رضا اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص چرایی رفتارهای هیجانی مردم در بحران‌ها، اظهار کرد: برخی کنش‌ها مبتنی بر تصمیم گیری‌های عقلانی هستند و برخی کنش‌های احساسی و دسته دیگر از کنش‌ها معطوف به نظام ارزشی هستند. در مواقعی که جامعه احساس نگرانی دارد اضطراب اجتماعی ایجاد می‌شود. در این شرایط کنش‌ها، کنش‌های مبتنی بر احساس و هیجان است و وقتی این رفتارها حالت جمعی پیدا می‌کند از ابعاد ذهنی و عقلانی فاصله گرفته و به سمت رفتارهای غیر قابل کنترل پیش می‌رود که واکنش‌های افراد در این زمان‌ها قابل مقایسه با زمان‌های عادی نیست.
بازآفرینی اعتماد برای جامعه ضروری است
این جامعه شناس تصریح کرد: دولت‌ها یا نظام‌های مدیریتی اساساً می‌توانند اعتماد آفرینی کنند و در مواقعی حتی لازم است بازآفرینی اعتماد را در دستور کار خود قرار دهند، هنگامی که یک سیستم نتواند در عملکرد و مدیریت از بازدهی کافی برخوردار باشد و توان کافی برای مقابله و مواجهه با پدیده‌ها را نداشته باشد لازم است که وارد مرحله بازآفرینی اعتماد شود.
وی گفت: با بهبود عملکرد نظام خدمت رسانی می‌توانند این اعتماد را خلق کنند و نکته دیگر در خصوص اطلاع رسانی و مدیریت افکار عمومی مطرح می‌شود که اگر دولت‌ها در مواقعی که جامعه با بحران‌های خاص مواجه می‌شود که نیازمند اطلاعات شفاف، دقیق و به هنگام است در اینجا می‌توانند اعتماد از دست رفته را به جامعه برگردانند و مهم این است که در این زمینه به مردم اعتماد شود و اخبار درست و شفاف را بموقع انتشار دهند.
اسماعیلی افزود: با بازگویی کاستی‌ها باید از مردم طلب کمک صادقانه داشت تا با مشارکت بتوانند اعتماد وسیع سازمانی را ایجاد کنند و در مرحله بالاتر به اعتماد مردم، دولت و حاکمیت تبدیل شود.
در جوامع فردگرایانه اعتماد یک سرمایه فروریخته است
وی در خصوص ارزیابی رفتار مردم در نقاط مختلف دنیا، گفت: برخی رفتارها تابع نظام ارزشی جوامع است در جوامعی که فرهنگ آنها جمع‌گراست و اعتماد سازمان یافته‌ای بین مردم و مسئولان وجود دارد مردم ضمن اینکه احساس نگرانی دارند و خطر را حس می‌کنند، رفتارهای خود را متناسب با آن نوع مدیریت تطبیق می‌دهند به نحوی که در عین داشتن نگرانی، به سیستم و سازمان حاکمیتی و بهداشتی جامعه اعتماد دارند.
این استاد جامعه‌شناسی تصریح کرد: در جوامعی که فرهنگ فردگرایانه دارند و فرهنگ کار جمعی و تیمی در آن ضعیف است و اساساً اعتماد یک سرمایه فرو ریخته است مردم دیر اعتماد می‌کنند و حتی هر نوع پدیده‌ای که اتفاق بیفتد با یک نگاه توطئه آمیز آن را نگاه می‌کنند و احساس می‌کنند خطر اصلی متوجه آنهاست به همین دلیل احساس بی‌پناهی و درماندگی می‌کنند و در این مواقع هر نوع عملکردی که توسط مسئولین انجام شود به گونه‌ای به وجه مقابل، آنها را بازگشایی می‌کنند و در برابر آنها موضعگیری خواهند داشت.
وی در خصوص لزوم مشارکت اجتماعی مردم، خاطرنشان کرد: مشارکت یک پدیده چند سطحی و چند وجهی است که دارای سلسله مراتبی است، پائین‌ترین سطح مشارکت، مشارکت ذهنی است که این مشارکت با احساس همدردی بسیار لازم است و شدت مسئله که توسط مسئولان گفته می‌شود باید به همان اندازه‌ای باشد که مردم آن را درک می‌کنند.
اسماعیلی ادامه داد: مشارکت ذهنی و ارائه اطلاعات درست اولین گام است که باید با اطلاع رسانی درست و شفاف خطرات را کاهش دهند و در وهله آخر مردم باید به یاری سیستم‌های بهداشتی و درمانی بشتابند اما آنچه مهم است اینکه باید در مدیریت بهداشتی جامعه بازنگری‌های بیشتری صورت بگیرد.
همه ارتباطات خود را بر محور سلامت بنا کنیم
وی در خصوص خود مراقبتی یا خود مدیریتی اجتماعی مردم گفت: در یک طبقه بندی کلی ارتباط مردم در چند دسته طبقه بندی می‌شود که اولین آن ارتباط ما با بدنمان است، یک شاخه‌ای در مدیریت با نام مدیریت بدن وجود دارد که اگر بتوانیم بدن خود را به لحاظ رعایت استانداردهای شستشو در مقابله با کرونا مدیریت کنیم و عادت‌های غلط گذشته را کنار بگذاریم و نقاط حساس بدن را از تماس‌های دستی مصون بداریم اولین حلقه این مدیریت را انجام داده‌ایم.
وی در تشریح دیگر موارد خود مدیریتی اظهار کرد: در مرحله بعد مدیریت روحی و روانی خاص است که اگر از هوش هیجانی مطلوبی برخوردار باشیم به طوری که بتوانیم احساسات خود و دیگران را در مواقعی که همه احساس خطر می‌کنند، مدیریت، موقعیت آنها را درک و از احساسات هیجانی اجتناب کنیم، می‌توانیم بر اساس یک تصمیم‌گیری قوی مدیریت خوبی بر کنترل امور داشته باشیم.
این جامعه شناس با تاکید بر لزوم کاهش ارتباطات در زمان شیوع بیماری کرونا، تصریح کرد: داشتن ارتباط خوب با خانواده اصلی خود باید در چنین مواقعی بر اساس رعایت نکات ایمنی و بهداشتی استاندارد در مواقع بحران بیماری باشد همچنین ارتباطات اجتماعی در دیگر محیط‌های کاری و اجتماعی را باید رعایت کرد اگرچه متخصصان علوم ارتباط بر این باورند که افزایش ارتباط کلید همه قفل‌هاست اما تا زمانی که با این ویروس روبرو هستیم باید نظام ارتباطی خود را به حداقل برسانیم.
وی با اشاره به اینکه باید از توان مدیریت ارتباط برخوردار باشیم، افزود: لمس بسیاری از اشیا مانند صفحه‌های موبایل، تبلت و کامپیوتر، دستگاه‌های حضور و غیاب و استامپ‌ها و کلیدهای آسانسور، عابربانک‌ها، آیفون‌ها در انتشار بیماری نقش دارند و اگر محور ارتباط ما با این وسایل حفظ سلامت باشد بسیاری از مشکلات کاهش می‌یابد و آنچه که بیشتر با آن مواجهیم اینکه مبنای همه ارتباطات و عادات و رفتارهای ما بر اساس حفظ سلامت تنظیم شود و فرهنگ دست و روبوسی را حذف کنیم و سبک‌های ارتباطی خود را بهبود ببخشیم و ضمن اینکه احترام برای دیگران قائل هستیم اما اساس همه ارتباطات ما حفظ سلامت جسمی، روحی، روانی و اجتماعی باشد.
نظر شما