این خانه، بوی بی‌مادری می‌دهد/ شاید این بهار، نشان از مادر بیاورد

تابلو شیرخوارگاه نرجس مرا از حرکت بازداشت؛ زنگ را که می زنم، در باز می شود.
به حیاطی می رسم که مثل دیوارهاي مدرسه بر روی آن نقاشی کشیده شده است.
در باغچه ها گل بنفشه کاشته شده است؛ گل بنفشه موسم بهار است اما در این خانه بوی بهار حس نمی شود و صدای خنده و شادی بچه ها به گوش نمی رسد.
به اتاق خانم دکتر می روم؛ در قفسه های کتابخانه اش عروسک و اسباب بازی های خندان و خوشحالی چیده شده است که با چشم های درشت خود خوشامد می گویند.
تصویر مادری که کودکش را در آغوش گرفته است از داخل قابی که به دیوار میخکوب شده است با فضای این جا در تضاد است.
یک برد سفید و بدون نوشته که روی آن نوشته شده است: "برنامه های در دست اقدام" ؛ درست رو به میز خانم دکتر قرار دارد.
در گوشه ای دیگر از اتاق و روبه روی چشمان مهربانی که به این خانه می آیند تا دستان کوچک کودکی را دردست بگیرند یا نگاه های مضطرب بچه هایی که نشان از خانواده خود می جویند تابلویی به دیوار آویخته شده است که نام الله به روشنی و وضوح بر روی آن حک شده است.
راست می گویند، نام خدا آرام بخش قلب هاست...
خانم دکتر، مریم مهرپرور در حالی که روپوش سفیدی بر تن دارد، روبه رویم نشسته است و قرار است برایم از فرشته هایی بگوید که با تمام پاکی خود به جرم گناه های والدین شان زجر می کشند.
نرجس، خانه نوزادان و کودکان بی سرپرست
شیرخوارگاه نرجس تنها مرکز تخصصی شیرخواران و نوزادان در استان اصفهان است، نوزادان تا کودکان 6 ساله در این مرکز نگه داری می شوند و کودکانی که بیش از هفت سال دارند به مراکز دیگر معرفی می شوند.
در حال حاضر 41 کودک و نوزاد که خانواده های آن ها به هردلیلی آن ها را رها کرده اند یا والدین آن ها صلاحیت مراقبت از فرزندشان را نداشته اند در این مرکز نگهداری می شوند.
مدیر شیرخوارگاه نرجس، با بیان اینکه تعداد بچه هایی که در شیرخوارگاه نگهداری می شوند، در زمان های مختلف متفاوت است، می افزاید: در بعضی ماه ها به خاطر پذیرش جدید از استان تهران یا شهرهای دیگر تعداد بچه ها بیشتر هم می شود.
وی ادامه می دهد: به عنوان مثال امسال 15 بچه از تهران به شیرخوارگاه آوردند که شش نفر از آن ها در این مرکز پذیرش شدند و بقیه به مراکز دیگر معرفی شدند.
آمار پسران شیرخوارگاه نرجس کمی بیش از دختران است
مریم مهرپرور، تعداد پسران مرکز را اندکی بیش از تعداد دختران حاضر در شیرخوارگاه نرجس عنوان می کند و اضافه می کند: شاید برخی خانواده ها به خاطر آسیب پذیری دخترها نسبت به پسرها، حساسیت و نگرانی بیشتری نسبت به دختران دارند.
فراموشی حقوق کودک در میان خانواده ها
مریم مهرپرور، با بیان اینکه موارد کودک آزاری از طریق شماره 123 به اورژانس اجتماعی اطلاع داده می شود، اظهار می کند: حقوق کودک در میان مردم فرهنگ سازی نشده است و بسیاری از مردم حتی نسبت به آن بی اطلاع هستند.
وی می افزاید: برخی افراد حتی معنای کودک آزاری را هم نمی دانند و از مواردی که به آن نسبت داده می شود بی اطلاعند، به عنوان مثال کودکی که در موهایش شپش وجود دارد، لباس مندرس و نامناسبی بر تن دارد، غذای مناسبی نمی خورد، کودک آزاری تعریف می شود که بسیاری از مردم به آن توجه و  اهمیتی نمی دهند.
مدیرشیرخوارگاه نرجس، با اشاره به اینکه تنها کودکان کار، خیابانی، بی سرپرست و بدسرپرست مورد کم لطفی والدین یا سرپرست خود نیستند بلکه موارد مختلفی وجود دارد که کودک را می تواند آزار دهد که از آن به کودک آزاری تعبیر می شود.
