«شبخوانی و سَحَر خوانی» سنت‌های فراموش شده مردم شهرضا

تا چندی پیش در روستاهای وصف، بابوکان و عمروآباد از توابع منظریه شهرضا، ریش سفیدانی بودند که بر اساس سنت معمول سالیان کهن، سحر خوانی می‌کردند اما این سنت دیرین در حال حاضر با ورود امکانات رادیو و تلویریونی و ساعت‌های دیجیتال، کم‌کم رو به افول رفته و هم اکنون اثری از آن نیست.

شهرستان شهرضا این دیار کهن که دیرینگی آن به عهد ساسانیان باز می‌گردد، از دیرباز مهد آیین‌های بومی و سنتی فراوانی بوده که در این میان آن‌ها، آیین‌های ویژه ماه مبارک رمضان از جایگاهی خاصی برخوردار بوده است؛ آداب و رسومی چون رؤیت هلال ماه مبارک رمضان، افطاری، کثرت نماز و دعا، صدقه و قرائت قرآن، و سحرخوانی که برخی از این سنت‌های ناب و گران‌بهای این ماه پربرکت از جمله سحرخوانی امروزه دستخوش دگرگونی‌های فرهنگی شده و در بسیاری از مناطق این شهرستان به فراموشی سپرده شده است.
عده ای از تاریخ نویسان سابقه‌ «سحرخوانی» را به یک هزار سال قبل نسبت می دهند؛ نخستین سحرخوانی مربوط به دوران زمامداری امام علی (ع) بوده که به طور رسمی این برنامه از سوی خود آن حضرت در مناره مسجد کوفه اجرا می‌شد.
روایات فراوانی مبنی بر اهتمام ائمه اطهار نسبت به «درک سحر» وارد شده است زیرا در فرهنگ اسلامی درک سحر، زمینه ساز انس بیشتر با خدا است و در این رهگذر سحرخوانان در واقع منادیان مومنین برای رسیدن به فیض الهی هستند.
سحرخوانی آیینی است که در ماه رمضان و در ساعت های پایانی نزدیک به اذان صبح برگزار می شد و مخصوص ریش سفیدها و معتمدان شهر بود.
از بدو رؤیت هلال ماه رمضان، «شبخوان‌ها» و «سحر خوان‌ها» در پیچ و خم کوچه‌های کاهگلی نوید آمدن ماه میهمانی خدا را می‌دادند.

در این آیین که در تمام مناطق شهرستان شهرضا به ویژه در شهر شهرضا، روستاهای عمروآباد، بابوکان، وصف، اسفه سالار، هونجان، اسفرجان، زیارتگاه و امامزاده علی اکبر برگزار می‌شده، ریش سفیدان، معتمدان و افراد خوش صدای روستا و شهر، یک یا دو ساعت مانده به اذان، در کوچه و خیابان ها با چراغی می‌گشتند و با صدای بلند، مناجاتی را که اغلب از اشعار شاعران بزرگ بود با نواهایی خوش به اجرا در می‌آوردند و مردم را به نزدیک بودن سحر و گرفتن روزه، نوید می دادند.

البته در بیشتر مناطق روستایی شهرستان شهرضا به دلیل کوچکی محیط روستا، شبخوان‌ها و سحری خوان‌ها بر بلندای بام مساجد رفته و با قرائت ادعیه مربوط به وقت سحر، مردم را برای تناول سحری، اقامه نماز شب و یا نماز صبح هشیار می‌کردند البته شیوه‌های دیگری نیز همانند نواختن طبل یا دُهُل نیز وجود داشته که بیشتر به منظور اعلام بیدارباش سحر انجام می‌شده است.

معمولاٌ سحر خوان‌ها، همان مؤذن‌های روستاها و شهر بودند، زیرا کار این افراد از که از نیمه شب آغاز شده بود، به گلبانگ اذان صبح ختم می‌شد.
در گذشته به دلیل نبود تکنولوژی و امکانات رسانه‌ای، مردم با این آوازها از خواب بیدار شده و به تدارک سفره سحری می‌پرداختند،
تا چندی پیش در روستاهای وصف، بابوکان و عمروآباد از توابع منظریه شهرضا، ریش سفیدانی بودند که بر اساس سنت معمول سالیان کهن، سحر خوانی می‌کردند اما این سنت دیرین در حال حاضر با ورود امکانات رادیو و تلویریونی و ساعت‌های دیجیتال، کم‌کم رو به افول رفته و هم اکنون اثری از آن نیست.
کد خبر 235898

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.