آرایشی نئوفئودالی یا ایجاد درآمد پایدار برای شهرها؟

کمال اطهاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به لایحه درآمد پایدار شهرداری‌ها اظهار کرد: مطرح شدن این لایحه به نوعی یک بحث انحرافی است.

وی افزود: درست مانند بحثی که در سال ۱۳۶۸ برای خودکفایی شهرداری‌ها مطرح شد و از این مهم که ابتدا باید شهر از لحاظ اقتصادی خودکفا شود تا شهرداری‌اش بتواند به خودکفایی برسد، غفلت شده بود. لایحه درآمد پایدار شهری نیز نسخه جدیدی از همان موضوع بوده که فقط رنگ و لعابش بهتر شده است، زیرا اول باید رشد پایدار اقتصادی برای شهر اتفاق بیفتد تا در نتیجه آن درآمد پایدار برای شهرداری ها حاصل شود.

اطهاری تصریح کرد: می توان گفت که این لایحه، یک لایحه نئوفئودالی است، در گذشته نظام های فئودالیسم با اخذ عوارض و مالیات در نظر داشتند تا حکومت را خودکفا کنند، این لایحه درآمد پایدار شهری نیز با تمرکزی که بر اخذ عوارض دارد به گونه‌ای با به کار بستن شیوه‌ای نوین و آذین شدن به رنگ و آبی علمی، به یک لایحه نئوفئودالی مبدل شده است.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه شهر اول باید به لحاظ اقتصادی، رشد پایدار داشته باشد و وظیفه دولت این است که این مقوله را ساماندهی کند، گفت: دولت باید رابطه اقتصادی شهر را با دولت یا کل اقتصاد باز آرایی کند، نه رابطه مالی شهرداری‌ها را، زیرا این نوع باز آرایی در واقع آرایش نئوفئودالی برای عوارض گیری است نه بنیان گذاری اقتصاد شهری.

وی اعلام کرد: بر اساس محاسباتی که انجام داده ام، اگر بخواهد چنین اتفاقی بیفتد و مردم با پرداخت تمام عوارض بخواهند درآمد پایدار ایجاد کنند، باید به طور واقعی حداقل سالانه ۳۰ درصد به درآمد مردم اضافه شود، در صورتی‌که در حال حاضر درآمد افراد معکوس نیز هست و به دلیل وجود تورم درآمدها در کشور رشد منفی دارد.

اطهاری افزود: اگر بخواهیم برای چنین لایحه ای که از لحاظ محتوایی و همچنین از لحاظ شکلی مشکل دارد، جایگزینی در نظر بگیریم، باید به چهارچوب طرح جامع شهر تهران رجوع کرده و برای رشد اقتصادی شهرها بر رشد و ارتقای اقتصاد دانش بنیان سرمایه گذاری شود.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: برای دستیابی به این مهم باید سرمشق هایی که به عنوان دانش بنیان در کشور مطرح شده است، دگرگون شود.

وی افزود: اقتصاد دانش بنیان، شرکت‌های دانش بنیان تعریف شده توسط وزارت علوم نیست، بلکه شرکت های دانش بنیان تعریف خودشان را دارند و اقتصاد دانش بنیان بسیار وسیع تر از این و دربرگیرنده صنایع با تکنولوژی متوسط به بالا و بخش های دارای صنایع مولد است. شرکت های دانش بنیان در ایران بیشتر شرکت های علمی است که به درستی تعریف نشده و قوانین لازم برای‌ آن موجود نیست.

اطهاری اضافه کرد: بنابراین برای دستیابی به درآمد پایدار، باید رشد اقتصادی پایدار شهری داشته باشیم که با دانش بنیان شدن اقتصاد حاصل می شود، حال سؤال این است که نقش شهرداری ها در این میان چیست؟ پاسخ این است که نقش شهرداری‌ها ایجاد محیط برای نوآوری است.

پژوهشگر اقتصاد توسعه گفت: شهرهایی همچون اصفهان با وجود اینکه در نوآوری پیشرو بودند، اما با توجه به اینکه اقتصاد دانش بنیان در آنها به درستی تعریف نشد، ایجاد محیط نوآوری نتوانست ادامه پیدا کند و حتی بسیاری صنایعی که با راهبرد جایگزینی برای واردات تاسیس شده بودند، ورشکسته شدند.

وی با بیان اینکه کلانشهرها مسند اصلی اقتصاد دانش بنیان هستند، اعلام کرد: بر اساس تحقیقات در مورد کلانشهرهای کشور، اگر ایران بخواهد رشد هشت درصد داشته باشد، اقتصاد دانش بنیان در کلانشهرها باید ۱۲ درصد رشد داشته باشد، یعنی میزانی بین ۱۰ تا ۱۲ درصد رشد سالانه رشته‌های دانش بنیان باید اتفاق بیفتد.

اطهاری گفت : جریان دانش باید در تمام شهر وجود داشته باشد. شهرداری های کلانشهرهای موفق جهان، فضاهایی را ایجاد می کنند که بین محیط‌های کار و محیط‌های دانش، ارتباطی برقرار شود که نوآوری از دلش بیرون بیاید. زیرا دانش در شهرک های صنعتی و شهرک های علمی تولید نمی شود.

وی تاکید کرد: این موضوعات باید در تدوین هر گونه طرح جامع و لایحه درآمدی در نظر گرفته شود.

این کارشناس اقتصادی با ابراز تاسف از اینکه در کشور، موضوع مهم اقتصاد شهری با مالیه شهری اشتباه گرفته شده و بیشتر این مالیه شهری است که در کلانشهرهای کشور دیده می شود، گفت: اقتصاد شهری مقوله ای اساسی است که مالیه شهری باید از آن تبعیت کند.