مهرپرور عدم توجه و غفلت از بچه ها را مهم ترین نوع کودک آزاری عنوان و اضافه می کند: به مراتب پذیرش کودکان آزار دیده در شیرخوارگاه بسیار کم است و معمولا این مسئله در خانواده های بدسرپرست دیده می شود ضمن اینکه تنها کودکان خانواده هایی که مشکلات فراوان در آن ها دیده می شود به ما ارجاع داده می شوند.
والدینی که دغدغه کودکان خود را ندارند
مدیرشیرخوارگاه نرجس، می افزاید: خانواده هایی شناسایی شده اند که از فرزندان خود برای حمل مواد مخدر استفاده می کنند و آن ها را تبدیل به قاچاقچیان کوچک می کنند؛ حتی به خاطر خواسته های خود فرزندانشان را معتاد می کنند.
وی، اضافه می کند: اگر به هوش و استعداد سرشار این کودکان توجه شود در آینده با مشکلات کمتری روبه رو خواهند بود.
به گفته مدیر شیرخوارگاه نرجس، کودکان آسیب دیده در مرکز کودکان خیابانی نگه داری، درمان و حمایت می شوند و بچه هایی که به شیرخوارگاه نرجس معرفی می شوند بیشتر مشکل سوء استفاده دارند.
وی با بیان اینکه شیرخوارگاه زیرمجموعه بخش شبه خانواده بهزیستی است، ادامه می دهد: کودکان آسیب دیده و خیابانی تحت نظارت بخش آسیب های اجتماعی اداره کل بهزیستی هستند اما کودکان این مرکز از بچه های بی سرپرست و در مواردی طبق نظر قاضی از خانواده های بد سرپرست می باشند.
کاش همه نرجسی ها عاشق بچه ها شوند
مدیر شیرخوارگاه نرجس، با بیان اینکه بیش از 60 درصد از همکاران شیرخوارگاه دغدغه بچه های مرکز را دارند، می گوید: امیدوارم روزی در همین نزدیکی ها تمامی پرسنل شیرخوارگاه بیش از این عاشق بچه ها شوند و علاقه بیشتری به آن ها نشان دهند.
وی، در همین رابطه اضافه می کند: البته این صحبت به آن معنا نیست که 40 درصد دیگر از پرسنل ایده آل نیستند بلکه آن ایده آلی که من انتظار دارم نیستند.
مهرپرور با بیان اینکه هر مادر در این شیرخوارگاه مسئولیت 10 فرزند را به عهده دارد، ادامه می دهد: مراقبت از بچه ها سخت است و مادران این خانه باید بچه ها را به اندازه فرزندان خود دوست داشته باشند و عاشق کودکان باشند.
وی با اشاره به نقش اداره کل بهزیستی در انتخاب مادران متعهد در شیرخوارگاه نرجس، ادامه می دهد: بهزیستی کمک شایسته ای در انتخاب پرسنل این شیرخوارگاه دارد؛ خوشبختانه مادران این خانه مانند یک مادر محبت خود را میان تمامی کودکان خود بدون توجه به جنس یا سلامت به یک اندازه تقسیم می کنند.
برای تک تک بچه های شیرخوارگاه نگرانم
خانم دکتر مریم مهرپرور،خود مادر است؛ می پرسم بچه های شیرخوارگاه را بیشتر دوست دارد یا فرزندانش را؟
می گوید: بچه های این خانه از محبت، عشق مادر و حمایت، شانه های محکم پدر ، خانواده، خواهر و برادر و فامیل محروم هستند و کودکان معصومی هستند که نیاز به توجه دارند، از نظر عاطفی به این بچه ها وابسته شده ام.
وی، ادامه می دهد: به سلامت جسم و روان تک تک بچه های این خانه توجه دارم، تمام تلاش خود را می کنم تا مادران شیرخوارگاه هم عشق و محبت را از این بچه ها دریغ نکنند.
مدیر شیرخوارگاه نرجس می گوید: اگر یکی از نوزادان یا کودکان سرفه کند دل نگران می شوم و تصور می کنم از نظر فیزیکی به بچه های این خانه بیش از فرزندان ام توجه دارم.
راستی! وقتی کودکی دلش درد است، نوزادی دندان در می آورد، کودکی غذا می خواهد و نوزادی برای سیر شدن نیاز به شیر دارد، چه جایگزینی می تواند تمام این کمبودها را جبران کند؛ بچه های این خانه از همان دوران شیرخواری یاد می گیرند با تمام نیازهایشان بی نیاز باشند.
