چرا برنج گران شد؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، آنگونه که گزارش اخیر مرکز آمار در رابطه با وضعیت تورم و قیمت کالاهای خوراکی در دی‌ماه امسال نشان می‌دهد هر کیلو برنج خارجی درجه یک در این ماه به طور متوسط ۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان فروش رفته و حتی تا ۲۸ هزار و ۶۰۰ تومان هم پیش رفته بود در حالی که قیمت هر کیلو برنج وارداتی در دی‌ماه سال گذشته به‌طور متوسط ۹,۵۰۰ تومان بوده است. چرا به‌یکباره با این افزایش قیمت مواجه شده‌ایم به تصمیم بانک مرکزی برای حذف ارز دولتی از واردات این محصول و جایگزینی ارز نیمایی بازمی‌گردد؛ به طوری که چندی پیش دبیر انجمن وارد کنندگان برنج اعلام کرد که ایام پایانی سال قیمت برنج‌های خارجی افزایش چشمگیری پیدا می‌کند از این رو سعی می‌کنیم تا ۴ ماه آینده حداقل کسری میزان برنج را از طریق واردات پر محصول جبران کنیم.

در این بین آنچه باعث دشوارتر شدن شرایط شده است کاهش انگیزه واردات به دلیل وجود اختلافات بین وارد کنندگان برنج با بانک مرکزی بر سر توزیع ۸۰ هزار تن برنج وارداتی در بازار با نرخ دولتی و خودداری بانک مرکزی از پرداخت ارز دولتی به واردکنندگان باوجود وعده‌های اولیه است تا جایی که امسال واردات برنج به نصف مقدار سال گذشته رسیده است و البته همین موضوع نیز بر نرخ این محصول اثرگذار است.

کاهش قابل توجه مصرف برنج

خطر حذف برنج از سفره‌های ایرانی از هشدارهایی است که بسیار شنیده می‌شود زیرا قیمت‌ها به میزانی بالا رفته است که آن دهک‌های کم درآمدی که تا سال گذشته برنج وارداتی را به عنوان قوت غالب سفره‌های خود انتخاب می‌کردند اکنون توان خرید آن را ندارند.

از طرفی واردکنندگان به این نتیجه رسیده‌اند که واردات برنج برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد زیرا همان‌گونه که اشاره شد چالش حذف ارز دولتی و تخصیص ارز نیمایی به برنج وارداتی و جهش قیمت ارز در یک سال اخیر امکان واردات را از فعالان این بخش گرفت، به این دلیل که نرخ برنج خارجی و ایرانی نزدیک به هم شده‌اند؛ در زمانی که قیمت برنج خارجی با نرخ تقریبی یک سوم برنج ایرانی به دست مصرف‌کننده می‌رسید تقاضای خرید آن زیاد بود اما اکنون در صورتی که مردم امکان خرید برنج داشته باشند به سمت خرید برنج ایرانی می‌روند.

دراین‌باره مصطفی بحق، رئیس اتحادیه خواروبارفروشان اصفهان، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: گرانی برنج خارجی به میزانی بوده که استقبال از آن به طور قابل توجهی کاهش یافته است؛ دلیل افزایش قیمت برنج، حذف ارز دولتی واردات برنج از ابتدای امسال با ارز نیمایی است که با وجود افزایش مداوم نرخ ارز آزاد و نیمایی، هزینه واردات برنج چند برابر شد.

وی اظهار می‌کند: باوجود آزادی واردات برنج، به دلیل نبود پرداخت ارز دولتی به واردکنندگان، انگیزه واردات کاهش یافته است؛ اینگونه که جهش قیمت ارز، موجب شد که واردکننده از واردات صرف نظر کند؛ علاوه بر آنکه مشتریان داخلی از همین میزان برنج، استقبالی برای خرید نمی‌کنند.

رئیس اتحادیه خواروبارفروشان اصفهان تصریح می‌کند: تا قبل از گرانی برنج خارجی میزان مصرف آن توسط دهک‌های متوسط و پایین جامعه بالا بود اما اکنون که نرخ آن چندان تفاوتی با برنج ایرانی ندارد، این ماده غذایی نیز در حال حذف شدن از سفره‌های آن‌ها است.

بحق با تأکید دوباره بر کاهش میزان واردات برنج می‌گوید: بیشترین میزان برنج از هند وارد می‌شود و مقدار بسیار کمی هم از پاکستان و تایلند واردات داریم؛ اگر شرایط ارزی ثابت بماند نباید در انتظار کاهش نرخ برنج بود مگر آنکه دولت، دوباره اقدام به تخصیص ارز دولتی برای واردات برنج نماید.

همچنین احمد دانش، یکی از فعالان این بازار دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در گذشته با اختصاص ارز دولتی به واردات برنج، نوع درجه ۱ این محصول که از هندوستان وارد می‌شد با قیمت ۹ هزار تومان به دست مصرف کننده می‌رسید اما اکنون باقیمت ۳ برابری به فروش می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: برخی فعالان تغییر کشورهای هدف و برخی هم پیشنهاد واردات برنج درجه ۲ و۳ را می‌دهند اما آن‌ها محصولات کم کیفیتی هستند که شاید موجب آسیب بر سلامت مصرف‌ کننده شود؛ از سویی بسیاری از خانواده‌ها توان خرید برنج را ندارند؛ حال با توجه به اینکه ذائقه ایرانی با این محصول بسیار عادت کرده است حذف آن پیامدهای سختی خواهد داشت.

کمبود برنج نداریم

اسماعیل نادری، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به گران شدن برنج خارجی به دلیل حذف ارز دولتی اظهار می‌کند: فعلاً در بازار برنج ایرانی و خارجی کمبود وجود ندارد؛ میزان واردات برنج در هر استان به میزان مصرف و ذائقه مردم آن منطقه بستگی دارد مثلاً در استان اصفهان بیشتر از برنج هندی استقبال می‌شود.

وی در رابطه با کاهش واردات یادآور می‌شود: قطعاً نسبت به سال گذشته واردات برنج کاهش‌ یافته است اما این کمکی به روند تولید بیشتر برنج ایرانی نمی‌کند.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت اصفهان تصریح می‌کند: واضح است زمانی که کالایی با گرانی مواجه می‌شود به دلیل تأثیرگذاری در مصرف، از تقاضای آن نیز کاسته می‌شود؛ ضمن آنکه مصرف کننده ترجیح می‌دهد در صورت خرید، برنج‌های ایرانی را تهیه کند.

گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا