به گزارش ایمنا و بر اساس یک پژوهش، سیستم سنتی اداره دولتی شهر پاسخگوی خیل عظیم این نیازها نیست و می‌توان گفت اداره شهر بدون مشارکت مردم امری بعید می‌کند. امروزه شهرداری‌ها و حکومت‌های محلی برای بهبود وضعیت زندگی در شهر به دنبال جذب مشارکت مردم و سرمایه‌گذاران برای تبدیل نیازهای شهری به فرصت‌هایی برای سرمایه گذاری است.
شهرداری اصفهان نیز در همین راستا جذب سرمایه‌گذاران در حوزه‌های مختلف را یکی از اولویت‌های اصلی خود قرار داده است.
مدل‌های مختلفی برای شناسایی و تبدیل نیازهای شهری به فرصت‌های سرمایه‌گذاری ارایه شده‌اند که می‌توان مواردی مانند شهر خلاق، کیتاکیوشو، مدل استراتژی‌های توسعه شهری(CDS) و ... را نام برد؛ این روش‌ها در شهرهای مختلف جهان به کار گرفته شده است که نتایج حاصل از اجرای آنها رضایت‌بخش بوده، خروجی این مدل‌ها و بسیاری از روش‌های دیگر در حوزه رفع نیازهای شهری، ایده‌ها و پروژه‌های جالبی است که در این پژوهش به بررسی برخی از آنها پرداخته خواهد شد.
در این مطالعات موردی، روش‌های خلاقانه‌ای که با سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی بخشی از نیازهای شهری را رفع کرده‌اند، مورد بررسی قرار گرفته است.
با توجه به جلسات مختلف برگزار شده با مدیریت امور سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری اصفهان بیش از ۲۰ ایده کاربردی از مطالعات موردی آورده شد؛ این ایده‌ها در ارتباط با مسائل و مشکلات مهم شهرها همچون مدیریت پسماند، فضای شهری، حمل و نقل و شبکه اینترنت شهری و ... است در این راستا سعی شده مسائل و نیازهایی که به صورت عملی اجرا شده و امکان تعریف به صورت سرمایه‌گذاری را دارد، بیان شود.
با توجه به جلسات مختلف برگزار شده با مدیریت امور سرمایه‌گذاری و مشارکت های شهرداری اصفهان و هماهنگی‌های صورت گرفته، بیش از ۲۰ ایده کاربردی از مطالعات موردی آورده شد.
حوزه حمل و نقل شهری
امروزه در بحث حمل و نقل شهری، خودروهای الکتریکی به عنوان یک روش کارآمد برای کاهش آلودگی شهرهای بزرگ مطرح شده است.
در اصفهان نیز اخیرا فرهنگ سازی استفاده از موتورهای برقی و ایجاد زیرساخت‌های متناسب با آن آغاز شده است.
ایده‌ای که در این گزارش آورده شده نحوه عمومی شدن استفاده از خودروهای برقی در فرانسه است؛ یک شرکت سرمایه‌گذار با ایجاد ایستگاه‌های اجاره اتومبیل‌های برقی همانند آنچه در اصفهان برای دوچرخه ایجاد شده، مردم را به استفاده از این وسیله نقلیه ترغیب کرده و از این راه کسب درآمد می‌کند.
در ادامه برای ایجاد زیرساخت های مربوط به ایستگاه‌های شارژ نیز یک شرکت دیگر معرفی شد که با مشارکت و سرمایه‌گذاری مجتمع‌های تجاری ایستگاه‌های شارژ را در محل این مجتمع‌ها نصب می‌کند.
با این کار نیز برای مجتمع تجاری تبلیغات انجام می‌شود و هم زمانی که یک فرد خودرو خود را برای شارژ می‌گذارد در مدت زمان شارژ، جذب مجتمع می‌شود. نوع دیگری از احداث ایستگاه‌های شارژ نیز هزینه شارژ در قبال تبلیغات روی ایستگاه‌ها است که در آمریکا اجرا شده است.
خودروهای اشتراکی
معضل ترافیک همیشه یکی از مسایل و مشکلات مهم شهری بوده است، شرکت‌هایی همچون اوبر یا تپسی در تهران ایده خودروهای اشتراکی و استفاده حداکثری از پتانسیل تاکسی‌ها و خودروهای شخصی را هدف‌گذاری کرده‌اند.
گرچه تپسی در ایران به دلیل این که به شدت بازار حمل و نقل را تحت تاثیر قرار داده با شکایات مختلفی از طرف آژانس‌ها روبه رو شده و به ادعای شاکیان مجوزهای تاکسیرانی را نیز ندارد، اما به هر حال این یک ایده بسیار کارا برای کاهش ترافیک وآلودگی در شهرهای بزرگ محسوب می‌شود.
