به گزارش ایمنا، کودکان که بسیار تحت تأثیر خانواده و جوامع خود قرار دارند، می‌توانند به سرعت از تغییرات غیرمفید حاکم بر جامعه اثر نامطلوب و منفی گرفته و در فرآیند رشد با بعضی مشکلات ساختاری مواجه شوند. از آنجایی که رشد سالم کودکان برای تامین رفاه آینده هر جامعه بسیار مهم است، بروز مشکلات ساختاری، آینده و ماهیت جامعه را با خطرات جدی مواجه می‌کند. تغییرات آب و هوایی، شهرنشینی، تغییر الگوهای اشتغال، کاهش رفاه اجتماعی، فقر، مراقبت‌های بهداشتی نامناسب، تغذیه ناکافی، آب ناسالم، مسکن نامناسب و آلودگی محیط زندگی از جمله مواردی است که هر یک به نحوی برای آینده جوامعی که کودکان در آن زندگی می‌کنند تهدید به حساب می‌آید.
بر همین مبنا نیاز به برقراری شرایط مناسب روحی-روانی، جسمانی و محیطی مناسب برای کودکان در خانواده‌ها و جوامع بسیار احساس می‌شود. مسلما بهترین مکان برای تبدیل کودکان به بزرگسالانی مفید برای جوامع، محیط خانواده است ولی چنانچه خانواده‌ها نتوانند از پس مراقبت‌های اولیه موردنیاز کودکان برآمده و شرایط لازم برای پرورش آنها را فراهم سازند، دولت‌ها و جوامع وظیفه دارند این شکاف را پر کنند و از آنجایی که فعالیت یا عدم فعالیت دولت، کودکان را بیش از هر گروه دیگری در جامعه تحت تأثیر قرار می‌دهد، سیاست‌گذاری‌های کوتاه‌مدتی که نتواند آنها را مد نظر قرار دهد، بر آینده همه اعضای جامعه تأثیر منفی خواهد داشت.
اینگونه شکست‌ها در پرورش کودکان، برای جامعه هزینه‌های سنگینی بار می‌آورد چرا که نخستین تجربه‌های هر کودکی، تأثیر قابل توجهی در توسعه یافتگی یا توسعه نیافتگی جوامع در آینده دارند. همچنین ذکر این نکته جالب است که دیدگاه‌های کودکان که البته به ندرت شنیده می‌شود، بسیاری از مسائل مهم روز و حتی آینده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا بعضی جوامع اقدام به در نظر گرفتن محیطی برای کودکان کرده‌اند که در آن علاوه بر توجه به حقوق کودکان، نظریات آنها شنیده شده و به خواسته‌ها و نیازهایشان رسیدگی می‌شود. شهرهایی که چنین محیطی را فراهم آورده‌اند، با عنوان "شهرهای دوستدار کودک" شناخته می‌شوند.
تاریخچه پیدایش شهر دوستدار کودک
یک شهر دوستدار کودک، شهر، جامعه یا هر سیستم حکومتی محلی است که با اجرای حقوق مطرح شده در کنوانسیون حقوق کودک، متعهد به بهبود زندگی کودکان در حوزه خود هستند؛ در این جوامع، نیازها، اولویت‌ها و حقوق کودکان بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست‌ها، برنامه‌ها و تصمیمات عمومی است.
طرح ابتکاری این اقدام، در سال ۱۹۹۶ توسط یونیسف و سازمان ملل متحد پایه‌گذاری و سپس بر اساس قطعنامه‌ای که در دومین کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محل زندگی کودکان نوشته شد به تصویب رسید. کنفرانس سازمان ملل متحد اعلام کرد که سلامت کودکان نشانگر زیستگاه سالم، جامعه دموکراتیک و حکومت‌داری مناسب است.
قوانین و حقوق تصویب شده برای کودکان
بر اساس کنوانسیون سازمان ملل متحد در زمینه حقوق کودک، شهر دوستدار کودک بر اساس چهار مقوله اصلی استوار است.
عدم تبعیض
حقوق همه کودکان بدون هیچ نوع تبعیضی و بدون در نظر گرفتن نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقاید سیاسی-مذهبی فرزند یا والدین، ملیت، منشأ قومی یا اجتماعی، اموال، معلولیت، تولد یا هر وضعیت دیگر قابل احترام است.
بهترین منافع برای کودک
مراقبت، حمایت و رفاه کودکان از مواردی است که در تصمیم‌گیری‌های دولت‌ها باید در درجه اول مورد توجه قرار گرفته شود.
حق زندگی، بقا و توسعه
کودکان حق زندگی، زنده ماندن و پرورش مناسب در محیطی سالم دارند و کشورهای عضو ملزم به تضمین رعایت این حق تا حداکثر ممکن هستند.
احترام به دیدگاه‌های کودک
کودکان حق دارند نظر خود را ابراز کنند و دیدگاهشان باید در هر تصمیمی که بر آنها تأثیر می‌گذارد در نظر گرفته شود.
ویژگی‌های شهر دوستدار کودک
این شهرها تجسم کنوانسیون حقوق کودک در سطح محلی هستند و در حالی که مسئولیت اصلی آنها حصول اطمینان از احقاق حقوق کودکان در برابر دولت‌ها است و در عمل حقوق کودکان را در سیاست‌ها، قوانین، برنامه‌ها و بودجه‌ها منعکس می‌کنند.
در یک شهر دوستدار کودک، کودکان عواملی فعال هستند که صدا و نظراتشان مورد توجه قرار گرفته و بر روند تصمیم‌گیری تأثیر می‌گذارد. به عبارتی کودکان در این شهرها می‌توانند در مورد شهرشان، تصمیمات تأثیرگذار بگیرند و درباره شهر ایده‌آل خود اظهارنظر کنند. کودکانی که در یک شهر دوستدار کودک زندگی می‌کنند باید از استثمار، خشونت و سوء استفاده محافظت شوند، به خدمات اجتماعی دسترسی کافی داشته باشند و از امور آموزشی باکیفیت، جامع و مشارکتی بهره‌مند شوند. از حیث ساختار فیزیکی نیز کودکان باید در محیطی امن و تمیز با دسترسی به فضاهای سبز زندگی کنند و آب آشامیدنی سالم، بهداشت مناسب و محیط زندگی غیر آلوده را در اختیار داشته باشند.
با توجه به این امر که نزدیک به یک سوم از جمعیت حدوداً چهار میلیاردی ساکن در مناطق شهری، کودکان هستند و با در نظر گرفتن پیش بینی موجود مبنی بر سکونت تقریبا ۷۰ درصد از کودکان جهان در مناطق شهری تا سال ۲۰۵۰ که اکثر آنها نیز در مناطق فقیرنشین زندگی خواهند کرد، شهرها با ارائه فرصت‌های عالی و امید برای زندگی بهتر می‌توانند از قوی ترین منابع رشد و نوآوری در جهان باشند و به طور بالقوه فرصتی عالی برای زندگی، یادگیری و رشد کودکان فراهم آورند؛ خصوصا که ۸۰ درصد از تولید ناخالص داخلی از شهرها تأمین می‌شود و این مسأله می‌تواند در راه کاهش نابرابری‌ها به کار رود.
گزارش از: مریم زمانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما