آنکه با دست کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش می‌گیرد

به گزارش ايمنا، در ۱۴ اسفندماه ۱۳۵۷ هجری شمسی فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر تشكیل كمیته امداد صادر شد. این نهاد برای ایجاد رفاه و برقراری تسهیلاتی در امر كمك رسانی به محرومان جامعه دایر شد. گفتنی است این نهاد انقلابی اكنون بنام كمیته امداد امام خمینی مشغول فعالیت است.
سابقه كمیته امداد امام خمینی (ره) به سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حدوداً سالهای ۱۳۴۲- ۱۳۴۳ باز می‌گردد كه تعدادی از انقلابیون كه در زمره یاران امام (ره) بودند، ماموریت یافتند كه به خانواده‌های زندانیان، نیازمندان و مبارزین رسیدگی كنند. امدادگری بویژه در دوران اوج گیری انقلاب در طی سالهای ۵۷ –- ۵۶ كه اعتصاب و تحصن همه جا را فرا گرفت به منظور حمایت از اعتصاب كنندگان و زندانیان ادامه یافت.
با پیروزی انقلاب حمایت از نیازمندان در صدر برنامه ها قرار گرفت و كمیته امداد امام خمینی (ره) با صدور فرمان ایشان تشكیل شد. این نهاد به منظور كمك به خانواده های محروم به خصوص برای خودكفا كردن آنها تاسیس گردید. كمیته امداد از بزرگترین نهادهای تامین اجتماعی است و در خدمت گروه های آسیب پذیر جامعه قرار دارد. این كمیته خدمات و فعالیت‌های گسترده‌ای را به افراد محروم جامعه ارائه می‌دهد.
هركار شايسته‌اي نيكوكاريست
واژه «احسان» به معنای انجام دادن کار نیک است که خداوند متعال مردم را به انجام دادن آن تشویق و ترغیب می کند و به طور عمده در آیاتی غالبا از نیکوکاران با واژه «محسنین» یاد می کند و به خوبی می‌ستاید و نیز به تبیین ویژگی‌های خاصشان می‌پردازد و آنها را در صراط هدایت و رستگاری می‌خواند و می‌فرماید: «اولئک علی هدی من ربهم و اولئک هم المفلحون»
بطور کلی احسان و نیکوکاری در آموزه‌های دینی به معنای انجام دادن کار نیک در ارتباط تنگاتنگ میان انسان با خدا و خدمت به دیگران بدون چشم داشت و انجام هرگونه کار شایسته است به طوریکه رضای خدا و خلق را در پی داشته باشد و بنابر آنچه که از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود. احسان و نیکوکاری، مصادیق فراوانی داشته و در شکل‌های مختلفی ظهور و بروز می‌کند که از جمله آنها  تحمل سختیها و مشکلات، عفو وگذشت، خیرخواهی، اجتناب از گناه، پرداخت زکات، و نیز هدیه دادن و انفاق به دیگران و بالاخره از همه مهمتر دستگیری و یاری نسبت به دیگران را از مصادیق نیکوکاری برمی شمرد.
نیکوکاري و احسان راس ايمان است
یکی از فضایل بزرگ انسانی، نیکوکاریست. نیکوکاران انسانهای مؤمن، دانا و شریفی هستند که توانستند موفق شوند بر موانع نفسانی از جمله حرص و بخل و کبر فائق آیند و با ایثار و از خودگذشتگی بستر همگرایی را در جامعه فراهم سازند. بی گمان احسان و نیکوکاری ویژه انسانهایی است که در مسیر هدایت قرار گرفته و کمال را از جانب خداوند می جویند. آیات بسیاری از قرآن، ایمان و عبودیت انسان را به عنوان عامل اصلی نیکوکاری و احسان در انسانها و از طرفی جزو تکالیف یک فرد مسلمان در قبال نوع بشر برشمرده تا در راه رفع حاجاتش بکوشد که از آن جمله می توان به آیات ۸۳ و ۸۵ سوره مائده و آیات ۸۰ تا ۱۲۲ سوره صافات اشاره کرد. در این باره روایت معروفی را با هم مرور می کنیم که: «ایما مسلم سمع رجلا ینادی یاللمسلمین و لا یجبه فلیس بمسلم...»
بنابراین ریشه و منشأ نیکوکاری را باید در ایمان حقیقی افراد جستجو کرد. زیرا تنها مؤمنان‌اند که با پذیرش خالقیت و ربوبیت الهی و نیز باور به روز رستاخیز و مسئله پاداش و کیفر در آخرت به احسان روی می‌آورند و به عنوان بنده خاص الهی در خدمت به دیگران می‌کوشند و از هیچ کوشش و تلاشی برای رفع نیازهای دیگران دست نمی‌کشند. و لذا مولا علی(ع) از آن بعنوان راس ایمان یاد می‌کند و می‌فرماید:«راس الایمان الاحسان الی الناس»  و نیز آن را یکی از اوصاف متقین می‌شمرد و می‌فرماید: «خاص علی کل حسن» یعنی مؤمن بسوی هرکار خیر و نیکی شائق و شتابان است. و همچنین رسول مکرم اسلام(ص) دستگیری و یاری نسبت به دیگران و رفع حاجات مؤمنین را بعنوان شرط ایمان به خدا معرفی می‌کند.
