مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با تیتر «ترامپ در مسیر کودتا؟» به بررسی حواشی انتخابات ۲۰۲۰ در ایالات متحده پرداخت و نوشت: برای اولین بار در تاریخ آمریکا، یک رئیس‌جمهوری مشغول به کار از اذعان به شکست خودداری می‌کند، آن هم در وضعیتی که به شکلی آشکار و بی چون و چرا در یک انتخابات ریاست جمهوری باخته است. همین عاملی شده تا ناظران، شهروندان و کارشناسان نگران شوند که شاید ترامپ به نوعی برای به راه انداختن کودتا آماده می‌شود، یا شاید دوباره از هوادارانش بخواهد تا برای حفظ حاکمیتش دست به خشونت بزنند.
«نیکول کارلیس» در مطلبی برای مجله «سالن» با اشاره به تاکید چندین و چندباره دونالد ترامپ مبنی بر پیروزی در انتخابات سوم نوامبر نوشت: «گرچه چنین اتفاقاتی قابل توجه و هشداردهنده بشمار می‌روند اما قطعاً در حوزه جهانی بی‌سابقه نیستند؛ ایالات متحده اغلب در فرایند دموکراتیک سایر کشورها دخالت می‌کند و اغلب آن را با تحریک کودتا یا تحریک شهروندان به بدبینی به حزب حاکم تضعیف می‌کند، همانطور که منافع آمریکا سال گذشته در بولیوی ایجاب کرد.
آنچه بی‌سابقه به نظر می‌رسد، وقوع چنین اتفاقی در ایالات متحده آمریکاست. قطعاً ما انتخابات‌های ریاست جمهوری گزنده و جنجالی داشته‌ایم، از جمله در سال ۲۰۰۰. علاوه بر این بنیانگذاران آمریکا چنین موردی را پیش‌بینی می‌کردند؛ همانطور که همکارم ماتئو روزسا گفته بود در اوایل تاریخ آمریکا، جورج واشنگتن به آمریکایی‌ها علیه انتخاب رئیس‌جمهوری که از کناره‌گیری امتناع کند هشدار داده بود.
اما به لحاظ تاریخی ترامپ اولین رئیس‌جمهوری است که از اذعان به شکست امتناع می‌کند و همین موجب شده تا برخی گمان کنند که او بستر را برای وقوع کودتا آماده کرده است. از روز شنبه که نتایج انتخابات تقریباً روشن شد، ترامپ بارها با انتشار توییت‌هایی مدعی شده است که راهی برای ابطال آرای شمارش شده وجود دارد. علاوه بر اینکه او به شکست اذعان ندارد. او به مبارزه بر سر نتایج انتخابات از طریق شکایت‌های حقوقی هم وعده می‌دهد.
روزنامه آرمان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «فاز جدید در روابط پاستور_بهارستان!» به بررسی شکایت دولت از برخی نمایندگان پرداخت و نوشت: قصه مجلس یازدهم و دولت؛ قصه‌ای که از همان ابتدا معلوم بود داستان کش‌داری خواهد شد و سریال اختلافاتش تا پایان دولت حسن روحانی رسانه‌ها را به خود مشغول می‌کند. مجلسی که نامزدهای تمام اصولگرایش شعار «روحانی باید برود» را سر می‌دادند و به محض راهیابی به پارلمان، شمشیر را از رو بستند. همانگونه که ابتدا سوال و بعد استیضاح حسن روحانی را به جدیت مطرح کردند، اما ناگهان با ورود مقام معظم رهبریبه مسئله؛ این موضوع برای مدتی مسکوت ماند تا شاید وقتی دیگر. همان روزها بود که محمدجواد ظریف به‌عنوان وزیر خارجه ایران وقتی به مجلس رفت خائن خطاب شد و با شعار مرگ بر خیانتکار بدرقه شد. داستان مجلس و دولت اما به اینجاها ختم نشد.
پارلمان یازدهم برای آنکه دستش از استیضاح رئیس‌جمهور کوتاه شد، این بار وزرای دولت را یکی پس از دیگری هدف قرار داد. نمونه‌اش عدم رأی به صلاحیت حسین مدرس خیابانی وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت بود، آن هم با علم به اینکه اگر مجلس به او رأی نمی‌داد به دلیل اینکه این وزارتخانه بیش از ۱۰۰ روز بدون وزیر اداره می‌شد نیاز به حکم حکومتی داشت.