کاش اشک های تمام کودکان سرزمینم از درد دوری از خانواده، نبود پدر و مادری نباشد که فرزند خود را قربانی هوس، آرزو، بی نیازی و نیازهای خود کرده اند.
طرح امین موقت، شامل کودکان معلول و بی سرپرست هم می شود
به گفته مدیر شیرخوارگاه نرجس، در طرح امین موقت، یک خانواده برای مدت زمانی مشخص از یک بچه نگهداری می کند.
وی، با بیان اینکه شیرخوارگاه از متقاضیان طرح امین موقت حمایت می کند، می افزاید: طرح امین موقت تا مدت ها در میان خانواده ها ناشناس بود اما با کمک رسانه ها این طرح به مردم معرفی شد و در حال حاضر زمان مشخصی برای نگه داری از کودکان میان شیرخوارگاه و خانواده میزبان مشخص می شود.
مهرپرور، ادامه می دهد: پس از تعیین مدت زمان تعریف شده میان شیرخوارگاه و خانواده، کودک به آغوش خانواده موقت خود می رود و بعد از پایان زمان تعریف شده، بچه ها به شیرخوارگاه تحویل داده می شوند.
مدیر شیرخوارگاه نرجس، واگذاری کودکان و نوزادان سرراهی و بدون خانواده را در طرح امین موقت به مراتب آسان تر از تحویل کودکان بدسرپرست به خانواده ها می داند و می گوید: طرح امین موقت برای کودکان و نوزادان بدسرپرست بسیار سخت می باشد و معرفی این بچه ها به خانواده ها مستلزم گذراندن مراحل بیشتر و تایید دادگاه می باشد.
وی، با اشاره به اینکه طرح امین موقت، بچه های معلول در شیرخوارگاه را هم به خانواده ها واگذار می کند، می افزاید: آرزوی ما مشارکت بیش از پیش خانواده های اصفهانی در این طرح می باشد تا هم از برکات معنوی این طرح بهره مند شوند و هم کودکان و نوزادان این شیرخوارگاه خاطرات شیرین تری از دوران کودکی خود داشته باشند و در بزرگسالی محبت گمشده آن ها نباشد.
کودکانی که قربانی اعتیاد والدین خود می شوند
مدیر شیرخوارگاه نرجس، با بیان اینکه خانواده کودکان بدسرپرست مشخص هستند، می افزاید: در خانواده های بد سرپرستی که در آن پدر در دام اعتیاد گرفتار شده است؛ مادر خانواده تمام تلاش خود را برای حفظ فرزندانش انجام می دهد تا فرزند خود را حفظ کند.
مهرپرور، می افزاید: اما اگر پدر و مادر خانواده هر دو اسیر اعتیاد شوند، وضعیت نگران کننده ای برای بچه ها وجود دارد و بچه ها وارد سیستم بهزیستی می شوند.
وی، یادآور می شود:  بچه های بدسرپرست شیرخوارگاه به خانواده ای تحویل داده نمی شوند تا تکلیف شان مشخص شود و معمولا کودکانی برا ی فرزند خواندگی معرفی می شوند که بدون سرپرست هستند.
لازم به ذکر است، بچه های خانواده های بد سرپرست به صورت موقت در بهزیستی نگه داری می شوند چرا که پدر و مادر مشخصی دارند و ممکن است برای دیدار فرزندانشان به شیرخوارگاه بیایند.
مدیر شیرخوارگاه نرجس در تکمیل سخنانش می افزاید: مسئولان بهزیستی در ماه های اخیر صحبت هایی در جهت معرفی کودکان بدسرپرست به خانواده های متقاضی در صورت عدم صلاحیت والدین داشته اند اما این صحبت هنوز در حد لایحه بوده است و قانونی برای آن تصویب نشده است. 
به نیازهای آموزشی کودکان، مرکز نرجس توجه شود
مهرپرور، جای خالی و کمرنگ آموزش را برای کودکان شیرخوارگاه یکی از مهم ترین دغدغه های خود می داند و می گوید: کودکانی که در بستر خانواده رشد می کنند از آموزش و توانایی های ارتباطی بیشتری نسبت به کودکان شیرخوارگاه بهره مند هستند و همواره آرزو داشته ام موقعیتی را برای جایگزینی و جبران این محدودیت ها داشته باشم.
وی، می افزاید: دو مربی با بچه های شیرخوارگاه در زمینه های بازی و آموزش فعالیت می کنند اما این نیاز بچه ها را برطرف نمی کند و یکی از آرزوهای من برای بچه های این خانه بهره مندی از امکاناتی است که در نبود خانواده برای این کودکان شکل می گیرد.
