به گزارش خبرنگار ایمنا، روز جهانی محیط زیست هر سال روز پنجم ژوئن (۱۵- ۱۶ خرداد) در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود.
سازمان ملل متحد برای نخستین بار سال ۱۹۷۲ میلادی این روز را به عنوان روز جهانی محیط زیست نامگذاری کرد و از آن سال تا کنون به بهانه این مناسبت به موضوعات جهانی مرتبط با حیات وحش، گرمایش زمین، آلودگی هوا و دریا پرداخته شده است.
سازمان ملل متحد تحت تأثیر آتش سوزی‌های جنگل‌های آمازون، استرالیا و همه گیری جهانی بیماری کووید -۱۹ " تنوع زیستی" را موضوع اصلی روز جهانی محیط زیست در سال جاری میلادی اعلام کرد.
تنوع زیستی همه موجودات کره زمین، ژن‌ها، گونه‌ها و زیست بوم‌های جهان را شامل می‌شود. بر اساس برآوردها بین پنج تا ۳۰ میلیون گونه زیستی در زیست کره زمین زندگی می‌کنند و در حال حاضر یک میلیون گونه جانوری و گیاهی در معرض خطر انقراض قرار دارند.
ایران نیز از نظر غنای تنوع زیستی جزء ۱۰ کشور برتر دنیا است و استان اصفهان با بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مناطق تحت مدیریت و حفاظت شده و شکار ممنوع دارای گونه‌های شاخص و خاص تنوع زیستی در بخش‌های مختلف جانوری و گیاهی است.
تاکنون ۴۸۴ گونه مهره‌دار شامل ۶۲ گونه پستاندار، ۲۹۶ گونه پرنده، ۴۰ گونه خزنده، هشت‌گونه دوزیست، ۴۱ گونه ماهی در این استان شناسایی شده است و بیش از دو هزار گونه گیاهی از حدود ۷۰۰ جنس و در قالب ۱۳۰ خانواده در این استان وجود دارد که از این شمار ۳۵۰ گونه دارویی، ۴۵ گونه انحصاری، ۵۴ گونه آسیب پذیر، ۱۶ گونه نادر و ۱۹ گونه در خطر انقراض است.
حسین اکبری سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان در گفت و گویی با خبرنگار ایمنا به مناسبت روز جهانی محیط زیست به اهمیت حفظ تنوع زیستی اشاره و اظهار کرد: پایداری و استمرار حیات زمین در گرو حفظ تنوع زیستی است؛ تنوع زیستی مفهومی جهانشمول دارد که در برگیرنده ژن‌ها، گونه‌های زیستی، زیستگاه‌ها، اکوسیستم‌ها و فرهنگ است و انسان از زمان پیدایش برای ادامه بقا از منابع طبیعی بهره برده و بر تنوع زیستی اطراف خود اثرگذار بوده است.
وی در این پیوند به تازه‌ترین برآورد جمعیتی گونه‌های شاخص جانوری استان اصفهان اشاره و خاطرنشان کرد: جمعیت گونه‌های شاخص حیات وحش اصفهان سال ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل پنج درصد افزایش داشته است.
اکبری گفت: سرشماری گونه‌های شاخص با محوریت سم داران در ۹ منطقه حفاظت شده و تحت مدیریت استان اصفهان از جمله پناهگاه حیات وحش موته، کلاه قاضی، قمشلو، عباس آباد، کرکس، کهیاز، یخاب، دالانکوه و قمصر و برزک از ماه آبان تا اواسط ماه بهمن سال گذشته انجام شد که برآورد نهایی حاکی از وجود ۴۲ هزار و ۸۵۸ رأس سم دار وحشی در این استان است.
وی با بیان اینکه گونه آهو با ۱۷ هزار و ۹۴۰ رأس بیشترین جمعیت سم دار وحشی را در استان تشکیل می‌دهد، افزود: قوچ و میش با ۱۴ هزار و ۷۷۴ رأس و کل و بز ۱۰ هزار و ۳۸ رأس از نظر جمعیتی در ردیف دوم و سوم قرار دارند.
افزایش گونه‌های کمیاب هوبره و جبیر در اصفهان
اکبری همچنین به جمعیت جبیر در استان اشاره کرد و گفت: سرشماری این گونه زیستی به طور مستقیم انجام نشد زیرا محوریت اصلی جمعیت آهو و کل و بز در استان بود اما سال گذشته نزدیک به ۲۳ رأس جبیر در زیستگاه‌های بیابانی و کویری اصفهان مشاهده شده است.
وی اضافه کرد: برآورد ما وجود دست‌کم ۲۰۰ رأس جبیر در اقلیم کویری استان اصفهان است که به صورت پراکنده در مناطق حفاظت شده عباس آباد، کوه بزرگی، خارو، یخاب و شکار ممنوع کلاته زندگی می‌کنند.
