به گزارش خبرنگار ایمنا، رضا اسماعیلی شامگاه یکشنبه در تحلیل ماجرای " قتل رومینا دختر تالشی از نگاه جامعه‌شناسی" در برنامه زنده اینستاگرام اظهار کرد: جامعه ایران در مرحله تغییرات شدیدی قرار گرفته و نهادهای اجتماعی مانند خانواده هم در این زمینه تأثیر پذیری زیادی را داشته است.
وی با اشاره به افزایش سطح تحصیلات زنان و دختران در جامعه ایرانی، افزود: نهاد خانواده به نوعی شاهد دگردیسی بوده، روابط والدین و فرزندان هم از این دگردیسی دور نبوده و دستخوش تغییراتی جدی شده در حالی که الگوها و مدل‌های رفتاری جامعه تغییری نداشته است.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه شاهد شکاف بین الگوهای زن و مرد در خانواده هستیم، تصریح کرد: پدیده رومینا در یک جامعه سنتی اتفاق افتاده که این نوجوان ۱۴ ساله از ۱۲ سالگی با عناصر مدرن زندگی آشنا شده، همان عناصری که خانواده‌های ایرانی را دستخوش تغییر کرده است.
وی با اشاره به اینکه نظام ارتباطات خانواده‌های ایرانی دچار تغییر شده است، افزود: والدین ایرانی از نظر ارتباطات عاطفی کمترین ارتباط را با هم دارند که این شیوه برخورد را در گذشته بیشتر شاهد بودیم، کمیت روابط کاهش یافته و نوع بروز عواطف هم متناسب با تغییرات زندگی نبوده و به نوعی با عقب افتادگی خانواده و ماندن در الگوهای سنتی روبه‌رو هستیم.
نقش کمرنگ نهادهای حمایتی در ایران
اسماعیلی با بیان وجود فقر عاطفی بین والدین و فرزندان در در خانواده‌ها، گفت: قطعاً رومینا آخرین قتل از این نوع قتل‌های خانوادگی نخواهد بود و اگر روابط و نظام ارتباطات خانوادگی خود را به سمت گفت‌وگو محوری و تبادل نظر ببریم بسیاری از این مشکلات حل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تنها گفت‌وگوی فرزندان در خانواده به مسائل و مطالبات مالی آنها ختم می‌شود، خاطرنشان کرد: در موارد اندکی گفت‌وگوها پیرامون مسائل عاطفی است در حالی که یک جوان یا نوجوان نیازمند شنیده شدن و دیده شدن است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه نظام خانواده و نظام اجتماعی ما در معرض تهدید است، گفت: متأسفانه در جامعه ما دیدن و شنیدن چهره به چهره و هدفمند جوانان وجود ندارد و این از کاستی‌های نهادهای اجتماعی ماست و باید خانواده و نهادهای فرهنگی ما به این نیاز جوانان پاسخ دهند.
وی با انتقاد از نظام حقوقی جامعه ایران اظهار کرد: سرعت تغییر و تحولات اجتماعی، خانواده و نظام حقوقی و مدیریت اجتماعی ما را درنوردیده و بسیاری از نهادهای ما مانند اورژانس اجتماعی یا پلیس حرفه‌ای، کارآیی لازم را ندارند چرا که وقتی دختری از نسپردن او به دست پدرش سخن می‌گوید این نهادهای حمایتی هستند که باید نقش پررنگی ایفا کنند.
لزوم دوری از تبعیض‌های جنسیتی در جامعه
اسماعیلی با اشاره به لزوم دوری از تبعیض‌های جنسیتی، تصریح کرد: اگر این دستگاه‌ها و نهادهای اجتماعی و حمایتی ما بازنگری نشوند بازهم باید منتظر چنین فجایعی باشیم در حالی که زخم وارد شده به جامعه در اثر چنین فجایعی عمیق خواهد بود که به سادگی ترمیم نخواهد شد به همین دلیل نیازمند هوشیاری اجتماعی برای تکرار نشدن این حوادث هستیم.
