ويژگي هاي سبك نويسندگي دكتر شريعتي

قلم دكترعلي شريعتي در ميدان نثر و نظم ادب پارسي جايگاه ويژه اي دارد. او گونه اي از شيوه نثر تحقيقي – انتقادي ابداع کرد .

به گزارش باشگاه خبرنگاران شهر ، ويژگي شخصيتي دكتر علي شريعتي از جنبه‌های ادبي ،مذهبی، علمی، سیاسی و مبارزاتی قابل بررسي است. آنچه در ميان مهم است تاثيري است كه سبك نويسنگي و آثار وي بر اندیشه طبقة تحصیل‌کرده جامعه ایران گذاشته است .
شريعتي را بايد از مفاخر و مشاهير معاصر به شمار آورد. وي در نگارش ادبي قلم توانايي داشت و از ابزار هاي ادبي به فراخور موضوع گاه تند و انتقادي و گاه لطيف و شاعرانه استفاده مي نمود به گونه اي كه مي توان او را خالق سبك جديدي كه تلفيقي از نگارش ادبي - مذهبي و انتقادي است در زمان معاصر دانست .
وي به علم بيان و بديع در ادبيات اشراف كافي داشت و هيچگاه از صنعت هاي ادبي به شكل تصنعي استفاده نمي كرد. او از صنعت" تكرار " در آثار ادبي خود به عنوان یک قاعده سبکی استفاده مي كرد اين كار باعث مي شد كلامش ضرب آهنگ شود و به ساختار نثرش انسجام بخشيده شود .
شریعتی به ‌خوبی به موسیقی درونی یا صنایع بدیع لفظی اشراف داشته و آن را در کلام خویش برجسته ساخته است، برخي شيوه نثر شريعتي را تعزلی، خطابی و تعلیمی از نوع نثر خواجه عبدالله انصاری مي دانند . يكي از ويژگي هاي نثر علی شريعتي در آثار انتقادي او هويداست .وي بر زندگي و آثار سرآمدان زمان خود آگاهي داشت و هيچگاه انتقاد در آثار او از نافذي و زيبايي كلامش نمي کاهد . او در كتاب " بازگشت به خويش " گونه اي از نثر تحقيقي – انتقادي ارائه کرد.

                      
در جاي جاي آثار شريعتي به واژگان عربي و قرآني بر مي خوريم؛دلايل آن رویکردي است كه وی از متون دینی، قرآن و حدیث در آثار خود دارد .اما كاربرد اين كلمات به شكلي نيست كه لفظ بر معنی برتری جوید و موجب تکلف در کلام و اخلال در فهم مخاطب گردد. تحصیل در علومی همچون جامعه‌شناسی و تاریخ ادیان و مطالعه متون و منابع غربی باعث شده در آثار او واژگان و تركيبات فرنگي به وفور پيدا شود . ديگر ويژگي سبك نويسندگي شريعتي استفاده از تركيبات كلمات است كه كلام او را شيوا و نافذ كرده است از اين سبك در كتاب "كوير" بسيار استفاده شده است  . وي در كنار كاربرد عبارات و واژگان كهن فارسي كه امروزه رايج نيستند از كلمات عاميانه استفاده مي كرد تا براي مردم عامي قابل فهم باشد.
شریعتی به 2 شیوه کاملاً متفاوت می‌نویسد؛ ایجاز و اطناب، اما معمولاً به‌لحاظ سبکی میل به درازنویسی دارد که از ویژگی‌های ثابت زبان و بیان اوست. در عین حال، گاهی به اقتضای موضوع و مخاطب، جملات کوتاه و ساده‌ای می‌آورد. نثر شریعتی علاوه‌بر اطناب، آمیخته با توصیف است که معمولاً هرگاه محدود به یک موضوع می‌شود، به درازگویی می‌انجامد ولی در هر حال توصیفات او زنده، جاندار و اغلب شاعرانه‌اند. شریعتی عموماً در اظهارنظرهایش به‌سادگی زبان و روشن‌گویی گرایش دارد ولی در برخی موارد نیز از زبان کنایی بهره جسته است.

                        
کاربرد فراوان واژه‌های متضاد در تمام آثار شریعتی از دیگر ویژگی‌های سبکی این نویسنده اندیشمند است که ناشی از تضاد و کشاکش درونی برخی مفاهیم و مسائل در اندیشه اوست. کشاکشی که در یک سوی آن خوبی و در سوی دیگرش بدی است. در یک طرفش استبداد و استعمار و غرب و غرب‌زدگی و خودباختگی است و در سمت دیگرش توده‌های مردم و خودشناسی و آزادی و ایمان به خویش است.
در منظومه فکری شریعتی، «خودسازی»، «خودشناسی» و «خودباوری» مهم‌ترین عناصر مشترک و پربسامد و تکرارشونده‌ای هستند که در همه آثار مکتوب او مستقیم یا غیرمستقیم و مفصل یا مختصر بدان‌ها پرداخته شده است. شریعتی رسیدن به مراتب یاد شده را از راه جهاد و مبارزه درونی و بیرونی امکان‌پذیر می‌داند.

انتهاي پيام /
42/23/14
کد خبر 235638

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.