آیا تولید انرژی از پسماند به صرفه است؟

به گزارش ایمنا، یکی از روش های تولید برق و جبران کمبودهای آن در شرایطی که توان نیروگاه‌های برقابی کاهش یافته، روی آوردن به تولید انرژی از روش های نوین و دوستدار زیست محیط است که از جمله آن می توان به تولید برق از پسماند، اشاره کرد.

تولید برق از پسماند به سه روش زباله سوزی، بیوگاز و RDF انجام می شود، خوراک اصلی برای تولید انرژی به روش زباله سوز پسماندهای خشک غیرقابل بازیافت است؛ امروزه زباله سوزها تنها به عنوان روشی برای دفع مواد زائد جامد مطرح نیستند، زیرا نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارند، آنچه که سبب می شود زباله سوزها بتوانند جایگاه ویژه ای در سیستم مدیریت پسماند پیدا کنند، مسئله بازیافت انرژی است. با سوزاندن زباله انرژی گرمایی آزاد و معمولا در نیروگاه های زباله سوز تبدیل به برق می‌شود و مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت اصلی این روش، کاهش قابل ملاحظه حجم زباله ها، تولید سریع تر و بیشتر انرژی و همچنین از بین بردن مواد سمی و گندزدایی پسماندهای عفونی و بیمارستانی است با این حال مسئله آلودگی هوا از جمله مشکلات عمده در این روش به شمار می‌رود که برای تهیه تجهیزات کنترل آلودگی و خنک سازی توربین ها در این روش هزینه بر خواهد بود.

روشی دیگر برای تولید انرژی از زباله، تولید بیوگاز یا زیست گاز (Biogas) است.خوراک این فرآیندها پسماندهای تر و مواد آلی قابل تجزیه زیستی است که با سرعت کمتری نسبت به روش زباله سوزی عمل می کند و هزینه کمتری نسبت به روش زباله سوز دارد و روش سوم  " RDF یا سوخت مشتق شده از دور ریز ها " که از آنها نیز می توان انرژی برق تولید کرد.

در شهر اصفهان روزانه حدود یک هزار تن پسماند تر و خشک جمع آوری می شود که می توان از این مقدار حدود ۱۷ تا ۱۸ مگاوات برق تولید کرد. با این حال به دلایل اقتصادی پروژه تولید برق از پسماند در اصفهان به حالت تعلیق در آمده و در حال حاضر در اولویت کاری سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان نیست.  

برنامه تولید برق از زباله از دستور کار خارج نشده است

براساس سیاست های راهبردی شهرداری اصفهان و چشم انداز اصفهان ۱۴۰۰ باید تا سال ۱۴۰۰ دفن پسماند به صفر برسد؛ فرشاد مستاجران، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان با بیان این مطلب به خبرنگار ایمنا می‌گوید: کاهش دفن پسماند کمتر از ۱۰درصد ایده آل است، زیرا در هیچ کشور امکان به صفر رساندن دفن پسماند وجود ندارد بر همین اساس اولویت نخست برای ما تا سال ۱۴۰۰ کاهش دفن پسماند و حل این موضوع است و پس از آن می توان پروژه تولید برق از پسماندها را پیگیری کرد.

وی می افزاید: در حال حاضر تولید برق از پسماند از دستور کار خارج نشده و این پروژه به صورت پایلوت از سال آینده اجرا خواهد شد تا اشکالات این طرح را شناسایی و رفع کنیم و به طور رسمی از سالهای آتی پیگیری شود.

مستاجران اظهار می کند: تولید برق بخشی از سیاستهای سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان است، مطالعات دراین زمینه به صورت کامل انجام شده اما برای جذب سرمایه گذار به دلیل همزمان شدن با اعمال تحریم ها و نوسانات قیمت ارز این پروژه و بسیاری از پروژه ها با مشکل مواجه شد. با این حال بسیاری از خطوطی را که می خواستیم از خارج وارد کنیم خودمان برای ساخت آنها اقدام کرده ایم.

از نظر کارشناسان سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان تولید برق به روش بیوگاز و  تولیدRDF  در حال حاضر دارای بیشترین توجیه فنی در تولید الکتریسیته است، هر چند گزینه هایی مانند تکنولوژی پیرولیز نیز برای تولید انرژی مدنظر این سازمان قرار دارد؛ مستاجران در این باره می گوید: یکی از عمده ترین مسائل سازمان مدیریت پسماند اصفهان دفن ریجکت کارخانه و ضایعاتی بود که امکان بازیافت و یا کامپوزیت شدن آنها وجود نداشت، اما با تحقیقاتی که انجام شد برای رفع این مشکل تکنولوژی پیرولیز را انتخاب کردیم؛ پیرولیز یا استحصال سوخت و انرژی از ضایعات نفتی یکی از پروژه های کلان سازمان مدیریت پسماند است که در راستای حفظ محیط زیست و ایجاد درآمد پایدار برای شهر دنبال می شود، برای این مهم فراخوان داده شده و شرکت هایی نیز برای سرمایه گذاری با سازمان مدیریت پسماند در حال رایزنی هستند. 

