به گزارش خبرنگار ایمنا، در واقع روز جهانی شهرها فرصتی مغتنم برای افزایش آگاهی جهانی در مورد اهمیت شهرها و سکونتگاه‌های انسانی در ساخت شهرهای پایدار و تاب‌آور است چرا که فرآیند جهانی شدن و فرامرزی شدن فرصت‌ها و چالش‌ها، باعث ظهور مفاهیم جدیدی همچون حکمرانی جهانی و سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی در عرصه جهانی شده است و جایگاه دولت‌ها را به عنوان یگانه بازیگران عرصه جهانی دستخوش تغییر و تحول کرده است.
شهرهای بزرگ برای حفظ و ارتقای جایگاه خود در فرآیند جهانی شدن و ادامه حیات در برابر تحولات پرشتاب، راهی جز جلب مشارکت آگاهانه شهروندان ندارند؛ فرآیندی که در آن شهروندان با سهیم شدن در تصمیم‌گیری‌های اثرگذار بر زندگی خود و جامعه شهری و با درک حقوق شهروندی و با شناخت و فهم از مسئولیت پذیری جمعی و گروهی، هزینه‌های اداره شهر را کاهش داده و بر توانایی‌های مدیریت کلانشهر خواهند افزود.
در بستر جهانی شدن، کلانشهرها و به خصوص شهرهای جهانی به عنوان کنشگران جدید عرصه بین‌المللی سعی می‌کنند در چارچوب سازمان‌های غیردولتی بین المللی و در قالب دیپلماسی شهری در خلق فرصت‌ها و رفع چالش‌های مشترک جهانی مشارکت کنند تا از این طریق موقعیت بین‌المللی خود را ارتقا داده وذدر حکمرانی جهانی، سازمان‌های بین المللی غیردولتی و همچنین در دیپلماسی شهری به عنوان متغیر وابسته و نقش آن در همکاری‌های بین المللی چندجانبه و ارتقای موقعیت کلانشهرها پرداخته شود.
بعضی کارشناسان شهری معتقدند: «کلانشهرها با ابزار دیپلماسی شهری می‌توانند در نهادها، انجمن‌ها و سازمان‌های تخصصی بین‌المللی نقش‌آفرینی کلیدی داشته باشند؛ چرا که امروزه فلسفه و هدف اصلی وجود اینگونه سازمان‌ها و انجمن‌ها این است که کلانشهرها بتوانند از طریق همکاری و مشارکت در عرصه بین‌المللی علاوه بر بهره‌مندی از فرصت‌های جهانی شدن در مورد رفع چالش و مشکلات پیش روی جوامع انسانی هم نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشند.»
آنها تاکید دارند که در نظام اداری و اجرایی کشور هنوز جایگاه مدیریت شهری روشن نیست و مدیریت شهری در سلسله‌مراتب نظام اجرایی و بودجه‌ای جایی ندارد و این نقصی است که چند دهه است با آن دست به گریبان هستیم و باید برطرف شود.
آینده شهرها چگونه خواهد بود؟
محسن رفیعیان، استادیار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه یزد در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در طول تاریخ بشریت چند نوع خرد داشتیم که این خرده‌ای گوناگون به آینده شهرها می‌اندیشیدند، به عنوان مثال افلاطون، سقراط یا ارسطو به عنوان فلاسفه متقدم غرب یا متفکران مسلمان از جمله ابن سینا، فارابی، ابن‌خلدون و ملاصدرا همچنین متفکران دوران معاصر همه به این موضوع پرداخته‌اند که آینده شهرها چه می‌شود که گاهی این تفکرات اسم آرمان شهر به خود گرفته یا نسخه‌ای برای اداره امور شهرها در دوران‌های مختلف بوده است.
