به گزارش خبرنگار ایمنا، میدان نقش جهان قلب تپنده اصفهان است و بازارها و انشعاباتی که از نقش جهان آغاز و یا به آن ختم می‌شود شریان‌های این قلب هستند. هرکدام از این بازارهای تاریخی ضرب‌آهنگ و نبض اصفهان و نقش جهان را تعیین می‌کنند، یکی از این بازارهای مهم بازار نیم‌آورد است که در دل نقش جهان جا خوش کرده است. این بازار در جنوب از خیابان عبدالرزاق آغاز شده و تا سه‌راه نیم‌آورد در میدان نقش جهان امتداد پیدا می‌کند.
نیم‌آورد در دوران صفوی بنا شد و مانند تمام بازارهای قدیم فقط محلی برای کسب درآمد و دادوستد نبوده است بلکه نیم‌آورد مانند تمام بازارهای قدیمی عناصر مهمی مانند مدرسه، مسجد، سرا، تیمچه و حجره را در دل خود دارد. بازارهای قدیمی اصفهان و کاسبان آن از زمان قدیم تا کنون در این راسته مشغول فروش منسوجات، پارچه و لباس بوده‌اند. بسیاری از کاسبان قدیمی این بازار هنوز کسب و کار خود را دارند و در همان حجره‌ها و سراها و تیمچهها مشغول کار وکاسبی هستند. در کنار دکان‌هایی قدیمی و کاسبی‌های سنتی، کسب‌وکارهای متفرقه و تک فروشی‌ها در کنار عمده فروشی‌ها شکل گرفته است.
نیم‌آورد بازاری است شلوغ و پرتلاطم که در دل خود جاذبه‌های زیادی را جای داده است، ساختار این بازار مانند بسیاری از بازارهای قدیمی دارای مسجد، مدرسه، تیمچهها و سراهای متعددی است که هر کدام از این بناها در کنار راسته بازار از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار هستند. از جمله این مکان‌ها می‌توان به مدرسه نیماورد، مسجد ذوالفقار، سرای خوانساری‌ها و سرای حاج کریم اشاره کرد.
در دل بازار نیم آورد
مدرسه نیماورد: پس از وارد شدن به بازار نیم آورد از سمت خیابان عبدالرزاق چند قدمی که جلو روید، ورودی مدرسه نیماورد مشخص است، این مدرسه با پیشینه طولانی در دل بازار قرار گرفته است. مدرسه نیماورد به تشویق زینب بیگم و توسط همسرش امیرمحمدمهدی حکیم الملک در دوره صفویه ساخته شد، این زوج علاوه بر این مدرسه بناهای عام المنفعه دیگری نیز در اصفهان ساخته‌اند.
این مدرسه در دو طبقه و به صورت چهارایوانی بنا شده است که در ابتدای امر معماری این بنا بیش از هرچیز دیگری خود نمایی می‌کند. فضای مدرسه چهارگوش است و در میان آن حیات مدرسه قرار دارد، در وسط حیات مدرسه حوضی است و اطراف آن باغچه‌ها و جوی‌های آب جاری است. حجره‌ها و کلاس‌های درس در اطراف حیاط واقع شده است همچنین کلاس‌هایی در طبقه دوم قرار دارد. کچ‌بری‌ها و کاشی‌کاری‌های موجود در مدرسه خاص است و در هیچ بنای دیگری نظیر آن وجود ندارد، در بین دوطبقه این بنا کاشی‌کاری‌هایی با آیاتی از قرآن وجود دارد.
بزرگان زیادی از جمله ملاحسن نائینی و آقا سید محمدباقردرچه‌ای در این مدرسه تحصیل کرده‌اند. مدرسه نیماورد تا چند سال گذشته هم به عنوان محل کسب علم و ادب به فعالیت می‌پرداخت و حتی چهره‌هایی مانند استاد جلال الدین همایی و آیت الله بروجردی در این مدرسه، حجره داشته‌اند.
سرای خوانساری‌ها: سراها تجارت خانه‌های بازار هستند، سراها در دو طبقه بنا شده‌اند که در طبقه بالا دفاتر تجارت‌خانه‌ها و در طبقات پایین انبارها قرار داشته اند. سراهای بی‌شماری در بازار اصفهان وجود دارد که هنوزهم به وظیفه سنتی خود عمل می‌کنند، یکی از مهم‌ترین این سراها که ثبت ملی نیز شده است سرای خوانساری‌ها در بازار نیم‌آورد است.
این سرا در دوران صفویه و هم‌زمان با ساخت بازار در نیم‌آورد بنا شد و تبدیل به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری بازار اصفهان شد، این سرا به دلیل موقعیت خاص در بازار از اهمیت زیادی برخوردار است. سرای خوانساری‌ها مانند تمام سراها دو طبقه دارد و همچنان مانند قدیم طبقه پایین این سرا انبارهای پارچه‌فروشان و در طبقه دوم دفاتر کاسبان است.
مسجد ذوالفقار: یکی دیگر از بناهای واقع در بازار نیم‌آورد مسجد ذوالفقار است که در دوران سلطنت دومین پادشاه صفوی یعنی شاه طهماسب ساخته شد. بر سر در این مسجد ، کتیبه ای با نقش معرق قرار دارد که در آن به شاه طهماسب و ذوالفقار، سازنده آن اشاره شده است . همچنین کتیبه هایی از جنس کاشی در مدح و ثنای حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) در ورودی این بنا هستند.
این مسجد نمونه کوچک شده مسجد جامع اصفهان به صورت چهارایوانی با محراب و شبستان است، ساخت این مسجد زمانی که اصفهان هنوز پایتخت نشده بود نشان از اهمیت بالای اصفهان در نظر حاکمان دارد. همچنین در این مسجد کتیبه‌هایی با مفادی مبنی بر بخشودگی مالیات موجود است که به گواه نظر پژوهشگران سلاطین با این کار در صدد افزایش عمر حکومت خود بوده‌اند.
نیم‌آور در کنار دیگر بازارهای تو در تو و پیچیده ی میدان نقش جهان که زمانی مرکز تجاری شرق دنیا بودند، از اهمیت خاص خود برخوردار بود ، آنجا که اهمیت این مطلب را به خوبی می‌توان در سفرنامه شاردن مطالعه کرد.این بازار هم‌اکنون نیز با جنب و جوش بالا ، اهمیت زیادی در مناسبات اقتصادی دارد. ورودی و دیگر بخش‌های بازار نیم‌آورد در بهار سال ۹۵ توسط شهرداری اصفهان مرمت و به‌سازی شد و این بازار به عنوان یک محور گردشگری میان میدان امام علی و میدان نقش جهان در نظر گرفته شد.
یادداشت از: یزدان روحانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما