به گزارش خبرنگار فرهنگی ایمنا، اما انگار کس دیگری در من بود. برای منی که تمام شب ها و روز های بچگی را در خانه پدری با آواز اصفهان و چهارگاه و بیات ترک خوابیده و بیدار شده بودم و در تمام زندگی هیچ دغدغه ای جز تئاتر و سینما نداشتم ، دیدن کنسرت نمایشی چون پروژه «سی» یک رویا بود.
کنسرت نمایش سی از اواسط مرداد ماه امسال تا اواخر شهریور ماه در کاخ موزه سعد آباد میزبان دوستداران موسیقی و نمایش ایران بود.
نمایش در ایران قدمتی دیرینه دارد
در هنر ایرانی نمایش رو حوضی و تعذیه قدمتی چند هزار ساله دارند و به نوعی شناسنامه نمایشی فرهنگ پارسی را تشکیل می دهند. اما نمایش و تئاتر به شکل امروزی اش میهمان چند ده ساله ماست که از غرب به ایران آورده شده است. اپرا نمایشی است که یکی از رئوس اصلی اش موسیقی است. در اپرا بخش موسیقی اجرا به گونه ای بخش اصلی به حساب می آید و بار اصلی نمایش را به دوش می کشد و تمامی مونولوگ ها و دیالوگ های نمایش روی دوش موسیقی سوار می شوند. خواستگاه اپرا مغرب زمین است، چراکه موسیقی کلاسیک غربی در مقایسه با موسیقی سنتی ایرانی از امکانات بیشتری برای اجرا در اندازه های بزرگ و در قالب ارکستر برخودار است. بیشتر آهنگسازها و موسیقی دان های سرشناس و تاریخ ساز غرب اپراهای بی نظیری دارند که سال هاست اجرا و دیده می شوند.
نگاهی به تاریخ اپرا یا همان کنسرت نمایش در ایران
کنسرت – نمایش به شکل امروزی اش در ایران سابقه طولانی مدتی ندارد. در سال های اخیر اپراهای عروسکی باشکوهی بر صحنه های تئاترهای ایران دیده شده که همگی حاصل تلاش و دست رنج هنرمندان ایرانی است.
شاید بتوان اپرای عاشورا را اولین اپرای عروسکی ایران دانست، که در سال ۱۳۸۷ با همکاری بهروز غریب پور و بهزاد عبدی در تالار فردوسی اجرا شد. پس از آن بهروز غریب پور چندین اپرای عروسکی دیگر را هم به روی صحنه برده است که همگی مضامین ملی دارند و در آنها از شعرها و متن های شاعران و نویسندگان بزرگ ایران در کنار موسیقی سنتی ایرانی استفاده شده است.
یک اپرا با جان مایه ایرانی
کنسرت نمایش سی حاصل همکاری خوب سهراب پور ناظری، همایون شجریان، علی اصغر دشتی و متن خوب نغمه ثمینی یک شاهکار ملی از آب درآمده است. این پروژه به تهیه کنندگی همایون شجریان و سهراب پور ناظری و کارگردانی علی اصغر دشتی ساخته شده است. سهراب پورناظری و همایون شجریان در این پروژه از همکاری نغمه ثمینی به عنوان نویسنده و هنرمندانی چون بهرام رادان و سحر دولت شاهی بهره مند شده اند.
موسیقی ایرانی همچنان در اوج
جدال بین سنت و مدرنیته مدت هاست که گریبان‌گیر اهالی هنر در سراسر دنیا شده و موسیقی ایرانی نیز از این مهلکه در امان نمانده است. فاصله عمیق بین موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی پاپ فارسی را این روزها موسیقی تلفیقی پر کرده است. موسیقی تلفیقی سعی کرده با استفاده از اصول آهنگسازی غربی و سازهای مورد استفاده در آن در کنار آواز و تحریرهای ایرانی شکاف بین اهالی موسیقی سنتی و پاپ را به گونه مسالمت آمیزی پر کند. در این میان همایون شجریان و سهراب پور ناظری در کنار هم قدم به میدان گذاشته اند و به تلفیق این دو گونه موسیقی ایرانی همت گماشته اند و حتی فراتر از آن پیشگام تلفیق موسیقی سنتی ایران با سایر جلوه های هنر شده اند. موسیقی تیتراژ فیلم آرایش غلیظ یکی از نمونه های عالی همین تلفیق است. حضور همایون شجریان در پروژه سی و اجرای زنده قطعات روی صحنه و در کنار عوامل نمایش نقطه قوت کنسرت – نمایش سی است.
ضرورت حضور بازیگرانی که صحنه را خوب می شناسند
استفاده از بازیگرانی که اصول اجرای صحنه ای و تئاتر را خوب بدانند در سی از ارکان اصلی نمایش است.
جدای از اجرای زنده در صحنه تئاتر، موسیقی زنده بار سنگین دیگری بر دوش بازیگران می گذارد. در سینما یک بازیگر می تواند بارها صحنه ای را تکرار کند تا نتیجه مطلوب حاصل گردد. اما تئاتر فرصت اشتباه را به بازیگرانش نمی دهد. در صحنه نمایش زنده بازیگران تنها یک بار فرصت دارند و هر اشتباهی غیرقابل جبران است. در این پروزه حضور بهرام رادان در نقش زال و سحر دولت شاهی در نقش رودابه، که به خوبی اصول اجرای صحنه را می شناسند از دیگر نقطه های قوت کار است.
فقط برای تهرانی ها نسازید!
در کشور ما تهران کانون اتفاقات فرهنگی است. از جشنواره های معتبر فیلم تا کنسرت و مستر کلاس و دوره های تخصصی برای هر رشته که فقط در پایتخت برگزار می شود.
جای خالی پروژ هایی شبیه سی که در فضای فرهنگی حاکم جامعه ایرانی در این روز ها کم اندو آنچه خوبان همه دارند یکجا در خود جمع کرده اند در همه جای ایران احساس می شود. نمایشی برخاسته از دل فرهنگ و تاریخ ایرانی که به لحاظ استاندارد با نمونه های خارجی قابل مقایسه و رقابت است.
موسیقی سنتی ایران اعم از مقامی و دستگاهی، ادبیات حماسی شاهنامه و سایر آثار ادبی غیر معاصر ایرانی در حال فراموشی اند. امید است که با همکاری مسئولین دلسوز و متعهد، اجرای این کنسرت – نمایش و پروژه های دیگری از این دست در سراسر ایران گنجینه های در دست فراموشی فرهنگی ایران را دوباره زنده کند و روح تازه ای در عرصه موسیقی و نمایش ایرانی دمیده شود./
نظر شما