آفرود اصول دارد؛ مسئولانه سفر کنید

به گزارش خبرنگار ایمنا، انسان از ابتدا به دنبال سفر، گردش، ماجراجویی و هیجان بوده است. از عهد باستان و با اختراع «چرخ» حمل و نقل تسهیل شد و با ابداع جاده‌های سنگ فرش تردد بسیار آسان گشت. اما در سال‌های دور انسان و طبیعت هم‌پا با یکدیگر حرکت می‌کردند و چه بسا این طبیعت بود که بر انسان چیره می‌شد.

در قرن بیستم میلادی و هم‌زمان با اختراع موتور بخار و انقلاب صنعتی، شرایط کره زمین تغییر کرد. از آن زمان این انسان بود که بر همه بخش‌های طبیعت چیرگی یافت، در همان سال‌ها گردشگری و حمل و نقل نیز شرایط تازه‌ای به خود گرفت و اقتضائات آن تغییر کرد. هم‌زمان به وقوع جنگ جهانی اول، طرف‌های درگیر به نیاز ماشین‌های پر قدرت برای گذر از موانع سخت طبیعت پی بردند.

به این صورت بود که خودروهای قوی بیرون جاده‌ای شکل گرفتند، این خودروها پس از جنگ جهانی دوم بلوغ یافتند و هم‌زمان به شکوفایی مهندسی تعاریفی تحت عنوان خودرو دو دیفرانسیل به وجود آمد. از همان زمان بود که «آفرود»، «کمپینگ» و به طور کلی سفرهای «خارج از جاده‌» ترویج پیدا کرد.

انسان در طبیعت دیگر محدود به قدرت جسمانی نبود و خودورهایی طراحی شد که بتواند موانع طبیعی را طی و مسافران را به مقاصد بکر و جذاب برساند. این عنصر هیجان‌انگیز باعث شد که تمایل برخی افراد ماجراجو به خودروهای بزرگ جثه آفرودی بیشتر شود و سفرهایی تحت عنوان آفرود شکل بگیرد.

در کشور خودمان نیز بازار سفرهای خارج از جاده‌ای چند سالی است داغ شده. برخی با خرید خودروهای پر قدرت قدیمی و برخی دیگر که شرایط مالی بهترین دارند با خرید خودروهای مدل بالاتر به دل کویر، جنگل و طبیعت می‌زنند. انفجار گروه‌های آفرودر در سال‌های اخیر مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است.

همواره از «آفرود» به عنوان دشمن محیط زیست یاد می‌شود، در حالی که اینگونه نیست و سفر خارج از جاده‌ای اصول و قوانین خاص خود را دارد. در گردشگری مفهومی تحت عنوان «سفر مسئولانه» وجود دارد که به گردشگران تاکید می‌کند به عناصر طبیعی اطراف‌شان آسیبی نرسانند و برای حیات وحش و محیط زیست احترام قائل شوند.

اما متأسفانه سفر مسئولانه به دلیل نبود ساز و کار و نظارت کافی بر آفرود سواران تعریف خاصی ندارد. اکثر افرادی که به سفرهای آفرودی می‌روند، از مفاهیم سفر و مسئولیتی که در قبال طبیعت دارند آگاه هستند؛ اما هستند کسانی که تنها دانششان از سفر آفرودی محدود به خودرو دو دیفرانسیلی می‌شود که پدال‌هایش را در اختیار دارند.

«در طبیعت چیزی جز ردپا جا نگذاریم و چیزی جز عکس برنداریم»، شعاری است که بسیاری از آفرودرها به آن پایبند هستند. با این حال همواره خودروها و سفرهای آفرود مخاطرات مختلفی را برای طبیعت و حیات وحش به وجود می‌آورد که غالب آن به عدم آموزش‌های لازم و اطلاعات ناکافی باز می‌گردد.

در یکی دو روز اخیر فیلمی از یک خودرو آفرود که در کویر مرنجاب به دنبال پاژن تیزپا ایرانی می‌گذارند بازنشر شده و واکنش‌های بسیاری به دنبال داشته است. سرنشینان این خودرو با خنده و قهقهه به دنبال حیوانی هستند که از ترس آن قدر سریع حرکت می‌کند که پاهایش در شن گیر و در نهایت می‌میرد.

این در حالی است که در ماه گذشته و هم‌زمان با روز جهانی گردشگری صدها خودرو آفرود از سراسر ایران در کویر مرنجاب گردهم جمع شدند و زباله‌های بخش قابل توجهی از کویر را جمع‌آوری کردند. اما این اختلاف دانش و اطلاعات از طبیعت در بین مسافران قابل توجه است.

شاید این اتفاق بیش از پیش خلأ ارگانی ناظر بر هدایت، آموزش و پشتیبانی از آفرود را هویدا کرد. تجربه نشان داده که این وظیفه را جوامع مدنی و افرادی که در متن قضیه قرار دارند، همواره به بهترین شکل انجام داده‌اند. از طرفی آفرود بخشی از که در بخش‌های رسمی و دولتی با چند ارگان نظیر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان حفاظت از محیط زیست، فدراسیون اتومبیل رانی و همچنین کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی درگیر است.

بنابراین شاید بهترین شکل از ساماندهی را خود آفرود سواران با ایجاد جامعه صنفی و مدنی بتوانند انجام دهند. ساماندهی که برای نجات طبیعت و حفظ اعتبار آفرود بسیار ضروری به نظر می‌رسد.