به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان لنجان، در ایام محرم همه مردم ایران غرق در ماتم و عزا می شوند و به هرکوچه و برزنی که قدم می گذاری بوی محرم و حماسه ی عاشورا می آید و اقوام مختلف، در دیارشان گرد هم می آیند و همه با هم برای شهادت سالار شهیدان و یاران باوفایش به سوگواری می پردازند. اما هرکدام به شیوه مرسوم شهر و دیار خود. مردم شهرستان لنجان نیز عزاداری های پر شور و بی ریایی را برگزار کرده و این روزها زندگی خود را وقف امام شهیدشان می کنند.
سیاهپوشان
با آغاز ماه محرم و ایام شهادت سالارشهیدان امام حسین(ع) و یاران باوفایش شهرها و روستاهای شهرستان لنجان رنگ و بوی عزا به خود گرفته و در جای جای شهرها و روستاها مراسم های عزا برپا می شود.
آیین سنتی سیاهپوشان، آئین مذهبی مردم لنجان در آستانه ورود به ماه محرم و ایام عزاداری آقا اباعبدالله الحسین (ع) است و این آئین به منظور خبردار کردن و آماده شدن مردم برای استقبال ویژه از این ایام انجام می‌شود.یک روز مانده به محرم به هنگام غروب آفتاب، وقتی که صدای اذان در گوش کوچه‌های شهر می‌پیچد، اعضای هیئت‌های عزاداری یکی یکی با دلی پر از مهر روانه مسجد حمزه زرین‌شهر می‌شوند.پس از اقامه نماز و سخنرانی، در حین عزاداری شال‌های عزا که به دست اعضای هیئت سجادیه دوخته شده است با آداب و رسوم خاصی برگردن کودکان، جوانان و پیرغلامان ارادتمند آویخته می‌شود، رسم بر این است که اعضای هیئت از این لباس تا پایان عزاداری حسینی استفاده می‌کنند.
سیاهپوشان محرم از مردم تا مساجد، حسینیه‌ها و سقاخانه‌ها و ماشین‌ها و معابر و ... را مفتخر به عزای حسین می‌کند، چراکه شال و لباس مشکی نزد مردم و عزاداران حسینی از ارج و منزلت بالایی برخوردار است و مشکی پوشیدن برای امام حسین (ع) را لیاقت داشتن فرد و طلبیده شدن برای عزاداری این امام غریب می‌دانند.
حرکت نمادین کاروان ورود به کربلا
با توجه به سابقه‌ای طولانی شهرستان لنجان در برگزاری عزاداری امام حسین (ع) آئین‌های سوگواری ویژه‌ای از جمله شبیه‌خوانی و تعزیه در این شهرستان که قدمتی ۳۰۰ ساله در شهرستان لنجان دارد جلوه ای خاص و ویژه دارد و روز اول محرم در شهرستان لنجان و بخصوص مرکز این شهرستان حال و هوایی وصف ناپذیر حاکم می شود و چند سالی است در ظهر روز اول محرم، کاروان نمادین ورود به کربلا در مرکز شهرستان و برخی شهرهای همجوار به حرکت درمی آید .
در آن سعی می شود تا با هنرشبیه خوانی به صورت صامت این واقعه عظیم را برای مردم به نمایش دربیاورند تا با روایت ورود تاریخی امام حسین (ع) به شهر کربلا تا قیام ایشان در روز عاشورا و مظلومیت اصحاب وفادارشان را در دفاع از ارزش های اسلامی و اقامه امر به معروف و نهی از منکر به تصویر بکشند و نسل جوان را با گوشی از عظمت این واقعه آشنا سازند.قافله و کاروان نمادین ورود به کربلا قصد دارد با به تصویر کشیدن نمادین ورود کاروان حسینی به دشت کربلا، یادآور آغاز فاجعه غم‌انگیز و اندوهگین شهادت اباعبدالحسین(ع) و یاران با وفای ایشان باشد.
این کاروان نمادین که با حضور خیل عظیم هنرمندان بخصوص نسل جوان و پیشکسوتان هنر تعزیه خوانی به حرکت درمی‌اید از مسجد جامع زرین شهر که یکی از قدیمی ترین مسجد شهرستان لنجان است آغاز شده و از خیابان‌های اصلی شهر عبور می‌کند که این نمایش بیش ازچندساعت به طول می‌انجامند. در پیشانی کاروان نمادین ورود به کربلا، دسته های مختلفی به نواختن طبل و سنج و شیپور می پردازند که در اجرای این برنامه، گروه‌هایی از هیئت های مذهبی و علاقمندان مشارکت دارند.
سنت کهن تعزیه خوانی
تعزیه از درون سوگواری‌های مذهبی برآمده و آنچه امروز به عنوان تعزیه مشهور است گونه ای از نمایش مذهبی منظوم است که در آن عده ای اهل ذوق و کار آشنا در جریان عزاداری ماه محرم و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل بیت پیامبر علیهم السلام طی مراسم خاصی بعضی از داستان های مربوط به واقعه کربلا را پیش چشم بینندگان بازآفرینی می کنند.
و در شهرستان لنجان نیز همانند سایر نقاط کشور در محرم غرق در عزا و ماتم است. صراحتاً باید گفت که کمتر موضوعی همچون محرم و برگزاری مراسم و آئین های مخصوص خود برای هم نسلان ما، حس بازگشت به گذشته را در ذهن و خاطر ایجاد می کند که بطور شاخص در مراسم تعزیه نمود پیدا می کند و تعزیه هایی که در سراسر شهرها و روستاهای شهرستان لنجان برگزار می شد برای ریش سفیدان نیز تداعی کننده یکی از ماندگارترین حس و شوق های کوکی است چراکه اجرای تعزیه در دهه اول محرم از گذشته تاکنون در لنجان مرسوم بوده است.