اتوبوس هوایی
گسترش وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس همیشه با مخاطرات مختلفی روبه رو بوده است.
بسیاری از مردم به دلیل اینکه اتوبوس نیز در ترافیک شهری گرفتار می‌شود و دارای ایستگاه‌های فراوانی است، ترجیح می‌دهند از این وسیله نقلیه استفاده نکنند.
گرچه با گسترش BRT قسمتی از این مشکل رفع شده است، اما معضل دیگری که به وجود آمده کاهش عرض خیابان‌ها است، یک پروژه به نام اتوبوس هوایی در چین حدود شش سال پیش تعریف شد و اکنون به مرحله تجاری در شهر گینهواندائو رسیده است.
این اتوبوس‌ها از روی اتومبیل‌های در حال تردد در خیابان رد می‌شوند و حجم زیادی از مسافر را می تواند جابجا کند.
ایجاد شبکه اینترنت و شبکه حمل و نقل عمومی
یکی از نیازهای شهری که امروزه در حال بروز و ظهور بیشتر است نیاز به اینترنت است؛ شرکت ونیام با تجهیز وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس‌ها، کامیون‌های زباله و تاکسی‌ها به اینترنت بی سیم، یک شبکه گسترده در شهر پورتو پرتغال ایجاد کرده است.
این شرکت اکنون در کالیفرنیا نیز مشغول فعالیت است و پیش بینی شده این طرح بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از نیاز شهروندان به اینترنت را برآورده کند.
کاربری دیگری که این فناوری دارد جمع آوری اطلاعات از شهر است، برای مثال این تجهیزات می‌تواند چاله‌های موجود در سطح خیابان‌های شهر را تشخیص دهد.
سیستم جمع‌آوری مکانیزه پسماند
مدیریت پسماند شهری به عنوان یکی از وظایف مهم شهرداری محسوب می‌شود، وقتی در یک فضا تراکم بالا باشد یا دسترسی نیروی انسانی برای حمل پسماند مشکل باشد، لزوم مکانیزاسیون جمع آوری زباله‌ها بیشتر احساس می‌شود.
افزایش هزینه‌ها، فرسودگی سیستم سنتی، ازدیاد ترافیک، تغییرات جمعیتی و تغییرات سریع در نیروی کار از چالش‌هایی هستند که مدیریت پسماند به روش سنتی را با مشکل مواجه کرده‌اند.
سیستم جمع‌آوری زباله اتوماتیک، زباله‌ها را از طریق یک شبکه زیر زمینی انتقال می‌دهد؛ این سیستم دارای ایستگاه زباله و چندین نقطه جمع‌آوری زباله است.
در این سامانه از مکش هوا برای جمع‌آوری زباله ها استفاده می‌شود؛ این طرح در هلسینکی و مسجدالحرام شهر مکه اجرا شده است، در مسجدالحرام این سامانه روزانه ۶۰۰ تن زباله را جمع‌آوری می‌کند.
این سامانه کار دو هزارکارگر و حدود ۴۰ خودرو حمل زباله را انجام می‌دهد؛ در شهر کرج نیز طرح اولیه این موضوع در حال بررسی برای اجرا است.
در صورت استفاده بهینه از این سامانه می‌توان از شرکت‌های بازیافت زباله برای سرمایه‌گذاری در این طرح در مکان های شلوغ شهر استفاده کرد.
جمع‌آوری هوشمند پسماند
جمع‌آوری هوشمند پسماند ایده‌ای است که شرکت اینوو در ۱۶ کشور جهان پیاده‌سازی کرده است، در این طرح سطل‌های زباله مجهز به سنسورهایی است که میزان موجود زباله در آنها را تشخیص می‌دهد.
به این ترتیب با ارزیابی مکان خودروهای حمل زباله، سطل‌های زباله و میزان پر بودن آن، برنامه جمع آوری را تنظیم می‌شود.
این روش سبب کاهش هزینه‌های حمل و نقل و آلودگی هوا شده به طوری که شهرداری روتردام اعلام کرده ۲۰ درصد از هزینه‌ها در این زمینه کاهش پیدا کرده است.
ایده‌ای جالب‌تر در نیویورک نیز اجرا شده است، در این طرح سطل‌های زباله مجهز به پنل خورشیدی است و یک فشرده ساز به وسیله نیروی برق تولیدی از خورشید ظرفیت سطل زباله‌ها را پنج برابر کرده، همچنین این سطل‌ها مجهز به WiFi بوده و می‌توان برای برقراری ارتباط اینترنتی نیز از آنها استفاده کرد.
