به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه هوشمندسازی شهرها و ایجاد شهر الکترونیک به عنوان راهکار بی‌بدیل رفع معضلات شهری مورد توجه شهرسازان و مدیران شهری واقع شده پس می‌توان گفت الکترونیکی شدن زیرساخت‌های شهری، مؤلفه‌ای از شهر هوشمند است.
آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می‌برد، صرفاً استفاده از ابزار الکترونیکی و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست بلکه رفع موانع، نیازمند اصلاح بسیاری از ساختارهای قدیمی است در واقع شهر هوشمند عبارت است از یک شهر الکترونیکی که برای شهروندانش امکان استفاده از فناوری‌ها و زیر ساخت‌های هوشمند فراهم می‌کند. به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولتی و نهادهای خصوصی نیست.
استفاده از فناوری‌های دیجیتال، لزوم زیرساخت‌های لازم، نقش شهروندان هم به عنوان هدف نهایی خدمات و هم به عنوان مشارکت کننده در هوشمندی شهر از جمله نکات حائز اهمیت در دستیابی به شهر هوشمند است که در شهرهای ایران باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد تا در بحران دیگری همچون کرونا با مشکلاتی کمتری رو به رو شویم؛ مدیران شهری خرم آباد نیز با شروع اپیدمی کرونا تصمیماتی در خصوص ارائه خدمات الکترونیکی گرفتند، اما این تصمیمات با معضلاتی رو به رو شد که در این خصوص با «سلیمان میرزاپور» دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گفت و گویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
امروزه شهر الکترونیک چه اهمیتی دارد؟
بحث شهر الکترونیک در سراسر کشور در مقاطعی دنبال شد، اما سال‌هاست اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده است این در حالی است که در یک شهر الکترونیکی شهروندان باید دسترسی ۲۴ ساعته به همه امور روزانه داشته باشند برای مثال کسی که می‌خواهد برای یک ساخت‌وساز مجوز بگیرد نباید نیازی به رفت‌وآمد فیزیکی به ادارات مربوطه داشته باشد بلکه باید به صورت الکترونیکی و غیرحضوری کار را دنبال کند و مراجعه‌ای عملاً صورت نگیرد.
اگر در همان سال ۸۰ که استارت شهر الکترونیک زده شد سیاست‌های آن زمان دنبال می‌شد، اکنون ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان بهتر بود و امروز با توجه به شرایط کرونایی زیرساخت‌ها به گونه‌ای ایجاد می‌شد که شاهد دورکاری بسیاری از ادارات بدون هیچ مشکلی بودیم و سیستم‌های بانکی ما نیاز به حضور اپراتور نداشت. حال شاید کرونا تلنگری باشد تا اهمیت الکترونیکی شدن زیرساخت‌ها را بار دیگر برای مسئولان یادآوری کند.
آیا شهر خرم آباد از زیرساخت‌های لازم برای الکترونیکی شدن خدمات برخوردار است؟
در مورد خرم‌آباد باید گفت وضعیت این شهر در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی و ایجاد زیرساخت‌های آن بسیار وخیم است چراکه یک و نیم برابر نیاز جمعیتی خود به اطراف توسعه و سیر افقی داشته بنا بر این فاصله زیادی با شهر هوشمند دارد. در شهر خرم آباد بسیاری از سایت‌ها به روز نیست در حالی که الکترونیکی شدن یعنی دسترسی ۲۴ ساعته افراد به خدمات که متأسفانه چنین امکانی در این شهر وجود ندارد.
امروز با نگاهی به شهر شاهد خانه‌هایی با پراکندگی زیاد هستیم که این موضوع مردم شهر را ناگزیر به استفاده از خودروی شخصی کرده است چراکه برای رفتن از شمال به جنوب شهر به علت نبود اتوبوس، مترو و غیره و همچنین نداشتن قابلیت پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در شهر، افراد مجبور به استفاده از خودروی شخصی هستند بنابراین در بحث حمل‌ونقل در شرایط موجود به هیچ عنوان نمی‌توانیم بگوییم که نزدیک به شهر هوشمند هستیم. در شهر هوشمند کاربری‌های شهری باید به اندازه‌ای کم باشد که افراد بتوانند تا ۲۵۰ متری به مراکز آموزشی و یا ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به فضای سبز و ادارات دسترسی پیدا کنند؛ هم اکنون در شهرهای هوشمند در یک ساختمان تمامی خدمات اداری، تجاری و مسکونی البته در مقیاس یک محله شهری، راه اندازی می‌شود.
شهر الکترونیک چه تأثیری در سلامت شهروندان دارد؟
در بسیاری از میادین و معابر شهری خرم‌آباد آلودگی صوتی بالای ۷۰ دسی بل است که پیامد این آلودگی عوارضی چون فشار خون، تنگی عروق، افت شنوایی و سایر مشکلات را برای شهروندان در پی خواهد داشت.
خرم آباد با وجود اینکه جمعیت زیادی ندارد، اما به دلیل چند هسته‌ای بودن و شکل معابر با ترافیک و آلودگی صوتی زیادی مواجه است در حالی که اگر زیرساخت‌های شهر الکترونیک فراهم شود این موضوع می‌تواند از حجم عبور و مرور کم کند و در نتیجه آلودگی کمتری هم به لحاظ زیست‌محیطی و سوخت و هم به لحاظ صوتی و بصری خواهد داشت.