ماه محرم و تشکیل دستجات عزاداری و زنجیر زنی
یکی دیگر از آیین های دیرینه در ماه محرم زنجیر زنی و تشکیل دستجات عزاداری است و عموما زنجیر در میان عزاداران به شیوه یک دست و برخی اوقات دو دست برشانه ها نواخته می شود.
دسته های زنجیر زنی شهرستان لنجان به عنوان یکی از کانون های بزرگ عزاداری در دهه اول ماه محرم از همان روزهای اول و دوم به راه می افتند. این دسته ها مجموعه ای از مردان، جوانان و کودکانی است که معمولا در دو ردیف یا دسته عزاداری سازمان می یابند که برای نشانه عزادار بودن پیراهن سیاه معمولی یا کمی بلند پوشیده و برخی نیز دستمال سیاهی بر سر می بندند.
سنگ زنی، آئینی برجای مانده از تمدن غنی اسلامی
یکی دیگر از آئین ها و مراسم های کهن زرین شهر که برگرفته از تمدن غنی اسلامی بوده و هرساله در روز عاشورای حسینی با شکوهی روز افزون برگزار می‌شود، آئین مذهبی و کهن سنگ زنی(شاق شاقو) بوده که در نقاط مختلف ایران اسلامی نیز این مراسم به گونه‌های مختلف برگزار می‌شود.
شاید وجه اشتراک این مراسم در شهرها و روستاهای مختلف کشور استفاده از دوتکه چوبی بوده که عزاداران آنها را به هم می‌زنند اما در اجرای آن تفاوت‌های قابل توجهی نیز وجود دارد.
به گفته ریش سفیدان و افراد محلی زرین شهر آئین کهن سنگ زنی از گذشته‌های دور سینه به سینه به نسل امروز انتقال یافته و آین آئین توسط ترک زبانان این شهر برگزار می‌شده و امروز نیز همچون سالیان دور، جوانان این شهر همچنان ادامه دهنده راه گذشتگان خود بوده و هستند، اما در این میان هیچ یک از پیران شهر، از پیشینه تاریخی و زمان دقیق شکل‌گیری این آئین کهن در خطه طلایی ایران زمان مشخصی را یاد نکرده‌اند چراکه سندی مکتوب در این مورد وجود ندارد.
پیران و ریش سفیدان زرین شهر برگزاری این آئین سنتی و کهن را در ظهر عاشوراذ نمادی از سنگ بر سر زدن عزاداران برای عزای سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) می‌دانند که به مرور زمان چوب جایگزین سنگ شده و این نوع عزاداری نمادی از حرکت قوم بنی اسد در واقعه کربلا بوده که پس از پایان این واقعه دردآور به کربلا می‌رسند و هنگامی که با پیکرهای بی سر و پاره پاره امام حسین(ع) و یاران با وفای ایشان مواجه می شوند، به نشانه عزاداری سنگ وخاک به سر و صورت خود می زنند و پیکرهای این بزرگواران را به خاک می‌سپارند.
آئین سنگ زنی در ظهر عاشورا با تجمع خیل عزاداران حسینی در میدان اصلی شهر و به همراه دسته‌های سینه زنی و زنجیر زنی در دسته‌های عظیم و با حضور پیر وجوان برگزار می‌شود و به سمت گلستان شهدای شهر حرکت می‌کنند. سنگ زن‌ها و اجرا کنندگان این مراسم در مسیر حرکت خود همزمان با نوای مداحان اهل بیت(ع) که در سوگ اباعبدالله الحسین(ع) با ریتمی خاص نوحه می‌خوانند دو قطعه چوب دایره‌ای شکل را در دست گرفته که اندازه کف دست با قطر تقریبی هشت سانتی متر است که نخی از آن عبور کرده و در پشت دست قرار می‌گیرد و بیشتر از چوب درخت عناب یا گردو ساخته می‌شود و با نظمی محصر به فرد به صورت سه ضرب این چوب‌ها را بر هم کوبیده و هنگامی که افراد خم شده و به پایین می‌روند نماد آن بوده که سنگ را از روی زمین برداشته و وقتی آن را به بالای سر می‌برند یعنی سنگ‌ها را به سر خود می‌زنند و در این هنگان نیز با نوایی خاص، نام حسین(ع)را بر زبان جاری می‌کنند و اینگونه ارادت و ماتم خود را در غم از دست دادن سرور و سالار شهدای نینوا به نمایش گذاشته و غربت امام حسین(ع) و یاران باوفایش در صحرای کربلا را روایت می‌کنند.
پخت نذری
یکی از مراسم های زیبا در شهرستان لنجان نذری دادن است که مردم لنجان ظهر روز عاشورا و تاسوعا بهترین غذای خود را تهیه می کنند و آن را در سینی می گذارند، سینی ها را روی سرهایشان می گیرند و به پشت در حسینیه ای می روند که سینه زن ها، زنجیرزن ها و سنگ زن‌ها از آنجا مراسم عزاداری را آغاز کردند و پس از اقامه نماز جماعت در حسینیه‌ها باز می شود و مردم در صف های طولانی، با سینی هایی بر سر که پر از نذوراتشان است وارد حسینیه می شوند و آنها را در بین عزادارن حسینی تقسیم می‌کنند.
نظر شما