به گزارش خبرنگار ایمنا، " با قاطعیت نمی‌توان گفت اولین بار چه زمانی تصاویر متحرک در اصفهان دیده شد و مردم شهر به آن روی خوش نشان دادند. اما مسلم است که در دهه ۱۳۱۰ خیابان چهار باغ عباسی به پیروی از خیابان لاله زار تهران به مرکز فرهنگی شهر اصفهان تبدیل شده بود. در خیابان چهار باغ علاوه بر مراکز فروش کتاب و صفحه گرامافون و تعدادی کافه و قهوه خانه، چندین سالن سینما نیز بود که مردم را در طول هفته عموماً با نمایش فیلم‌های صامت و تعدادی فیلم ناطق سرگرم می‌کردند. سینماهای اصفهان در سال‌های بعد همچنان به رشد و توسعه خود ادامه دادند"، این متن بخشی از فصل نخست کتاب " سینما به روایت اصفهان" است، کتابی که نیم قرن تاریخ سینمای اصفهان را بررسی کرده است. این کتاب به همت سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان چاپ و منتشر شده و تاکنون استقبال خوبی از آن شده است.
مصطفی حیدری، یکی از مؤلفان این کتاب به خبرنگار ایمنا، گفت: ایده کتاب "سینما به روایت اصفهان" توسط پژمان نظرزاده آبکنار مطرح شد. پیش از آن نیز مرحوم زاوان قوکاسیان برای معرفی تاریخ سینمای اصفهان البته در قالب گفت و گو و تاریخ شفاهی تلاش‌هایی کرده بود. از سال ۹۶ من، پژمان نظرزاده و نفیسه باقری به این جمع بندی رسیدیم که کتاب را به صورت پژوهشی تنظیم کنیم.
وی افزود: سعی کرده‌ایم سینمای پیش از انقلاب در اصفهان را به صورت تاریخی و تحلیلی بررسی کنیم و صرفاً به ذکر نام‌ها بسنده نکنیم. این کتاب تقریباً جزء اولین کتاب‌های محلی است که تاریخچه سینمای یک شهر را روایت می‌کند. برای نوشتن "سینما به روایت اصفهان" نزدیک به ۲ هزار سند بررسی شد، با اساتید مختلف سینما در حوزه‌های گوناگون گفت‌وگوهایی شد و در نتیجه کتاب در قالب ۸ فصل تدوین شد.
این پژوهشگر با بیان اینکه "حدود ۵۰ سند را در کتاب آورده‌ایم" ادامه داد: فصل اول درباره این مساله است که چرا مرکز سینماها در خیابان چهارباغ بود، در فصل دوم به تاریخ سالن‌های سینمای اصفهان پرداخته‌ایم، که به نظرم یک پژوهش بسیار قابل اهمیت است، چرا که سینماها را از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ از نظر مدیریت، کیفیت‌ها و درجه بندی بررسی کرده‌ایم،. قطعاً در فاصله این سال‌ها اتفاقات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری رخ داده است، به همین دلیل در فصل سوم به رابطه نهاد قدرت در سینمای اصفهان نگاهی انداخته‌ایم، در فصل چهارم به مناسبات اقتصادی سینما در اصفهان پرداخته‌ایم و در فصل پنجم نیز مناسبات اجتماعی سینما در اصفهان را بررسی کرده‌ایم.
حیدری اضافه کرد: در فصل‌های بعد بر فیلم فارسی‌هایی که در اصفهان تولید می‌شد و هیچ کارکرد هویتی در شهر نداشت نقدهایی داشته‌ایم. سینمای آزاد که تک تک سینمای آوانگارد پیش از انقلاب بود و تقریباً نزدیک به یک دهه طول کشید را بررسی کرده‌ایم و در پایان نیز به حوادث پیش از انقلاب که باعث آتش سوزی سینماها شد نگاهی انداخته‌ایم.