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان همچنین به تولید انرژی به روش بیوگاز اشاره می کند و می افزاید: در روش بیوگاز برای تولید برق، مواد آلی زباله به داخل یک رکتور منتقل و در حالت بی هوازی پس از مدتی گاز متان و گوگرد تولید می شود که قابلیت سوختن و تولید انرژی را دارد، ژنراتورها را به حرکت درمی آورد و برق تولید می کند بر همین اساس سازمان مدیریت پسماند اصفهان در مرحله نخست تولید بیوگاز را در دستور کار قرار داده است و پس از آن استحصال برق به روش بیوگاز را دنبال خواهد کرد.

مستاجران می گوید: فناوری هضم بی هوازی برای تولید بیوگاز به غیر از تبدیل شدن به سوخت متان فوایدی دارد که از جمله می توان به تولید کود زیستی مرغوب و همچنین جلوگیری از ورود شیرابه ها به زمین و کاهش آن اشاره کرد که این مسئله از نظر زیست محیطی اهمیت بسیاری دارد.

 براساس آمار وزارت نیرو در سال ۹۶ میزان برق تولیدی از زباله آن‌قدر ناچیز است که حتی به یک‌درصد برق کشور هم نمی‌رسد و تنها دوازده هزارم درصد از برق کشور از طریق نیروگاه‌های زیست توده و بازیافت زباله به دست می‌آید. از سوی دیگر به گفته  حمیدرضا صالحی، دبیر سابق سندیکای برق و عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران؛ تولید برق از زباله بسیار غیراقتصادی و گرانقیمت است و در حالی‌که قیمت خرید هر کیلو وات برق از نیروگاه‌های معمولی ٤٢٠ تا ٥٠٠ تومان است، قیمت تمام شده هرکیلو وات برق تولیدی از زباله به بیشتر از هزار تومان می‌رسد و بنابراین این شیوه تولید برق اصلا توجیه اقتصادی ندارد.

 کارشناسان پروژه استحصال برق از پسماند در استان تهران را شکست خورده می دانستند؛ معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان با اشاره به جنبه های اقتصادی تولید برق از پسماند به خبرنگار ایمنا می گوید: فروش برق می تواند درامدزا باشد اما به دلیل تحریم ها و همچنین تجربه ای که همکاران ما در تهران داشتند سبب شد به طور مستقیم پروژه تولید برق از پسماند را پیگیری نکنیم، زیرا معتقدیم باید نخست موانع را بررسی کرد؛ از سوی دیگر به علت اقتصادی بودن این طرح اداره برق باید برق تولید شده را خریداری کند که با وجود کاهش قیمت ها از نظر اقتصادی برای سرمایه گذار به صرفه و درآمدزا نیست.

مستاجران می گوید: پروژه های پیرولیز وخرید دستگاههای زباله سوز نیازمند اعتبارات و بودجه ای میلیاردی است که بر اساس نرخ روز ارز محاسبه می شوند و با وجود شرایط فعلی امکان خرید تجهیزات وجود ندارد، با این حال استحصال برق از پسماند از نظر اقتصادی و زیست محیطی به عنوان یک روش مورد تأیید است، اما در مرحله پایلوت قابل پیگیری است.

چرخه بازیافت در کشورهای توسعه یافته ارزشمند است

در کشورهای توسعه یافته پسماند به عنوان یک کالای بازیافتی با ارزش شناخته می شود. محمودرضا سابقی یک کارشناس پسماند در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: کشورهای توسعه یافته مانند آلمان و دانمارک از تمام بخش های پسماند استفاده می کنند ، چرخه بازیافت در این کشورها باارزش است و  مواد به روش های مختلف به طبیعت باز می گردنند ولو اینکه گازهایی که از آنها تولید می شود قابل اشتعال باشند، از سوخت پسماند برای تولید انرژی مورد نیاز سیستم های حرارتی آب گرم استفاده می کنند این در حالی است که در کشورهای جهان سوم به استحصال برق از پسماند اهمیت داده نشده است.

وی افزاید: گاز متان و گوگرد اثرات مخربی بر لایه ی اوزون دارند، از سوی دیگر آلودگی صوتی ایجاد می کند وقتی که از این گازها برای تولید انرژی استفاده شود در حقیقت از تخریب طبیعت و محیط زیست جلوگیری شده است.

این کارشناس ادامه می دهد: با استحصال انرژی از پسماند از نفوذ شیرابه ها به منابع آبهای زیرزمینی و همچنین تخریب خاک و جنگل ها نیز جلوگیری می شود.

 سابقی معتقد است: انباشت زباله ها بر زمین و مخاطرات زیست محیطی دست ساز بشر در صورت سهل انگاری و اهمیت ندادن به طبیعت گریبان جهان را خواهد گرفت و به همین علت دنیا به مسئله محیط زیست نگاه ویژه ای دارد.