اکبری یادآور شد: جبیر گونه در خطر انقراض و کمیاب است که امیدواریم با تقویت امکانات حفاظتی افزایش جمعیت آن را در استان اصفهان شاهد باشیم.
افزایش قابل توجه شمار پرندگان مهاجر در زیستگاه‌های آبی اصفهان
سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان همچنین به افزایش قابل توجه شمار پرندگان مهاجر آبزی نسبت به سال ۹۷ اشاره کرد و گفت: این پرندگان مطابق با سال‌های قبل در ۱۴ سایت اصلی سرشماری و در مجموع ۹ هزار و ۸۵۰ قطعه پرنده از ۳۹ گونه آبزی مشاهده شد؛ پرندگانی مانند خوتکا، چنگر معمولی، باکلان، کاکائی سرسیاه و فلامینگو بیشترین تعداد گونه‌های مهاجر آبزی بودند و کاکایی سرسیاه با حدود سه هزار قطعه بیشترین جمعیت را داشته است.
وی افزایش جمعیت گونه‌های مهاجر پرندگان را متأثر از جان گرفتن دوباره زیستگاه‌های آبی استان در پی بارندگی‌های سال گذشته دانست و اظهار کرد: تلاش‌های حفاظتی و بارندگی‌های مطلوب سال زراعی ۹۷-۹۸ سبب پرآب شدن اکوسیستم‌های آبی استان شد از این رو در سال گذشته توانست پذیرای جمعیت بیشتری از پرندگان مهاجر باشد.
اکبری با اشاره به اینکه زیستگاه آبی پذیرای پرندگان مهاجر از یک استخر کشاورزی تا سد و تالاب متفاوت است، گفت: در استان اصفهان ۱۴ زیستگاه آبی اصلی شامل تالاب بین المللی گاوخونی، رودخانه زاینده رود در محدوده شهر اصفهان، دریاچه قایقرانی و لاگن های ذوب آهن، پالایشگاه، ایستگاههای تصفیه فاضلاب و سدهای کوچری، حنا و قره آقاچ سمیرم است که پرندگان مهاجر در آن محل‌ها قابل مشاهده‌اند.
سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان در ادامه به وجود جمعیت قابل توجه هوبره در این استان اشاره و اظهار کرد: هوبره یک گونه کمیاب، در حال انقراض و حمایت شده است که در گستره وسیع زیستگاه‌های شرقی و شمالی استان اصفهان حضور دارد.
جوجه آوری هوبره در اصفهان از نظر تنوع زیستی اهمیت دارد
اکبری افزود: برآورد ما از جمعیت این پرنده حاکی از وجود بیش از ۵۵۴ قطعه در زیستگاه‌های استان اصفهان است ضمن اینکه هوبره در این استان سه جمعیت متفاوت دائم، زمستان گذرا و جوجه آور دارد و در صورت وجود پوشش گیاهی خوب هوبره تا پایان اردیبهشت می‌ماند از این رو جوجه آوری هوبره در اصفهان از نظر تنوع زیستی بسیار حائز اهمیت است.
سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان همچنین وضعیت گربه سانان در زیستگاه‌های این استان را خوب ارزیابی کرد و افزود: برآورد جمعیتی از گونه‌های گوشتخوار و گربه سانان در دست نیست زیرا گونه‌های گوشتخوار پنهان کار هستند و به راحتی در طبیعت دیده نمی‌شوند از این رو برآورد جمعیت آنها با روش‌های علمی مانند شاخص‌های حضور، ردپا، طعمه خواری، قلمرو طلبی و وجود سرگین‌ها مشخص می‌شود.
یوزپلنگ در زیستگاه‌های اصفهان در پنج سال گذشته مشاهده نشده است
اکبری با بیان اینکه وجود هشت گونه گربه سان شاخص کشور از جمله یوزپلنگ، پلنگ، کاراکال، گربه شنی، پالاس در زیستگاه‌های استان اصفهان اثبات شده است، خاطرنشان کرد: وجود این گونه‌ها به تنوع زیستی استان اعتبار می بخشد زیرا گربه سانان در رأس زنجیره قرار می‌گیرند و وجود آنها در هر منطقه بیانگر پویایی و سلامت اکوسیستم و موفقیت تلاش‌های حفاظتی است.
وی با بیان اینکه شمار یوزپلنگ‌ها در استان اصفهان بسیار اندک است، اضافه کرد: یوزپلنگ در زیستگاه‌های طبیعی اصفهان دست‌کم در پنج سال اخیر رؤیت نشده است اما آثاری از ردپا و طعمه خواری آن وجود دارد.
نظر شما