در این مدت کوتاه، وزرای دیگر نیز در امان نبودند، یک بار وزیر کشاورزی به مجلس می‌رفت تا پاسخگوی سوالات نمایندگان باشد. یک بار آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات زیر تیغ تیز انتقاد و هجمه پارلمان قرار می‌گرفت، یک بار وزیر آموزش‌وپرورش تهدید به استیضاح می‌شد. از عجیب‌ترین کارهای دولت یازدهم اما نامه ۱۱۴ نماینده علیه زنگنه به سران قوا و درخواست عزلش بود (!) نکته جالب ماجرا در این است که هنوز مشخص نیست مجلس که خود می‌تواند از ابزار استیضاح زنگنه استفاده کند چرا با نامه‌ای به سران قوا درخواست عزل داد و جایگاه و شانیت خود را اینگونه زیر سوال برد. پارلمان یازدهم اما به همین چیزها بسنده نکرد بلکه به سراغ وزرای سابق دولت نیز رفت؛ وزرایی مانند عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی. تا جایی که مجلسیان طرح شکایت از او و کشاندن وی به محاکم قضائی را در دستورکار قرار دادند.
روزنامه همدلی در صفحه نخست امروز خود با تیتر «صلح در شمال» به بررسی توافق ارمنستان و آذربایجان بر سر پایان جنگ قره‌باغ پرداخت و نوشت: قره‌باغ، آرام شد. پس از گذشت حدود ۵۰ روز از شعله‌ور شدن دوباره آتش منازعه در منطقه قره‌باغ بین دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان، نهایتاً این درگیری با میانجی‌گری روسیه، به پایان رسید. این در حالی است که در این مدت، آتش‌بس‌های متناوب بین دو طرف، بارها نقض شده و بر اساس پیش‌بینی‌ها، پایان زود هنگامی برای آن قابل تصور نبود. این خونین‌ترین نبرد میان آذربایجان و ارمنستان بر سر تصاحب این منطقه از ۳۰ سال پیش تاکنون بوده است، نبردی که ترکش گلوله‌های آن به برخی از نواحی مرزی ایران نیز اصابت کرد.
در این بین دخالت کشورهای منطقه در این مناقشه، یکی دیگر از ابعاد مهم این درگیری بود. دفاع کامل و تمام قد ترکیه از آذربایجان و همچنین پشتیبانی نیروهای نظامی اسرائیل از باکو، در مقابل حضور تقریباً میانجی‌گرانه روسیه در این میدان، خود به تقابل جدیدی در این عرصه تبدیل شده بود؛ روندی که ادامه آن می‌توانست شعله‌های این منازعه را در منطقه، بیش از پیش گسترده کند. در ایران نیز اگر چه مقام‌های سیاسی نسبت به این درگیری، موضعی بی‌طرفانه گرفتند و همواره دو طرف را به آتش‌بس دعوت کردند، اما برخی وجوه مشترک مذهبی و قومیتی با آذربایجان باعث شد تا برخی روحانیون از مواضع آذربایجان دفاع کرده و در برخی شهرهای آذری‌زبان نیز، حمایت‌هایی از سوی بخشی از مردم صورت گیرد؛ روندی که البته در هر دو مورد، محدود بود و به سرعت کنترل شد.
ایران همچنین با انتخاب و اعزام سیدعباس عراقچی به آذربایجان به عنوان نماینده رئیس جمهور جهت دعوت دو کشور به آرامش و حصول توافق و همچنین رصد اوضاع مناطق مرزی از سوی قوای نظامی کشور و برخی نمایندگان مجلس، نسبت به این درگیری نظامی واکنش نشان داد و بارها به طرفین آن، نسبت به در نظر گرفتن حفظ امنیت مناطق مرزی با ایران هشدار داد.