بانک پلاستیک
در پرو و کلمبیا از سال ۲۰۱۴ پروژه‌ای به نام بانک پلاستیک شروع شده است، این بانک، پلاستیک تحویل گرفته و در ازای آن مقدار مشخصی اعتبار به حساب شخص تحویل دهنده تخصیص می‌دهد.
این ایده نیز برای شرکت‌های بازیافت زباله بسیار مفید است و باعث می‌شود قشر فقیر جامعه به نظافت و تمیزی شهر کمک کرده و درآمد کسب کند، این طرح در ۷۵ کشور دنیا در حال اجرا است.
اشتراک گذاری فضا و مکان
نیاز به فضای مناسب جهت انجام فعالیت‌ها یک نیاز اساسی است که باید برآورده شود. تعریف فضای اداری به صورت اشتراکی نیز هزینه‌ها را سرشکن کرده و هم باعث ایجاد فضای پرنشاط و جذاب در واحدهای اداری می‌شود.
در این نوع پروژه‌ها فضای باز اداری به شکلی طراحی شده است که مشوق فعالیت‌ها، ارتباطات و همکاری در بین شرکت‌های حاضر شود در حالی‌که فضا برای فعالیت‌های مختلف از جمله کارگاه‌های شخصی، اتاق‌های اداری کوچک، سالن‌هایی با مبلمان راحت، چندین اتاق جلسات در ابعاد مختلف، اتاق‌های تلفن، کافه بزرگ و یک فضای بزرگ کنفرانس را در خود جا دهد.
کارمندان می توانند از هر فضایی که نیاز دارند استفاده کنند، همچنین در سال‌های اخیر، بعضی از شرکت‌های بزرگ در محل‌هایی که در شرکت مازاد بر نیاز وجود دارد، مهدکودکی برای نگهداری از کودکان کارمندان فراهم کرده است چراکه این کار استرس رفت و آمدهای روزانه کارمندان را کم می کند.
اشتراک گذاری فضا و امکانات مازاد
مطمئنا بسیاری از شهروندان هستند که یک محصول، فضا، خودرو یا زمینی دارند که همیشه به آن نیاز ندارند. امروزه سایت‌ها و برنامه‌های متعددی برای به اشتراک گذاری راحت‌تر امکانات شهروندان ایجاد شده است.
در این روش می‌توان فضاهایی که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد را به راحت‌ترین حالت ممکن اجاره داد. برای مثال شرکت Airbnb در پرتلند مامور شد فضاها و زمین های خالی را شناسایی کرده و قوانین مدونی برای استفاده از این فضاها تعریف کند.
این شرکت در ازای سرمایه‌گذاری در این طرح قسمتی از مالیات پرداختی توسط مشتریان را دریافت می‌کند در امارت نیز مسئولان شهری ابوظبی تصمیم گرفتند برای رفع معضل جای پارک برای ماشین‌ها در مناطق شلوغ شهر از همکاری مردم استفاده کنند، به این صورت که هر شهروندی که فضای خالی را داشت، آن فضا را می‌توانست با قیمت مصوب شهرداری به یک ماشین اجاره بدهد و در ازای دریافت پول، ماشینی که به جای پارک نیاز دارد از آن پارکینگ شخصی استفاده کند.
فضاهایی مانند زیر پل ها نیز فرصت مناسبی برای تبدیل آنها به ارزش افزوده است، استفاده هوشمندانه از این فضاهای کنار افتاده، راهی برای کارآمدتر ساختن شهر و کمک به رشد و توسعه‌ای هوشمند در بلند مدت است.
مبلمان شهری پارک‌ها
مبلمان شهری به عنوان یک عامل جذاب در پارک‌ها و فضاهای عمومی می تواند نقش پررنگی در جذب شهروندان داشته باشد. برای مثال متیو لی هانر، طراح فرانسوی، در سال ۲۰۱۵، طرحی با نام"کلوور " جهت استفاده از انرژی خورشیدی در مبلمان شهری تأمین کننده روشنایی خیابان‌های پاریس ارائه داد.
در این طرح علاوه بر زیبایی مبلمان، خدمات دیگری مانند اینترنت بی سیم، ایستگاه‌های شارژ گوشی و لپتاب و یک صفحه نمایش لمسی بزرگ حاوی اطلاعات و اخبار و تبلیغات برای گردشگران، نیز تعبیه شده است.
شرکت سوفا نیز در همین زمینه فعالیت دارد و در پنج کشور جهان خدمت رسانی می‌کند، این سامانه علاوه بر امکانات ذکر شده دارای سنسورهایی برای جمع‌آوری داده از اطراف خود نیز است؛ برای مثال می توان نمودار حرکت افراد در پارک و شمارش تعداد افراد رد شده را نیز به این وسیله پایش کرد.
