سینماتک، نهادی فرهنگساز

به گزارش ایمنا، سینما تک مکان ثابتی است که امکان گسترده‌تری را برای تماشای انبوه فیلم‌های متفاوت (که الزاماًبه مذاق تماشاچی عادی سینما هم خوش نمی‌آید) فراهم می کند. پاسخ به این پرسش که اهمیت سینما در چیست به چندین شکل است، اما آنچه که با قطعیت می‌توان گفت این است که هر پاسخی مستقیماً به نوع رابطه پاسخ دهنده با سینما باز می‌گردد. کسی که به تمامی پرسشهای بالا جواب منفی می‌دهد، با این استدلال که خیر، لذت بردن ازسینما هیچ ارتباطی با شناخت از تاریخ سینما ندارد، ما به دیدن فیلمی می‌رویم ازآن لذت می‌بریم و یا برعکس لذتی حاصل نمی شود وتمام، چراکه اساساً هر فیلمی وجودی قائم به ذات دارد و دنیای خود را می‌سازد فارغ از آنچه که پیش ازاین رخ داده و یا پس از آن رخ خواهد داد، به طبع مانیز ازهر چه که در آن لحظه تماشای فیلم می‌بینم لذت می‌بریم.

اولین جرقه‌های تاسیس سینماتک در فرانسۀ دهه ۳۰ زده شد. "هانری لانگلوا" مورخ بزرگ سینما که در ترکیه متولد شد و در فرانسه رشد کرد؛ "ژرژ فرانژو" فیلمساز، "لوته آیسنر" سینماباز بزرگ آلمانی که بخش آلمانی سینما تک فرانسه مدیون حضور اوست وبسیاری دیگر با این تفکر که فیلمهای موجود در فرانسه را از خطر نابودی حفظ کنند به تاسیس سینما تک پرداختند. به این ترتیب سینما تک با۱۰ فیلم، در سال ۱۹۳۶ بنیان نهاده شد و بیشتر فیلمها تا قبل از کمکهای دولتی در حمام منزل فرانژو نگهداری می‌شد. کمی بعد با گسترش بیشتر، سینما تک به کلوپی برای دیدن فیلمهای تاریخ سینما تبدیل شد. درحقیقت این سینما تک بود که فیلم دیدن رابه شکل یک حرفه پایه گذاری کرد.

سینماتک را باید یکی از نخستین نهادهایی دانست که به شکلی پیوسته و جامع کارعلمی وتحقیقی را درباره تاریخ سینما انجام داد و پشتوانه تئوریک را تنها از طریق فیلم دیدن فراهم کرد وبه این صورت روند نگاه انتقادی به تاریخ سینما آغاز شد، بازبینی تاریخ موج نوی فرانسه می‌تواند نشانگر نمونه عملی چنین اتفاقی باشد؛ سینما تک در دهه پنجاه(از زمان تشکیل سینما تک تا مرگ با زن) عصر طلایی خود را سپری کرد. تمام بزرگان موج نو(خوره‌های واقعی سینما) از بازن گرفته تا تروفو، گدار، شابرول، ریوت و۰۰۰در سینما تک جمع می‌شدند و پس از دیدن فیلمها به بحث درباره آنها می‌پرداختند. در همین بحثها بود که هیچکاک، فورد، ری، ولز و بسیاری دیگر دوباره کشف شدند.

تئوری مولف می‌تواند محصول نگاه سودازده وکاوشگر یک منتقد به تاریخ سینما و مجموعه آثار یک کارگردان برای کشف ریشه‌های مشترک باشد. سینما تک آرام آرام گسترش یافت و تعداد فیلمهای آن در دهه ۷۰ به مرز ۶۰ هزار فیلم رسید و در دیگر کشورها نیز تاسیس شد و سینما تک از نامی خاص به نام عام تبدیل شد. موسسه فیلم انگلستان، سینما تک دانشگاه برکلی، سینماتک مونترال و تعدادی دیگر از آن جمله هستند.

اکنون دیگر سینما تکها همه جا هستند و سینما تک به نهادی فرهنگساز بدل شد. در کشور ما هم سینما تک به صورت مقطعی و بسیار پراکنده وجود داشت. در دهه ۳۰ شمسی بعضی از مجلات به برگزاری هفته فیلم دست می‌زدند که عملی "سینماتکی" محسوب می‌شد، پس ازآن با تاسیس "کانون فیلم" به همت فرخ غفاری همه چیز نظم و ترتیب تازه‌ای یافت. پس از انقلاب "فیلمخانه ملی ایران" وظیفه سینماتک را به عهده گرفت تا پاییز سال ۱۳۷۷ که سینماتک در موزه هنرهای معاصر تهران رسماً کار خود را آغاز کرد. اکنون باگذشت ۶۸ سال از تاسیس اولین سینما تک، این مکانها به معبدی برای جمع شدن عاشقان حقیقی سینما تبدیل شده‌اند.

پاتوق تماشایی در فرهنگسرای گلدیس شاهین شهر

مدیر سینماتک(پاتوق تماشایی) در گفتگو به خبرنگار ایمنا گفت: سینماتک ها معمولاً فیلمهای خاصی را به نمایش درمی آورند که دارای یکسری ویژگی های منحصر بفردی هستند، ازجمله اینکه این فیلمها باید دربین اهالی جدی سینما دارای مقبولیت باشند. سینماتک ها فیلمهای مطرح سینمای جهان را به نمایش درمی آورند که این فیلمها یا در جشنواره ها مقبولیت یافته اند یا دربین تماشاگران حرفه ای سینما محبوبیت دارند که تماشگران حرفه ای، منتقدین و تماشاگرانی را شامل می شود که منتقد نیستند ولی بصورت جدی سینما را دنبال می کنند و فیلم را می شناسند و می توانند فیلم را بخوبی نقد کنند.