با این حال این توافق در واپسین ساعات شامگاه دوشنبه ۱۹ آبان در حالی امضا شد که در روزهای اخیر ارتش آذربایجان به پیروزی‌هایی در جبهه نبرد دست یافته بود و نبرد خونین میان نیروهای دو طرف و نیز گلوله‌باران شهرها همچنان ادامه داشت. ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بامداد روز گذشته در بیانیه‌ای در خصوص این توافق اظهار کرد: «بر اساس توافقنامه امضا شده بین سه طرف، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در مواضع خود متوقف و نیروهای حافظ صلح روسیه در امتداد خط تماس در قره‌باغ و جمهوری ارمنستان مستقر می‌شوند.» طبق اعلام او توافق شده است که تبادل اسرای جنگی، افراد بازداشت شده و اجساد کشته‌شدگان به مرور انجام گیرد و در اجرای این روند، کنترل ارتباطات حمل و نقل با کمک مقامات سرویس مرزبانی روسیه انجام می‌شود. در همین زمینه وزارت دفاع روسیه نیز اعلام کرد که این کشور برای کنترل آتش‌بس و درگیری‌ها در منطقه درگیری قره‌باغ، یک گروه صلح‌بان شامل یک‌هزار و ۹۶۰ سرباز، ۹۰ زره‌پوش، ۳۸۰ واحد خودرو و همچنین تجهیزاتی ویژه در این منطقه مستقر کرده است.
به دنبال امضای این توافق، الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان نیز با اعلام تسلیم شدن ارمنستان در این درگیری، از تحقق این توافق ابراز خرسندی کرد. علی‌اف همچنین نخست‌وزیر ارمنستان را به دلیل آنکه توافقنامه را در برابر دوربین امضا نکرده، ترسو خطاب کرد و گفت: «پاشینیان، نه با خواست و میل خود، بلکه به دلیل مشت آهنین جمهوری آذربایجان مجبور به امضای این توافق شده است، زیرا آزادسازی نزدیک به ۳۰۰ منطقه مسکونی توسط ما، کمر ارتش ارمنستان را شکست.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «مرد اندیشه و صلح» نوشت: از همان زمان که شبکه‌های اجتماعی از تصویر حجت‌الاسلام داود فیرحی با هدف کمک‌گرفتن از مردم پر شد، می‌شد حدس زد که استاد چه جایگاهی نزد دانشجویانش دارد. او به علت کرونا به پلاسمای گروه خونی خاصی نیاز داشت که نبود و علاقه‌مندانش و عمدتاً دانشجویان قدیم و جدیدش همبسته شدند تا به کمک استاد بشتابند؛ اما اجل مهلت نداد و حتی با رسیدن پلاسمای مورد نیاز، کرونا استاد علوم و اندیشه سیاسی دانشگاه تهران را با خود برد. فیرحی استاد علوم سیاسی و اندیشه سیاسی دانشگاه تهران بود. به لحاظ سیاسی می‌شد او را اصلاح‌طلب نامید. عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم بود که تشکلی روحانی و اصلاح‌طلب است؛ اگرچه وجهه آکادمیک او بر سیاسی‌اش غلبه داشت. لحن و کلامش آرام و باطمأنینه بود که قرینگی عجیبی با شخصیتش داشت.
امیر پسنده‌پور، دانش‌آموخته علوم سیاسی و روابط دیپلماتیک، می‌گوید فیرحی را می‌توان سرآمد محصول پیوند حوزه و دانشگاه دانست. فردی که هم مورد تأیید علما نه به معنای سیاسی بلکه علمای حوزوی و هم علمای دانشگاهی بود و همین توافق، نکته مهمی درباره اوست؛ «یک مجتهد و دانشمند علم سیاست که فقدانش به‌شدت در جامعه روشنفکری و دانشگاهی ما حس خواهد شد. مهمترین خصوصیت اخلاقی‌اش تواضع و متانتش بود. در بحث قائل به دموکراسی بود و مخالفش را دشمنش تلقی نمی‌کرد. با متانت بحث می‌کرد و با تواضع آنچه را مقبول می‌یافت، می‌پذیرفت. در نگاه دانشجویانش استادی بی‌بدیل و نرمخو و در نظر سیاسیون هم بسیار قابل احترام بود. برجسته‌ترین نکته درباره او توانایی علمی‌اش، تبارشناسی جنبش‌های سیاسی و گروه‌های تکفیری و تروریستی بود. فیرحی یک نظم فکری داشت و آنقدر دقیق تدریس می‌کرد که طرح اشکال حین صحبت‌هایش سخت بود. معلوم بود گفته‌هایش صرفاً برداشت او نیست، بلکه محصول یک پژوهش و کار علمی دقیق است. فیرحی مترجم نبود، مفسر نبود، مؤلف بود».