ایستگاه‌های اتوبوس
از جمله مکان‌های مناسب برای تبلیغات محیطی، ایستگاه‌های اتوبوس است، از این رو می‌توان ساخت ایستگاه‌های اتوبوس را به بخش خصوصی واگذار کرد به گونه‌ای که شرکت‌های تولیدی و خدماتی با توجه به نیازهای تبلیغاتی خود به صورت خلاقانه‌ای اقدام به طراحی و ساخت ایستگاه‌های اتوبوس کنند.
به این ترتیب علاوه بر زیباسازی فضای شهر و کاهش کسالت‌آور بودن انتظار در ایستگاه اتوبوس، از هزینه‌های شهرداری‌ها در زمینه حمل و نقل شهری کاسته می‌شود و همچنین برای شرکت‌های سازنده این ایستگاه‌ها درآمد تبلیغاتی ایجاد می‌کند.
بیلبوردهای تبلیغاتی
بیلبوردهای تبلیغاتی از جمله مهم‌ترین ابزارهای هر کار و کسب برای تبلیغ خدمات یا محصولاتش در سطح شهر است. یک شرکت آمریکایی با طراحی بیلبوردهای تبلیغاتی به شکل مبلمان شهری توانسته است فضای جذابی برای تبلیغات ایجاد کند.
این بیلبوردها علاوه بر اینکه نیازهای شهروندان را تامین می‌کنند، شهروندان را به تفکر و خلاقیت بیشتر دعوت می‌کنند و آنها را نسبت به تبلیغات پیرامون خود کنجکاوتر می‌کنند؛ البته استفاده از بیلبورد تنها مختص تبلیغات نیست.
محققان دانشگاه فنی و مهندسی UTEC پرو، بیلبوردهایی طراحی کردند که می‌توانند علاوه بر نقش تبلیغاتی خود، هوا را نیز تصفیه کنند. کارشناسان دانشگاه UTEC پیش از این موفق به طراحی بیلبوردی شدند که می‌توانست آب آشامیدنی تولید کند و این بار با تلاش این محققان نسل جدید بیلبوردها می‌تواند به عنوان فیلتر تصفیه هوا عمل کند.
فضاهای بازی
ایجاد فضاهای خلاقانه بازی و فضاهای کوچک بهینه که نیاز شهروندان به تحرک و بازی را رفع کند، یکی از ایده‌های جالب برای ایجاد فضای نشاط در کل شهر است.
یک شرکت در سئول ایده‌های جالبی در خصوص طراحی این نوع فضاها دارد که نیاز به فضای اندکی داشته و می‌توان کاربری آن را به راحتی برای بازی‌های مختلف تغییر داد.
سایر فرصت های سرمایه گذاری/آب خاکستری
در ادامه مطالعات، فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگری نیز معرفی شدند. از جمله ایده آب خاکستری که در بسیاری از خانه‌ها و مکان های عمومی قابل اجراست. در این روش قبل از وصل فاضلاب مجموعه به شبکه شهری می‌توان قسمتی از آن را تصفیه و در فضای سبز استفاده کرد.
ایده دیگر مزرعه شهری است که با تکنولوژی‌های جدید مانند کاشت بدون خاک می‌توان سبزی یا موارد مورد نیاز شهروندان را در داخل شهر به صورت کاملا تازه ارایه و همچنین از پشت بام یا فضاهای اضافی برای گسترش فضای سبز نیز می‌توان استفاده کرد.
سرویس‌های مبتنی بر مکان
سرویس‌های مبتنی بر مکان که مورد توجه بسیاری از گردشگران است، به عنوان راهنمایی مناسب نزدیک‌ترین مکان‌های تفریحی، میراث فرهنگی، رستوران ها و ... را به شما معرفی می‌کند؛ حتی با این نرم افزارهای می‌توان برای کیفیت غذای رستوران‌ها هم نظر گذارد. شرکت‌های ارایه دهنده این خدمات نیز با تبلیغات کسب درآمد می‌کنند.
تامین انرژی
تامین انرژی نیز یکی از نیازهای بشری است البته اگر این نیاز به صورت تجدید پذیر تامین شود در طولانی مدت هزینه‌ها را بسیار کاهش خواهد داد.
یکی از جدیدترین روش‌ها، ساخت پیاده‌روهای مولد انرژی است که با عبور رهگذران از آن انرژی لازم برای روشن شدن لامپ های مسیر را تامین می‌شود.
پژوهش از: مرتضی راستی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان
نظر شما