و دستکش‌هایی که در منازل استفاده می‌شوند، باید در سطل‌های زباله جداگانه‌ای انداخته شوند و مشارکت مردم در این مسئله بسیار حائز اهمیت است.
این کارشناس محیط زیست خاطرنشان می‌کند که بازیافت و دفع پسماند در کلانشهرهایی همچون تهران، اصفهان یا دیگر کلانشهرها نیازمند نسخه واحد نیست چرا که بنا به فرهنگ و جمعیت هر شهر، سیستم دفع پسماند متفاوت است.
بازیافت پسماند بیمارستانی ممنوع است
حسن پسندیده، مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست نیز درباره وضعیت پسماندهای کرونایی به ایمنا می‌گوید: پسماندهای پزشکی در مراکز بهداشتی، درمانی و بیمارستانی که بیماران کرونایی در آنها تحت مداوا هستند، از نظر طبقه‌بندی به عنوان پسماند عفونی و ویژه تلقی می‌شوند که از مرحله تولید، نگهداری، جمع‌آوری، نگهداری موقت، بی‌خطرسازی، نقل و انتقال و دفع نهایی نیاز به مراقبت‌های خاص دارند.
مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست همچنین تاکید می‌کند که کلیه ضوابط مربوط به چرخه مدیریت صحیح زباله‌های کرونایی از مرحله تولید تا دفع نهایی توسط عوامل بهداشتی و درمانی و خدمات باید به‌طور دقیق رعایت شود.
وی درباره بی‌خطرسازی پسماندهای کرونایی در بیمارستان‌ها نیز می‌گوید: عموماً بی‌خطرسازی این دسته از پسماندها در مراکز بیمارستانی کشور که مجهز به سیستم‌های بی‌خطر ساز اتوکلاو هستند انجام می‌شود و پس از آن به مراکز دفن زباله منتقل و با مخلوط خاک و آهک دفن می‌شوند.
پسندیده تاکید می‌کند که نظارت بر اجرای روش‌های مصوب ضوابط و روش‌های مدیریت پسماندهای بیمارستانی با وزارت بهداشت است و ادارات حفاظت محیط زیست هم در این بخش با دانشگاه‌های علوم پزشکی همکاری دارند و کارکرد و کارایی مناسب سیستم‌های بی خطرساز را از طریق سنجش و آزمایش‌های مربوط، بررسی و کنترل می‌کنند و در مراکز دفن پسماندها هم بر عملکرد شهرداری‌ها نظارت می‌کنند تا دفن پسماندها به درستی انجام پذیرد.
وی با تاکید بر اینکه بازیافت پسماندهای پزشکی و وابسته ممنوع است، می‌گوید: بر اساس قانون مدیریت پسماند هر گونه بازیافت پسماندهای بیمارستانی ممنوع است.
مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: میزان پسماندهای پزشکی در ماه‌های ابتدایی شیوع بیماری کرونا در بعضی از شهرها به دوبرابر حد معمول هم رسیده بود اما اکنون با توجه به تفکیک صحیح پسماندهای عفونی از زباله‌های عادی بیمارستانی، حجم زباله‌های پزشکی کاهش پیدا کرده و در بعضی شهرها نسبت به قبل از شیوع بیماری کرونا ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
به گزارش ایمنا، با توجه به اینکه هنوز جهان درگیر پاندمی کرونا است و زمان پایان این بیماری مشخص نیست و از آنجا که پژوهشگران، ویروس کرونا را دارای ابعاد ناشناخته و پیچیده می‌دانند، بهترین راهکار برای کاهش تولید پسماندهای کرونایی، مراقبت برای استفاده از اقلام بهداشتی و تفکیک پسماندهای کرونایی است تا علاوه بر حفظ محیط زیست، سلامت جامعه نیز حفظ شود.
نظر شما