کاوه حسین‌زاده، مترجم و دانش‌آموخته اندیشه سیاسی و از دانشجویان دکتر فیرحی نیز با بیان اینکه او از معدود چهره‌های علوم سیاسی بود که پروژه فکری منسجمی برای خودش داشت و با مداومت آثار زیادی در این حوزه خلق کرده بود، گفت: «شاید الان زمان خوبی برای پرداختن به پروژه فکری دکتر فیرحی نباشد و در زمان مقتضی باید درباره آن بحث و بررسی کرد. من ترجیح می‌دهم درباره رابطه شخصی بیش از ۱۰ ساله خودم با او صحبت کنم که رابطه‌ای عمیق بود. ترجیح می‌دهم از تجربه این هم‌نشینی بگویم.
با دکتر فیرحی از همان روزهای اولی که وارد دانشگاه تهران شدم، آشنا شدم. درحالی‌که روز اول آشنایی اصلاً تصورش را هم نمی‌کردم که بتوانم با او ارتباطی برقرار کنم، ولی به‌مرور به‌گونه‌ای پیش رفت که در کنار دیگر بزرگان این رشته استاد راهنمایم شد و بسیار به او نزدیک شدم. آنچه برای من بیش از همه چیز درباره او اهمیت داشت، انسان‌بودنش بود؛ اینکه شما دارای چه گرایش و خط فکری سیاسی‌ای هستید، کوچک‌ترین اثری در برقراری ارتباط با او نداشت.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «مهار تورم به تدبیر نیاز دارد نه مذاکره» به بررسی اظهارات رئیس دولت پرداخت و نوشت: حجت‌الاسلام روحانی، رئیس‌جمهور دیروز چهارشنبه، (۲۱ آبان) در جلسه هیئت دولت با اشاره به نتیجه اعلام شده انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا گفت: رئیس‌جمهوری که همواره به‌دنبال تحقیر ملت‌ها بود و صراحتاً اسم گاو شیرده را به کار می‌برد، در یک انتخابات با مخالفت قاطع مردم مواجه شد و این بسیار حائز اهمیت بود.
روحانی با اشاره به پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا گفت: این آقایی که آمده از ابتدای تبلیغات انتخابات گفته می‌خواهیم به برجام برگردیم. خب ما که در داخل برجام بودیم و ۱+۴ هم داخل برجام بوده، حالا در تعهدات سستی کرده‌اند و ما هم متقابلاً تعهدات را کاهش داده‌ایم، ولی بالاخره همه در داخل برجام بوده‌ایم. این برعهده آنهاست. اگر به وظیفه خود عمل کردند می‌توانند راه جدیدی عمل کنند. ما برنامه‌مان را در داخل کشور به اراده آنها پیوند نمی‌زنیم، بلکه برنامه ما به اصول ما پیوند خورده است.
روحانی تصریح کرد: امیدواریم مردم آمریکا شرایط را به‌گونه‌ای رقم بزنند که شاهد این باشیم که کاخ سفید بر مبنای منافع این کشور و بدون تحقیر ملت‌های دیگر و پایبندی به تعهدات خود به مسیر درست برگردد.
وی با بیان اینکه ما هرکجا ببینیم که شرایط برای لغو تحریم آماده است از این فرصت استفاده خواهیم کرد، گفت: هدف ما این است تحریم ظالمانه لغو شود و به راحتی در تعامل در جهان باشیم و هدف این است فشار تحریم را از شانه مردم برداریم. هر کجا فرصت فراهم باشد اقدامات و وظایف خودمان را انجام می‌دهیم. کسی حق ندارد فرصت‌سوزی کند. باید از فرصت‌ها بر مبنای منافع ملی و وحدت ملی استفاده کنیم.
متأسفانه دولتمردان و جریان سیاسی حامی دولت ضمن خوش‌خیالی به پیروزی دموکرات‌ها این تصور را دارند که این حزب سیاسی آمریکایی می‌تواند حل‌المسائل کشور بوده و روی کار آمدن آنها فشار تحریم را منتفی خواهد کرد.
از این رو پس از پیروزی «جو بایدن» در انتخابات آمریکا با بررسی مواضع برخی دولتمردان به راحتی می‌توان دریافت که «پالس مذاکره» را با ذوق‌زدگی سیاسی به طرف غربی که هنوز در کاخ سفید مستقر نگردیده، به‌طور آشکارا ارسال می‌کنند.
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران نیز در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌بی‌اس نیوز عنوان کرده بود که اظهارات اردوگاه بایدن امیدوارکننده‌تر است، اما باید منتظر ماند و دید. وی در پی سفرش به ونزوئلا در گفت‌وگویی تصریح کرد: مشخص است بین بایدن و ترامپ تفاوت است.
نظر شما