به گزارش ایمنا، به نقل از معاونت فرهنگی قوه قضائیه، تمامی خویشاوندان متوفی با همدیگر از او ارث نمی برند، بلکه وجود خویشاوندان نزدیک‌تر خویشاوندان دورتر را از ارث محروم می‌کند. همچنین وجود بعضی از خویشاوندان مانع می‌شوند که بعضی از ورثه تمام یا قسمتی از سهم خود را از ارث ببرند. در وصیت تملیکی شخص وصیت نسبت به زائد بر یک سوم اموال برجای مانده از متوفی، موکول به اجازه ورثه است و در صورت عدم اعلام رضایت، نسبت بر مازاد بر یک سوم وصیت اثری ندارد.
ورثه درجه یک:
در این طبقه دو دسته وراث وجود دارند که عبارتند از:
دسته اول: پدر و مادر، دسته دوم: اولاد و اولاد اولاد (نوه) و اولاد اولاد اولاد (نبیره)، پدر و مادر میت در کنار اولاد او و در صورتی که متوفی اولاد نداشته باشد در کنار نوه و در صورت نداشتن نوه در کنار نبیره و غیره از متوفی ارث می‌برند، از این رو نه فرزندان متوفی مانع ارث بردن پدر و مادر او می شوند و نه پدر و مادر متوفی مانع ارث بردن فرزندان. فقط باید توجه داشت که با وجود فرزند (دختر یا پسر)، نوه‌ها یا نبیره ها ارث نمی‌برند در واقع هنگامی نوه ها در کنار پدر و مادر متوفی ارث می برند که فرزندان متوفی در زمان مرگش زنده نباشند این مورد درباره نبیره های متوفی نیز صدق می کند یعنی نبیره‌ها هنگامی در کنار پدر و مادر ارث می برند که در زمان مرگ مورث، فرزندان یا نوه‌های او زنده نباشند.
مثال: فرض کنیم آقای (الف) فوت می‌کند. در زمان فوت او:
اگر فقط پدرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و مادر متوفی در قید حیات نباشد) : در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پدر او تعلق می‌گیرد.
اگر فقط مادرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و پدر متوفی در قید حیات نباشد) : در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به مادر او تعلق می‌گیرد.
اگر فقط یک دختر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند پسر نداشته باشد) : در این صورت تمام اموال باقیمانده از متوفی (ترکه) به دختر او تعلق می‌گیرد.
اگر فقط یک پسر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دیگری نداشته باشد) : در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پسر او تعلق می گیرد.
اگر فقط پدر و مادرش وارث او باشند (متوفی فرزندی نداشته باشد) : در این صورت یک سوم از ترکه به مادر و دو سوم به پدر متوفی می‌رسد.
توجه
در این حالت اگر متوفی علاوه بر پدر و مادر دارای چند خواهر یا برادر نیز باشد، گرچه از ترکه سهمی ندارند ولی موجب خواهند شد که مادر نتواند بیش از یک ششم از ترکه ارث ببرد برای اینکه برادر و خواهر متوفی مانع از تعلق گرفتن بیش از یک ششم از ترکه به مادر شوند باید: میت لااقل دو برادر یا یک برادر یا دو خواهر یا چهار خواهر داشته باشد و پدر آنان نیز زنده باشد و از ارث ممنوع نباشند مگر به سبب قتل و این برادر و خواهرها یا از یک پدر و مادر باشند یا از یک پدر. به این حالت اصطلاحا "حجب" گفته می‌شود و می‌گویند: "مادر حاجب دارد".
اگر فقط چند پسر وارث او باشند (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دختر نداشته باشد) : در این صورت تمامی ترکه به طور مساوی بین پسران متوفی تقسیم می شود و اگر بعضی از ورثه او پسر و برخی دختر باشند: در این صورت پسران دو برابر دختران ارث می‌برند. (برای مثال اگر فردی سه پسر و دو دختر داشته باشد، ترکه به هشت قسمت تقسیم می شود و سهم هر دختر یک هشتم و سهم هر پسر دو هشتم از ترکه خواهد بود).
اگر فقط نوه وارث او باشند (والدین و فرزندان متوفی در قید حیات نباشند) : در این صورت نوه‌ها جانشین فرزندان متوفی محسوب شده و حسب مورد سهم پدر و مادر خودشان را می‌برند برای مثال در فرض قبلی نوه های دختری یک هشتم و نوه‌های پسری دو هشتم ارث می‌برند. البته در میان خود آنان نیز سهم پسر دو برابر دختر است یعنی اگر از نوه دختری یک نفر دختر و یک نفر پسر باشد سهم پسر از یک هشتم دو برابر است که می‌شود دوسوم از یک هشتم.
اگر پدر و مادر همراه با یک دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد) : هر یک از پدر و مادر یک ششم از ترکه و دختر یک دوم ارث می برد. در اینجا یک ششم از ترکه اضافه می‌آید که باقی مانده به نسبت سهم هریک از وراث بین آنان تقسیم می‌شود مگر آنکه مادر حاجب داشته باشد که از یک ششم باقی مانده چیزی به ارث نمی‌برد.
اگر پدر یا مادر با یک دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد و یکی از والدین او قبلاً فوت کرده باشند) : در این صورت پدر یا مادر یک ششم و دختر یک دوم ارث می‌برد. در اینجا نیز یک سوم از ترکه باقی می ماند که به نسبت سهام ورثه بین آنان تقسیم می‌شود.
اگر پدر یا مادر یا هر دو با چند دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد) : در این صورت اگر والدین متوفی هر دو در قید حیات باشند، به هر کدام یک ششم از ترکه و دو سوم مابقی به دختران می‌رسد. اما اگر تنها یکی از والدین در قید حیات باشد، یک سوم از ارث به او و دو سوم بقیه به دختران می رسد اگر از ترکه اضافه ماند، بین تمام ورثه به نسبت سهم شان تقسیم می‌شود.
اگر پدر یا مادر یا هردو به اتفاق پسر و دختر ورثه او باشند: هر یک از پدر و مادر یک ششم و بقیه به فرزندان می‌رسد که سهم پسر دو برابر دختر است چنانچه همه فرزندان دختر یا همه پسر باشند، بقیه به طور مساوی بین آنان تقسیم می‌شود.
پرسش: اگر زنی فوت کند و دارای پدر و مادر و زوج و چند دختر و پسر باشد، سهم هر یک از وراث چگونه تعیین می‌شود؟
پاسخ: سهم پدر یک ششم، سهم مادر یک ششم و سهم زوج یک چهارم خواهد بود که جمع آن چهارده بیست و چهارم می‌شود ده بیست و چهارم مابقی بین فرزندان (بر مبنای پسران دو برابر دختران) تقسیم می‌شود.
نظر شما