عکاسی زیربنای سینماست/سینمای ایران سرشار از استعداد و خالی از امکانات

به گزارش خبرنگار ایمنا، بهمن فرمان آرا که به میزبانی کانون عکس سینمای جوان اصفهان در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان حضور یافت، با بیان این مطلب گفت: به گمان من مردم ایران جزو معدود مردمان در جهان اند که عاشق سینما بوده و با آن عشقبازی می کنند. من حقیقتا از حضور این همه استعدادهای خارق العاده در سینمای ایران شگفت زده می شوم و معتقدم در هیچ کجای جهان مانند ایران نمی توان این همه استعداد در زمینه سینما را یافت.

او در ادامه فعالیت در سینمای ایران را نیازمند عزمی قوی و جدی دانست و گفت: به اعتقاد من فعالیت در سینمای ایران نیازمند 25 درصد استعداد، 15 درصد آشنایی و 60 درصد پوست کلفت و عزم جدی و راسخ است تا در برابر بی مهری ها و کج رفتاری ها که در هر دوره ای به شکلی ظاهر می شود مقاوم باشیم و بتوانیم زنده بمانیم و فیلم بسازیم.

کارگردان فیلم «بوی کافور عطر یاس» همچنین از سال های فعالیتش بین سال های 59 تا 69 در کشور کانادا سخن گفت و عنوان کرد: طی این سال ها که من به دلیل شرایط موجود در فضای سینما و سخت گیری های مضاعف ایران را ترک کرده بودم، شرکت فیلم سازی ام در خارج از کشور را گسترش دادم. در ادامه هم با پیشنهادی که ازسوی سینمای هالیوود مطرح شد در انجا به فعالیتم در قالب شرکت سینمایی ادامه دادم و در این زمان بود که با بعضی از بزرگان سینمای آمریکا مثل الیور استون و اسکورسیزی همکاری داشتم.

فرمان آرا در ادامه  به نقل بخشی از خاطرات خود از دوران ساخت فیلم شاخص «شازده احتجاب» پرداخت. او در اینباره گفت: هوشنگ گلشیری یکی از رفقای بسیار نزدیک و خاص من بود. او نویسنده ای خلاق با قدرت بصری ویژه و ایده های فراوان بود.

وی ادامه داد: زمانی که برای ساخت اثر اقتباسی شازده احتجاب با هوشنگ به توافق رسیدیم، بخش هایی از اثر داستانی او را حذف و بخش هایی به آن افزودیم تا اثر رنگ و بوی فیلمنامه بگیرد. هرچند که هوشنگ اصرار بر این داشت که نمی توان شازده احتجاب را به فیلمنامه تبدیل کرد، اما در نهایت ما موفق به این کار شدیم.

کارگردان فیلم «بوی کافور عطر یاس» به دوران فیلمبرداری این اثر در خانه ای در نزدیکی دروازه دولت اصفهان اشاره کرد و گفت: شازده احتجاب در خانه ای با چند اطاق کوچک در این مکان ساخته شد، به جز صحنه های کالسکه سواری که در تهران اجرا و ضبط شد.

فرمان آرا که در میان صحبت هایش بارها از عباس کیارستمی سحن گفت و به رفاقت دیرینه و عمیقش با او اشاره کرد، گفت: عباس فیلمساز شاخص و بزرگی بود. او الفبای جدیدی برای سینما نوشت و توانست مسیر تازه ای را به روی سینمای ایران بگشاید.

او با اشاره به اینکه عباس کیارستمی قبل از هر چیز یک عکاس خلاق بود گفت: عکس زیربنای سینماست، شما تا زمانی که نتوانید از دریچه دوربین عکاسی تان با نگاهی متفاوت و تازه به سوژه بنگرید، نمی توانید در انتخاب موضوع فیلم و پردازش آن موفق باشید.

او ادامه داد: از ساده ترین موضوعات مثل برخورد دو مداد با همدیگر هم می توان یک قصه و ملودرام ساخت، آنچه اهمیت دارد نگاه فیلمساز به این رویداد است و اینکه بتواند آن را متفاوت با دیگران ببیند.

وی با تاکید بر اینکه همه هنرها به نوعی با همدیگر مرتبط هستند اظهار کرد: همه هنرهای مثل نقاشی، عکاسی، موسیقی، فیلمسازی و ... با همدیگر ارتباطی نزدیک دارند. اینکه چگونه می شود راه ارتباطی آنها را با همدیگر پیدا کرد و بعد سوزه تازه ای از دل انها بیرون کشید بر عهده یک نگاه خلاق است.

کارگردان «یه بوس کوچولو» در ادامه با تاکید بر اینکه هرگز جایگزینی برای هنرمندان بزرگ یافت نمی شود گفت: هنرمندانی مانند فروغ فرخزاد، هوشنگ گلشیری و عباس کیارستمی سرمایه های فرهنگی بزرگی بودند که دیگر هرگز نمی توان جایگزینی برایشان پیدا کرد. اما من همواره به این امیدوارم که در مملکت ما جوانان بااستعداد و علاقمند بسیار زیادی هستند که می توانند خیلی زود تبدیل به هنرمندانی برجسته در نوع خودشان شوند.

فرمان آرا همچنین به نقل بخشی از خاطرات خود درباره ساخت فیلم «بوی کافور عطر یاس» پرداخت و گفت: در ده سالی که پس از بازگشتم به ایران اجازه فعالیت سینمایی نداشتم، هرسال فیلمنامه ای می نوشتم و بعد یک سال در انتظار صدور مجوز ساختنش می ماندم! روزی فیلمنامه ای را با عنوان «از عباس کیارستمی متنفرم» نوشتم که درباره پیرمردی بود که می گفت از عباس کیارستمی متنفر است چون فیلم هایش برای او دردسر ساز شده اند. فیلمنامه را به سیف الله داد که در آن زمان در اداره ارشاد بود دادم. سیف الله بعد از خواندن فیلمنامه به من گفت که این اثر جای کار ندارد. شاید هم در نهایت بتوانی آن را بسازی، اما بدان که ادامه ی کار در ایران برایت سخت تر می شود. من از اصرار برای ساخت این فیلمنامه منصرف شدم اما چندروزی افسرده شدم و در خانه ماندم. نتیجه این افسردگی شکلگیری ایده ای بود درباره ی فیلمساز که نمی تواند در مملکت خودش فیلم بساز و بعد به این فکر می افتد که فیلمی درباره مرگ خودش بسازد.

وی ادامه داد: ایده ی این فیلمنامه را به سیف الله داد دادم و در نهایت با ساخت آن موافقت شد.

فرمان آرا در ادامه از ایده های تازه اش برای ساخت فیلم خبر داد و گفت: چند فیلمنامه را در دست نگارش دارم که یکی از آنها اقتباسی از زندگی فروغ فرخزاد است. اثری اقتباسی از زندگی زنی استثنایی در تاریخ شعر و ادبیات ایران که حتما کار دشواری هم خواهد بود.

کارگردان سینمای کشورمان همچنین با تاکید بر اینکه نسل جوان سینمای ایران نیازمند مطالعه و افزودن دانسته های خود درباره موضوعات مختلف است گفت: نسل ما نسل کتاب خوانی بود. کتاب خواندن برای ما دغدغه ای جدی و مهم بود که هیچ چیز نمی توانست از اهمیت آن کم کند. اما متاسفانه کتاب خواندن برای نسل جوان امروز اهمیت چندانی ندارد و کم سوادی فیلمسازان را گاهی می شود حتی از نوع دیالوگ های فیلم هایشان فهمید!