احسان و نیکوکاری خصلت انسان‌های مؤمن است
ایمان نیاورده به خدا و محمد و علی(ع) کسی که برادر مؤمنش از او کمک بخواهد و در توانش باشد اما با لبخند از او استقبال و اجابت نکند و یا اگر از عهده‌اش خارج است از طریق دیگران رفعش ننماید. بی‌گمان احسان و نیکوکاری خصلت انسان‌های مؤمنی است که در مسیر هدایت قرار گرفته و کمال را از ناحیه خداوند می‌جوید. چرا که انسان مؤمن همه مردم را از آن جهت که آفریده‌های الهی هستند برخوردار از کرامت و شرافت می‌داند و به حکم وظیفه شرعی و اخلاقی برخود فرض می‌داند که به خلق خدا نیکی نماید تا بدینوسیله شرایط مناسبی برای دست یابی به هدایت الهی و رشد و تکامل از برای خود و دیگران و ایجاد مسیر جهت سعادت جامعه فراهم سازد و دست کمک و یاری دیگرانی که به سوی ایشان دراز شده را بفشارد و به آنان یاری و مدد رساند و از نعمت‌های به دست آمده و خدادادی در راه خدا انفاق کند و از هر توان و نیرویی که خداوند عطایش نمود در راستای تکامل فردی و اجتماعی بهره گیرد و در نتیجه به آرامش و سکونت واقعی و ذاتی خود که امر معهود الهی است دست یابد. چنانکه مولا علی(ع) فرمود: نیکوکاری آن است که نفست با انجام آن آرام گیرد و قلبت بدان اطمینان یابد.
استحكام جامعه به نيكوكاري نيازمند است
انسان موجودی همگراست. ارسطو همگرایی انسان را در طبیعت اجتماع گرایش جستجو می‌کند و او را موجودی مدنی باطبع می‌داند و علامه طباطبایی(ره) با توجه به آیات و آموزه‌های قرآنی، ریشه و خاستگاه گرایش به اجتماع را در روح همگرایی انسان در استخدام بشر می‌داند و براین باور است که ملاک همگرایی و اجتماعی بودن بشر در به خدمت گرفتن و به تسخیر درآوردن دیگران است که این لازمه قرار گرفتن در گروه های اجتماعی افراد است.
بنابراین اجتماع گرایی جزو طبیعت بشر است که مستلزماتی را هم دربرمی‌گیرد در بیان ارزش و اعتبار و اهمیت احسان و نیکوکاری از نظر اجتماعی همین بس که پایه‌های استوار خانواده‌ها به عنوان بنیادی‌ترین حوزه اجتماعی بر آن بنا نهاده شده اجتماع هم برای استقرار و استحکام خود به احسان و نیکوکاری وابسته و نیازمند است. چنانکه مولی علی(ع) آن را میزان ارزشگذاری فرد می‌داند و می‌فرماید:منزلت هرشخص باندازه کارهای خیریست که انجام می‌دهد.
 بنابراین اجتماع بدون ایجاد عناصر و مؤلفه‌های همگرایی، نوع دوستی، کمک و تعاون، گذشت و عفو، رعایت قوانین و محافظت بر آن نه پدیدار می شود و نه پایدار می‌ماند و لذا اگر بیشتر مردم از این خصوصیات بهره‌مند و برخوردار نباشند، نه تنها واگرایی اجتماعی رخ می‌دهد بلکه موجبات فروپاشی اجتماعی، تضاد و جنگ و در نهایت نابودی جامعه فراهم می‌آید.
انفاق کنندگان رستگارانند
قرآن مجید، انفاق در راه خدا و دوری از صفت ناپسندیده بُخل و طمع را، از ویژگی‌های اخلاقی رستگاران شمرده شده است. در آیه 16 سوره تغابن آمده است: «تا می‌توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که برای شما بهتر است و کسانی که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند، رستگارانند.»
خداوند اعمال ما را وسیله آزمایش‌مان ذکر می‌کند و ضمن توصیه به انفاق، ما را از پاداش عظیم آن با خبر می ‌نماید و حفظ وجودمان را از بخل سبب رستگاری‌مان می‌داند.
انفاق، تجارتی پرسود
آیه 29 سوره فاطر، در بیانی بلند، احسان در راه خدا را تجارتی سرشار از سود شمرده شده است: «کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز به پا می‌دارند و از آنچه روزی شان داده‌ایم، پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، تجارتی پرسود و بی‌زیان را امید دارند.»
چنین معامله‌ای با خداوند، بی شک، سودی به عظمت رضوان الهی دربردارد. از حضرت علی‌(ع) هم روایت شده است: «آن کس که با دستی کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش می‌گیرد». بنابراین، آنچه در راه خیر انفاق می‌کنیم، هرچند کم باشد، خداوند از فضل خود بر آن می‌افزاید و چندین برابر به ما پاداش می‌دهد. پس تا می‌توانیم با کالای نیکوکاری با خدا تجارت کنیم که سودی سنگین به دنبال دارد. حضرت علی (ع) در این‌باره نیز فرمودند: «هرگاه تهی دست شدید، با صدقه دادن، با خدا تجارت کنید». و «روزی را با صدقه دادن فرود آورید.» /01192/142/10
کانال اطلاع‌رسانی: https://telegram.me/imnanews