مریم کرباسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص سرقت ادبی اظهار کرد: سرقت ادبی از قرن‌های پیش نیز وجود داشته است و شاعران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از یکدیگر کپی برداری می‌کردند. اما برخی شاعران گذشته اگر سرقت ادبی کرده‌اند، مضمون را به گونه‌ای دیگر و یا حتی بهتر مطرح کرده‌اند و اینگونه نبوده که آن را برداشته و به صورت مستقیم در شعر خود بگذارد.
وی افزود: سرقت ادبی خود انواعی دارد. یک نوع آن به صورت مستقیم است. برخی مواقع ممکن است شاعری یک غزل کامل، بیت یا مصرع را از شاعر دیگری برداشته و به نام خود منتشر کند. گاهی نیز "توارد" اتفاق می‌افتد به این معنی که دو شاعر بدون آنکه از شعر یکدیگر اطلاعی داشته باشند شعری می‌گویند که در یک ردیف یا قافیه شبیه به هم است. در این مورد ممکن است دو شاعر اصلاً یکدیگر را نشناسند، اما در پرداختن به یک موضوع، مساله و مضمون واحدی را روی کاغذ آورده باشند. این نمونه نیز از قدیم بوده و همچنان وجود دارد.
این شاعر در خصوص نوع سوم سرقت ادبی ادامه داد: برخی شاعران ممکن است شعری بخوانند و این شعر در ضمیر ناخودآگاه آنان بماند و بعدها شعری بگویند که بسیار شبیه به آنی باشد که خوانده‌اند. در این مورد حتی ممکن است خود شاعر از این اتفاق مطلع نباشد.
کرباسی اضافه کرد: کار درست این است که هرگاه شاعری از اشعار دیگران استفاده کرد حتماً به شاعر اصلی یا تأثیر خود از او اشاره‌ای بکند. اما متأسفانه مسائل اخلاقی در این خصوص رعایت نمی‌شود. امروزه با سرقت‌های ادبی بسیاری مواجه می‌شویم و به نظر من این امر تا حد زیادی به فضای مجازی بازمی‌گردد. اغلب اشعار ضعیفی در فضای مجازی منتشر می‌شود که به اشتباه به نام مرحوم قیصر امین پور، فروغ فرخزاد و غیره مطرح می‌شوند.
وی با بیان اینکه شاعر واقعی دست به سرقت ادبی نمی‌زند، تصریح کرد: فضای مجازی گسترده و غیرقابل کنترل است، اما کسانی که عاشق، دوستدار و حافظ ادبیات خود هستند وظیفه دارند که اگر با چنین سرقت‌هایی در فضای مجازی روبرو شدند حتماً آن را به اطلاع همگان برسانند؛ چراکه وظیفه شاعران صرفاً گفتن شعر نیست و برخورد با چنین مواردی نیز به آنها مربوط است. علاوه بر این لازم است در این خصوص پیگیری‌های قانونی مناسب نیز بشود.
این شاعر در خصوص آسیب این سرقت‌ها گفت: معروف است که شعر هر شاعر فرزند او محسوب می‌شود. در واقع اگر کسی شعر شاعری را بدزدد گویی فرزند او را ربوده است و مسلماً شاعر پس از این اتفاق از لحاظ روحی بسیار متأثر می‌شود و ممکن است انگیزه شعر گفتن را از دست بدهد. حتی کسانی که در مورد آثار آنها سرقتی صورت نگرفته باشد هم دچار دلهره می‌شوند. در نتیجه شاعران خوب آثار خود را منتشر نمی‌کنند و شاعران جوان و تازه کاری که باید از شعرهای آنها الهام بگیرند هم باز می‌مانند.
کرباسی در خصوص کنوانسیون برن معتقد است: باید تبادل فرهنگی با سایر کشورها وجود داشته باشد. شاعران خارجی خوبی داریم. اگر بخواهیم اشعار آنها را منتشر کنیم و هزینه‌ای پرداخت نکنیم یا آنها بخواهند از شاعران ایرانی اشعاری را ترجمه کنند، اما هزینه آن را پرداخت نکنند مانند این است که به مؤلف هیچ حق‌التالیفی پرداخت نشود که مسأله‌ای غیر اخلاقی بوده و نوعی تخلف محسوب می‌شود.
نظر شما