وی با بیان اینکه انقلاب صنعتی تفکرات قرن اخیر را متأثر کرده است، می‌گوید: شاید اگر در حال حاضر این سوال مطرح شود که شهرهای آینده چگونه خواهد بود، ایده‌هایی مبنی بر شهرهایی دارای تقاطع‌های غیرهمسطح متعدد، ساختمان‌های بلندمرتبه یا تاکسی‌های پرنده برای حمل و نقل درون شهری، شهر فناورانه و هوشمند در ذهن نقش می‌بندد؛ این موارد ریشه در خردی دارد که از دوران انقلاب صنعتی به بعد انسان را مغلوب خود کرده است در صورتی که پیش از این با خرد سنتی مبتنی بر اعتقادی و معنوی حکمروایی شهرها را رقم می‌زد.
استادیار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه یزد تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد برای آینده شهرهای ایران باید راهبردهای حکمروایی داشته باشیم، اگر بخواهیم تحت تأثیر انقلاب صنعتی فکر کنیم، به دلیل ضعف های بسیاری که دارد با مشکلاتی مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه چالش اساسی نسبت به شهرهای آینده در ایران وجود خواهد داشت، می‌افزاید: برخی کشورها جهت‌گیری‌هایی داشته و به پیشرفت‌هایی از منظر خود دست یافته‌اند، اما مهم این است که ما پیشرفت را چگونه مطرح کرده و می‌خواهیم چه شهری متناسب با آن شکل بدهیم.
رفیعیان تصریح می‌کند: به تازگی مباحثی مطرح شده است تحت این عنوان که با حکمت و پیوند نظر به عمل و بر اساس داشته‌های سنتی، بتوانیم شهرهای آینده را بسازیم و همانطور که می‌توانیم عمل کنیم.
وی با بیان اینکه حکمت‌بنیان بودن راه چاره خوبی برای شهرهای آینده است، می‌گوید: شهرهای آینده ایران نباید تنها بر اساس هوشمندی و فناورانه بلکه بر مبنای هوشیاری، انسان‌مدار و مبتنی بر خرد حکمی شکل بگیرند.
لزوم تغییر گفتمان و دیدگاه مدیران شهری نسبت به شهروندان
استادیار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه یزد با اشاره به تفاوت شهرهای امروزی با شهرهای دیروزی، اظهار می‌کند: تفاوت شهرها در توجه به انسان است؛ شهرهای دیروز انسان‌مدار بودند، اما شهرهای امروز تکنولوژی محور هستند.
وی با تاکید بر اهمیت شهرهای آینده، ادامه می‌دهد: باید مبتنی بر زمینه‌های گذشته، به آینده شهرها فکر کنیم و اینکه آیا شهرهای آینده مغلوب تکنولوژی است یا خیر.
رفیعیان در خصوص پیاده‌راه کردن برخی از محورهای شهری کلانشهرها برای افزایش حضور پذیری شهروندان در محیط شهری، تصریح می‌کند: پیاده‌راه کردن تعدادی از خیابان‌ها تنها کاریکاتوری از انسان‌مداری است؛ انسان محور بودن به پیاده‌راه‌کردن مسیرها نیست، بلکه باید جایگاه انسان در سیاست های کلان شهری و ترسیم راهبردهای آینده شهرها مورد توجه قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه باید گفتمان و دیدگاه مدیران شهری نسبت به شهروندان تغییر کند، می‌افزاید: تا وقتی مبنا در شهرداری‌ها و نظام شهرسازی ایران، اقتصاد محور باشد، انسان در پروژه‌ها اولویت نداشته باشد و تنها در تغییر کاربری‌ها اقدام شود، هر چه پیاده‌راه سازی شود، اقدام اساسی نشده است.
استادیار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه یزد با بیان اینکه موضوع اصلی روز جهانی شهرها ایجاد شهر پایدار و در نتیجه زندگی بهتر شهری است، می‌گوید: شهر پایدار شهری است که انسان را به تعریف واقعی خود نزدیک کند و حیات طیبه را رقم بزند که در این راستا باید نظریه‌پردازان نظریات مناسب را تولید کنند، پس از آن به آموزش‌های فراگیر نیازمندیم تا به گفتمان نظریات جامه عمل پوشانده شود و در ادامه نقش مدیران برای اجرا و پیاده‌سازی نظریات مطرح می‌شود.
نظر شما