برای الکترونیکی شدن یک شهر چه مولفه‌هایی نیاز است؟
مولفه‌هایی زیادی در شهرداری الکترونیک دخیل است که قبل از هر چیز محقق شدن این امر نیازمند ضریب نفوذ اینترنت تا قبل از فراگیری موبایل هوشمند است. در کشورهایی مثل کره جنوبی که سردمدار شهر الکترونیک هستند بیشتر از هشت درصد خدمات توسط گوشی همراه انجام می‌شود و البته در حوزه‌های مختلف دیگر همچون مالیات، عوارض، خرید و غیره، اموری که نیاز به مراجعات فیزیکی دارند به حداقل رسیده است.
هم اکنون بسیاری از شهرداری‌های کشور نیز امور اداری خود را از طریق کارتابل‌ها و زیرساخت‌های الکترونیکی دنبال می‌کنند با توجه به اینکه (WEB GIS) در برخی شهرداری‌های کشور راه‌اندازی شده است امور مربوط به اخذ مجوز برای ساخت‌وساز به صورت الکترونیک دنبال می‌شود.
مؤلفه بعدی شهر الکترونیک، شهروند الکترونیک است، شهروندی که سواد اینترنتی داشته باشد و بتواند از زیرساخت‌های الکترونیکی که فراهم می‌شود استفاده کند. در هند چون سطح سواد مردم کمتر است دولت از سال‌ها قبل دستگاهی به نام «سم پیوتر» طراحی و در دسترس مردم قرار داده است تا از آن استفاده کنند، یعنی هند سال‌ها پیش در راستای شهر الکترونیک گام برداشته است.
در موضوع شهروند الکترونیک، نیروی انسانی بسیار قابل توجه است چراکه هر فرد باید دانش الکترونیک در زمینه خدمت رسانی، طراحی و نگهداری سیستم‌ها را داشته باشد. البته برنامه‌ریزی می‌تواند نقش به سزایی در آینده کشور داشته باشد.
قطعاً پارک‌های فناوری، دانشگاه‌ها، گروه‌ها خصوصاً در زمینه برنامه‌ریزی شهری، آی‌تی و فناوری اطلاعات می‌توانند از دانش روز دنیا بهره ببرند و این دانش را به شهروندان انتقال دهند.
اگر بحث شهر الکترونیکی از سال‌های گذشته پیگیری می‌شد در این روزهای کرونایی بهتر و آسوده‌تر بودیم، اما متأسفانه در بحث آموزش‌ها چه سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری هنوز آمادگی لازم را نداریم به طور مثال امروز دانش آموزان زیادی دسترسی به موبایل هوشمند ندارند؛ که این موضوع می‌تواند به خاطر شرایط مالی خانواده‌ها باشد و یا افراد ساکن در روستاها و مناطقی هستند که تحت پوشش اینترنت پرسرعت نیستند.
چه راهکاری برای هوشمندسازی شهرها وجود دارد؟
آموزش اولین گام است؛ تا زمانی که ضریب و سرعت اینترنت پایین باشد و آموزش لازم به شهروندان داده نشود و مردم نتوانند از خدمات بهره ببرند قطعاً زیر ساخت‌ها هنوز فراهم نخواهد شد. در شرایط کنونی که استفاده از گوشی‌های هوشمند فراگیر شده است و سواد اینترنتی مردم روزبه روز افزایش پیدا می‌کند قطعاً الکترونیکی شدن خدمات نیز محقق خواهد شد چراکه بسیاری از سیستم‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شود تا بتوان با آسان‌ترین روش بسیاری از خدمات را دریافت کرد.
در چند سال اخیر پرداخت قبوض و مواردی دیگر توسط گوشی‌های همراه انجام می‌شود که در این زمینه بانک‌ها بیشتر و موفق تر از سایر ادارات عمل کرده‌اند، اما ادارات هنوز نتوانسته‌اند این خدمات را به حد مطلوب ارائه دهند. هرچند دانشگاه‌ها خصوصاً دانشگاه پیام نور با آموزش از راه دور گام‌هایی برداشته است اما سایر دانشگاه‌ها با وجود نرم‌افزارهایی که دارند دچار نقص هستند که با توجه به شرایط کنونی ناگزیریم زیرساخت‌های الکترونیکی را گسترش دهیم.
توجه به نیروی متخصص و فنی در زمینه شهر الکترونیک راهکاری مؤثر خواهد بود که متأسفانه در بحث آموزش و استخدام نیروهای متخصص، شهرداری‌ها در فقر نسبی به سر می‌برند و نیروی متخصص (آی تی) که بتواند در زمینه خدمات الکترونیکی گام بردارد، وجود ندارد.
هم اکنون بسیاری از خدمات در شهرداری‌های کشور که از خرم‌آباد کوچک‌تر است به صورت الکترونیکی انجام می‌شود که ضرورت دارد در خرم آباد نیز بعضی زیرساخت‌ها فراهم شود تا شهروندان بتوانند از خدمات شهرداری‌ها و سایر ادارات استفاده کنند و قطعاً آموزش ۲۴ ساعته شهروندان می‌تواند بخشی از این برنامه باشد.
نظر شما