وی با اشاره به اینکه زمانی ۲۳ سینما در اصفهان وجود داشته است، گفت: اولین سینمای اصفهان که در تحقیقات خود یافتیم "سینما مایاک"، دومین سینما که در سال ۱۳۰۹وجود داشته، "سینما سپه" و سومین آنها "سینما ایران" بوده است. کتاب سینما به روایت اصفهان از این جهت قابل اعتنا است که به بیان آمار و ارقام بسنده نکرده و اتفاقاتی که از شکل‌گیری تا خاموش شدن چراغ سینماها رخ داده را شرح می‌دهد. از طرفی ارجاعات آن به اسناد نیز بسیار زیاد است.
این پژوهشگر ادامه داد: به جرأت می‌گویم که "سینما به روایت اصفهان" کتاب مهمی در مطبوعات و تاریخ نگاری سینمای ایران خواهد شد و باعث می‌شود همه استان‌ها به این فکر بیفتند که تاریخچه سینمای شهر یا استان خود را بررسی کنند. از طرفی منبع بسیار خوبی برای پژوهشگران سینما خواهد بود.
چرا فیلمسازان اصفهانی به پایتخت مهاجرت می‌کنند؟
حیدری در خصوص مسائل فعلی سینمای اصفهان، تصریح کرد: به لحاظ سالن مسأله‌ای نداریم، در حال حاضر از نظر کیفیت فیلم‌ها مشکل داریم. اینکه صرفاً فیلم‌های کمدی خوب فروش می‌روند و فیلم‌ها اجتماعی، به جز تعداد معدود، چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرند ناشی از فاصله گرفتن فیلمساز و فیلمنامه‌نویس از ذائقه مخاطب امروزی است. عده‌ای فکر می‌کنند مخاطب تنها فیلم کمدی دوست دارد و سینما برای او صرفاً یک سرگرمی است. قطعاً بخشی از سینما سرگرمی است اما همه آن نیست. سینما می‌تواند تولید اندیشه کند از طرفی این قدرت را دارد که در روند اجتماعی تأثیرگذار باشد اما فعلاً این تعادل وجود ندارد.
وی با بیان اینکه "انتشار ویروس کرونا ضربه مهلکی بر همه مشاغل به ویژه هنری‌ها و از جمله تئاتر و سینما زده است"، گفت: کسانی که هم اکنون فیلمسازی می‌کنند تقریباً به لحاظ تکنیکی اوضاع بدی ندارند اما مساله مهم فیلمنامه است. ما هنوز نتوانسته‌ایم به حوزه فیلمنامه که اندیشه در آن شکل می‌گیرد توجه جدی تری داشته باشیم. به همین دلیل از نظر من در حال حاضر جایگاه خوبی نداریم.
مدیر دفتر تخصصی سینما اصفهان، تاکید کرد: اصفهان فیلمسازان بسیار خوبی دارد که ساکن تهران هستند. همه آنها زمانی در این شهر کار می‌کردند اما به دلیل اینکه شرایط فراهم نبوده است به پایتخت مهاجرت کرده‌اند و زیست سینمایی خود را در آنجا انجام داده‌اند؛ بهمن فرمان آرا، همایون اسعدیان، مجتبی راعی، رسول صدر عاملی، روح الله حجازی و مهدی رحمانی از جمله این فیلمسازان هستند که هیچ کدام در اصفهان نماندند و به نظر من حتی فضایی نیز برای بازگشت آنها فراهم نشد.
حیدری اضافه کرد: وقتی با این فیلمسازان صحبت می‌کنیم از علاقه خود برای بازگشت و کار در اصفهان سخن می‌گویند. اگر آنها به این شهر بیایند و کار کنند بخشی از فعالان فیلمسازی اصفهان را درگیر می‌کنند و خود به خود صنعت سینما جدی‌تر شکل می‌گیرد اما به علت اینکه زیر ساخت‌های مناسبی برای آنها فراهم نیست این اتفاق رخ نمی‌دهد.
نظر شما