وی با تاکید بر اینکه دهه ۹۰، دهه افزایش آسیب‌های اجتماعی بوده است، افزود: افزایش آسیب‌های اجتماعی نشانگر ناکارایی نهادهای اجتماعی چون خانواده، آموزش و پرورش و نهادهای رسانه‌ای است چرا که الگوهای در حال تغییر نمی‌توانند به نیاز نسل‌های مختلف پاسخ دهند و این نهادها قطعاً نیازمند بازتولید، بازآفرینی و بهینه سازی هستند.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه نظام‌های ارزشی جامعه در معرض فروپاشی است، اظهار کرد: مهمترین وظیفه شورای انقلاب فرهنگی در ایران ایجاد فرآیند نوسازی اجتماعی و فرهنگی است، این در حالی است که در ترکیب اعضای این شورا خبری از حضور جوانان یا نمایندگان آنها نیست تا شکاف و فاصله بین جامعه و خواسته‌های جوانان را پاسخگو باشند.
وی با تاکید بر اینکه هیچ خشونتی شدیدتر از کشتن با داس آن هم در خواب و توسط پدر نیست، گفت: باید ببینیم اشکال کار از کجا بوده که چنین فاجعه‌ای رخ می‌دهد که در پی آن یک ترس اجتماعی شدیدی در جامعه حاکم می‌شود.
نپرداختن رسانه به آسیب‌ها باعث تکرار فجایع می‌شود
اسماعیلی با اشاره به تغییر نقش پدر در جامعه ایران، تصریح کرد: در بسیاری خانواده‌ها نقش پدران به نقش تأمین امور مالی تقلیل یافته و پدر در خانواده بیشتر حکم یک تزریق کننده مالی دارد و نقش مادر هم نقشی خدماتی است و فرزندان به هیچ وجه مسئولیت پذیری را در خانواده نیاموخته‌اند و این تصویری از یک خانواده امروزی است.
وی با بیان اینکه گفت‌وگوی درون خانواده‌ای در ایران مرده است، گفت: اگر بخواهیم اهمیت نقش خانواده را مجدداً احیا کنیم باید گفت‌وگوی سالم در همه اقشار جامعه را احیا کنیم و بین والدین باهم و با فرزندان و بین معلمان و دانش‌آموزان این گفت‌وگو ایجاد شود و بهتر است به جای اتهام زنی به نسل جوان کمی هم خودمان را تغییر دهیم.
این استاد دانشگاه در خصوص نقش رسانه‌ها، افزود: جهان ما امروز جهان رسانه است که این رسانه‌ها وظیفه بازنمایی وقایع را دارند اما آنچه مهم است اینکه اگر رسانه‌ها را از پرداختن به این موضوعات منع کنیم بازهم این وقایع تکرار می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه اصفهان در موضوع خشونت رتبه اول را دارد، اظهار کرد: طیف وسیعی از خشونت‌ها مانند قتل‌های ناموسی، اسیدپاشی و نزاع وجود دارد که وقتی قدرت و تحمل گفت‌وگو را نداریم چنین فجایعی در جامعه بروز می‌یابد.
اسماعیلی با بیان اینکه رسانه‌ها مدیریت هوش عاطفی و حل مسئله را به افراد می‌آموزند، گفت: پدر رومینا یک گزینه دیگر هم داشت که خودش را بکشد اما این کار را نکرد چرا که ما در خودخواهی خاصی قرار گرفته‌ایم، که رسانه‌ها باید واقعیات چنین موضوعاتی را بیان کنند و باید تمام مؤلفه‌های رسانه‌ای به سمت آموزش مردم و کاستن از سطح تعارضات جنسیتی حرکت کند.
وی با تاکید بر اینکه نظام حقوقی ما ۲۰ سال از نظام اجتماعی ما عقب‌تر است، افزود: باید نشست‌های مشترکی بین این نظام‌ها ایجاد شود و رسانه می‌تواند آغازگر این مباحث باشد و اگر رسانه‌ها نقش آگاهی بخشی خود ا ایفا کنند از بروز چنین فجایعی تا حد امکان کاسته می‌شود.
این نظریه پرداز موضوعات اجتماعی تصریح کرد: زنان و مردان بال‌های یک جامعه سالم هستند و باید به سمت شرایط برابر و برابری فرصت‌ها برویم و کلیشه‌های جنسیتی که در جامعه سنتی گذشته بوده در دنیای امروز کارساز نیست.
وی با بیان اینکه باید مرز بین فرهنگ‌های قومی و قبیله‌ای با فرهنگ اسلامی را جدا کنیم، گفت: باید شرایط اجتماعی برابر را برای زنان ایجاد کنیم همچنین مشاوره، آگاهی بخشی و توانمندسازی سه مؤلفه مهم کمک به درماندگان اجتماعی است تا بتوانیم دهه ۹۰ که دهه آسیب‌های اجتماعی بوده را به پایان برسانیم.
نظر شما