حسین گشتی افزود: سینماتک ها معمولاً به چندصورت فیلمها را به نمایش درمی آورند، فیلمهایی که براساس کشورها انتخاب می شوند. مثلاً سینمای فرانسه را یک دوره نمایش می دهند و این دوره ممکن است یک ماهه یا دوماهه یا یک فصل یا حتی دوفصل باشد، یا اینکه نمایش فیلم ها براساس کارگردان انتخاب می شوند، مثلاً فیلمهای استیون اسپیلبرگ را انتخاب و گلچین کرده و نمایش می دهند و یا اینکه فیلم ها را براساس محتوا و نوع تکنیک آن ها به نمایش درمی آورند.

وی به افتتاح سینماتک(پاتوق تماشایی) اشاره و تصریح کرد: پاتوق تماشایی در فرهنگسرای گلدیس شاهین شهر و زیر نظر شهرداری و سازمان فرهنگی، ورزشی و تفریحی شهرداری این شهر برگزار می شود.

گشتی ادامه داد: فرهنگسرای گلدیس فرهنگسرای اختصاصی ادب و هنر است، یعنی هرچه مرتبط با هنر و ادب است را تحت پوشش قرار می دهد و یکی از رشته ها که از اهمیت بالایی برخوردار است سینما است. بر این اساس کلاسها و کارگاه های آموزشی مربوط به این رشته مانند فیلمنامه نویسی و کارگردانی قرار است توسط بنده در فرهنگسرا برگزار شود و درکنار آن سینماتک پاتوق تماشایی اجرایی می شود. لازم به ذکر است نمایش فیلم تنها هدف پاتوق تماشایی نیست بلکه هدفش این است تا از طریق نمایش فیلم، علاقمندان به این رشته را آموزش دهد و درکنارش کارگاههای فیلمنامه نویسی، بازیگری و کارگردانی راه اندازی شود تا خروجی مناسبی داشته باشد.

مدیر سینماتک(پاتوق تماشایی) ضمن اشاره به اینکه برای برگزاری سینماتک پاتوق تماشایی، سالن نمایش فرهنگسرای گلدیس هرهفته به اکران فیلم اختصاص می یابد، گفت: این فیلمها یا فیلمهای داستانی یا مستند یا انیمیشن است و درواقع هرچیزی که مرتبط با فیلم باشد نمایش داده می شود، البته وقفه ای را هم به فیلم های کوتاه افرادی اختصاص خواهیم داد که در این شهر یا حتی استان اصفهان به ساخت فیلم کوتاه اقدام کرده و علاقمند هستند.

حسین گشتی تأکید کرد: سالن نمایش فرهنگسرای گلدیس شاهین شهر ۲۰۰ نفر گنجایش دارد و خوب سالن کوچکی است که برای سینماتک مناسب است چراکه سینماتک ها در همه جای دنیا سالن‌های کوچکی دارند بخاطر اینکه بعضاً ممکن است فیلمهای خاصی را نمایش دهند که مخاطبان خاصی را می طلبد.

وی با اشاره به اینکه عنوان پاتوق تماشایی ازسوی مدیریت فرهنگسرای گلدیس ارائه شد، گفت: افتتاحیه سینماتک(پاتوق تماشایی) با نمایش فیلم سینمایی "سینما پارادیزو" ساخته "جوزپه تورناتوره" برگزار می شود. این فیلم جزو صد فیلم برتر تاریخی سینماست و ازطرف دیگر یکی از فیلمهای بسیارمحبوب عاشقان سینماست و اصولاً هرکسی که به سینما علاقه داشته باشد فیلم "سینماپارادیزو" جزو فیلمهای مورد علاقه اش است. این فیلم درباره عشق به سینماست و حکایت زیبای همزیستی و قرابت سینما و مردم است. "جوزپه تورناتوره" شاهکاری به تمام معنا ساخته که هرگاه بخواهیم از نفس سینما سخن بگوییم، نام فیلم او را به عنوان مثالی شاخص ذکر کنیم. او در فیلمی نزدیک به سه ساعت، شخصیت‌ها را با دقت و حوصله می‌پرورد و در یک‌سوم پایانی فیلم، ضربه‌های اساسی را به بیننده وارد می‌کند.

گشتی تصریح کرد: بعد از نمایش فیلم، نقد و بررسی آن با حضور علاقمندان سینما برگزار می شود و بصورات مفصل به اهداف سینماتک ها خواهیم پرداخت.

گفتنی است، حسین گشتی دانش آموخته گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای تهران است و ۲۰ سال است که در عرصه فیلم و سینما فعالیت دارد. وی فعالیت خود را با بازیگری و نویسندگی و کارگردانی تئاتر آغاز کرد و سپس در تلویزیون و صداوسیمای آبادان بعنوان برنامه ریز و دستیار تهیه سریال های تلویزیونی مشغول شد، و در ادامه در سینما به عنوان دستیار کارگردان سینماگرانی مانند حسن هدایت فعالیت داشت. حسین گشتی تا کنون با فیلم "مشکی، سفید، سبز"، فیلم "ما مردمان عجیب" و فیلم "شمع وجود" در جشنواره های کشوری موفق به اخد عناوین برتر شده است.

گفتنی است، افتتاحیه سینماتِک(پاتوق تماشایی) ۲۲ تیرماه ساعت ۱۷ در فرهنگسرای ادب و هنر گلدیس شاهین شهر برگزار شد.

حالا شاهین شهر هم سینماتک دارد، آقای "هانری لانگلوا " این معبد عاشقان حقیقی سینما را به شما مدیونیم ...