به گزارش خبرنگار ایمنا، در واقع شاه بر آن بود تا با طرح وعده "گسترش فضای باز سیاسی از طریق وارد کردن اعضای جدید و جوان کابینه" درصدد جلب نظر مخالفان برآید و در همین خصوص دولت آموزگار را سکوی پرش به دوره "آزادی، پیشرفت و دموکراسی" اعلام کرد.
از طرفی، با روی کار آمدن جیمی کارتر به ریاست‌جمهوری آمریکا، برای جلب رضایت صدرنشین جدید کاخ سفید، حاضر به قربانی کردن نزدیک‌ترین کسان خود، حتی هویدا، نخست وزیر مطیع و وفادارش بود؛ از این رو پس از ۱۲ سال و نیم نخست وزیری هویدا، وی را از کار برکنار کرد تا خود را بیشتر از قبل با سیاست‌های آمریکا موافق نشان دهد.
شاه برای جانشینی هویدا به دنبال کسی می‌گشت که ضمن فرمان‌برداری از وی، از اعتماد و توجه ویژه آمریکا نیز برخوردار باشد؛ تا اینکه جمشید آموزگار را که به مدت ۲۰ سال در صحنه سیاسی ایران در جریان انواع کارها قرار گرفته بود، به این سمت انتخاب کرد.
البته محمدرضا شاه با سپردن قدرت به آموزگار سعی داشت پیام‌های چشمگیر حکومتش را برای معترضان ارسال کند و آموزگار نیز تلاش کرد فضا را برای فعالیت معترضان مهیا و در نتیجه التهابات سیاسی را کاهش دهد اما موفق نشد.
دوران نخست وزیری آموزگار با فراز و نشیب‌های فروانی رو به رو بود که به اعتقاد مورخان سرنگونی حکومت پهلوی را سرعت بخشید.
برگزاری شب شعرهای گوته که محل تجمع روشنفکران و شاعران با گرایش‌های عمدتاً چپ بود، شهادت سید مصطفی خمینی فرزند امام خمینی (ره)، انتشار مقاله توهین‌آمیز در مورد امام (ره) در روزنامه اطلاعات، تظاهرات ۱۹ دی قم و ۲۹ بهمن تبریز، اعلام حکومت نظامی در مناطق مختلف کشور از جمله اصفهان و آتش سوزی سینما رکس آبادان از جمله اتفاقاتی بود که باعث استعفا آموزگار شد.
چاپ مقاله "ایران و استعمار سرخ و سیاه" علیه و امام خمینی (ره) با خشم مردم رو به رو شد و به دنبال آن حوزه‌های علمیه قم تعطیل شدند و مردم همراه آنان به صحنه آمدند. ۴۰ روز پس از قیام قم، تبریز نیز شاهد تحرکات مشابهی بود.
آموزگار زمانی که حکومت را در برابر معترضان ناتوان دید، نیروهای نظامی را به صحنه آورده و حکومت نظامی اعلام کرد، اما راه به جایی نبرد و با دستور شاه، جای خود را به شریف امامی داد تا شاید دولت آشتی بتواند بهتر از دولت آموزگار با شعار "فضای باز سیاسی" عمل کند.
آتش سوزی سینما رکس اما نقطه پایانی بر نخست وزیری آموزگار بود. وی یک هفته پس از این حادثه تلخ در آبادان استعفا داد.
روزنامه تایمز، چاپ لندن در مورد این حادثه نوشت که "سقوط دولت آموزگار نه تنها نشان دهنده وخامت اوضاع ایران و احتمال سقوط حکومت سلطنتی است بلکه نشانه شکست سیاست حقوق بشری کارتر در آمریکا است که نتوانسته منافع غرب را در یک نقطه استراتژیک و مهم جهان تأمین کند."
البته دوران سیاسی آموزگار سراسر شکست نبود. سال ۱۳۵۰، مقارن با حضورش در دومین اجلاس سالانه اوپک و انتخاب به عنوان رئیس مجمع، درآمد ایران از نفت ۱۱ برابر شد. تدوین و تصویب نخستین قانون کار ایران، تلاش برای تثبیت نفت و تزریق درآمدهای حاصل از فروش نفت به زیرساخت‌های اقتصادی به ویژه کشاورزی ایران از جمله اقدامات مثبت وی بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی، نام جمشید آموزگار در فهرست اسامی ممنوع‌الخروج ها از کشور منتشر شد که از سال ۱۳۴۱ در کشور مسؤولیت عالیرتبه داشتند.
به دنبال آن اموال وی طبق حکم غیابی دادستانی انقلاب در فروردین ۱۳۵۸ به نفع بنیاد مستضعفان مصادره شد.
آموزگار پس از ترک ایران ابتدا به ایالت فلوریدای آمریکا رفت، سپس در ایالت میامی نزد پدر زن خود مقیم شد و به همراه جهانگیر آموزگار که مدتی مسؤولیت ریاست هیئت نمایندگی اقتصادی ایران در آمریکا را به عهده داشت، شرکتی ساختمانی تأسیس کرد.
آموزگار سرانجام جمشید آموزگار در ۶ مهر ۱۳۹۵ در سن ۹۳ سالگی در بتزدا، مریلند آمریکا درگذشت.
به گفته بسیاری از مورخان دوران نخست وزیری وی، به دلیل بدگمانی شاه ۲۰ سال عقب افتاد و در بدترین دوران کرسی نخست وزیری را پذیرفت.
نظر شما