به گفته مریم مهرپرور، جای خالی فعالیت های آموزشی در کنار تلاش و فعالیت های فروانی که برای این بچه ها انجام می شود امری لازم و ضروری است که باید با تدابیر و توجه بهزیستی بعد از این به این مسئله هم توجه ویژه ای شود.
مردم اصفهان، شیرخوارگاه نرجس را تنها نگذاشته اند
مدیر شیرخوارگاه نرجس، عاطفه و انسان دوستی مردم اصفهان را قابل تقدیر می داند و می گوید: زنان و مردان با ایمان اصفهانی همواره حامیان اصلی شیرخوارگاه نرجس بوده اند همچنین در سال های اخیر تورم مشکلاتی را برای ما فراهم کرده بود و بودجه های دولتی کمتر شده بهم کاهش یافته بود که بازهم مردم بودند که ما را یاری کردند.
وی در ادامه می گوید: شیرخواران و کودکان گاهی به علت بیماری در بیمارستان امام حسین علیه السلام بستری می شوند، هزینه یک شب بستری در این بیمارستان فوق تخصصی سنگین است، ما همیشه بدهکار این بیمارستان هستیم و پیشنهاد ما به خیران، تسویه حساب و مشارکت در هزینه های بیمارستان است.
مهرپرور، از علاقه جوانان اصفهانی به نوزادان این شیرخوارگاه تقدیر می کند و تنها دلیل نبود ملاقات های عمومی را حساسیت های بدنی این نوزادان می داند.
مدیر شیرخوارگاه نرجس، همچنین کمک های مالی و معنوی خیران را راهگشای بسیاری از مشکلات پیش روی شیرخوارگاه می داند.
مراقب بچه ام باشید! تا بیایم!
خانم دکتر، از نوزاد دو ماهه ای می گوید که هفت روز قبل در کنار شیرخوارگاه رها شده است و ادامه می دهد: در این موارد برای ما هم جای سوال است که اگر آن نوزاد سرپرستی نداشته است پس در این چندماه کجا بوده است یا چه کسی از آن مراقبت کرده است؟
وی، تصریح می کند: سالی یک یا دوبار در قنداق یا لباس نوزادان نامه یا مدارک کودکان قرار داده می شود، به عنوان مثال یک بار، نامه ای در قنداق نوزاد بود که مادرش در آن نوشته بود: همسرم نیست و من توانایی نگهداری از بچه ام را ندارم، مراقب بچه ام باشید تا بیایم!
مدیرشیرخوارگاه نرجس، یادآور می شود: متاسفانه در موارد این چنینی خانواده ما در معذوریت قرار می دهد و فرزندش را از زندگی دوباره در کنار یک خانواده جدید محروم می کند.
آیا هنوز هم مادرانی هستند،که چون داستان "بچه مردم، جلال آل احمد" که در جواب کودک خود که می پرسد: مادَل تُجا میلیم، بگویند: برو قاقا بخر و وقتی کودکشان رفت، بگویند: آخرین باری که بچه ام را نگاه کردم، درست مثل این بود که بچه ی مردم را نگاه می کنم از همان وقت بود که انگار اصلا بچه نداشتم...
بله امروز هم در داستان زندگی این روزها نه در دل داستان ها و کتاب ها، مادرانی هستند که به کودک خود می گویند؛ اگر آب می خواهی برو داخل این مرکز یک لیوان آب بگیر و وقتی کودک خوشحال و خندان بازمی گردد نشان از مادر خود نمی یابد... و این مرکز خانه او می شود.
لطفا، مادری شما، نسیه نباشد!
با اصرار فراوان از خانم دکتر، تقاضای دیدن بچه ها را از نزدیک کردم؛ خانم مهرپرور، انشگت اشاره خود را بر روی صفحه مانیتور گذاشت و در حالی که تصاویر بچه ها را که از طریق دوربین مدار بسته به روی صفحه نقش بسته بود، نمایش می داد، گفت از همین جا ببین.
بازهم، تقاضای دیدار با بچه ها را کردم؛ گفتند محوطه در حال تعمیر است؛ با خواهش فراوان به دیدن بچه ها رفتم.
از من اصرار و از او انکار... با سختی فراوان پا به داخل شیرخوارگاه گذاشتم.
خانه ای که مثل تمام خانه ها اطاق، حیاط، آشپزخانه و اسباب بازی دارد با یک فرق بزرگ که در این خانه به اندازه سه یا چهار برابر تمام انگشتان دست ات خواهر و برادر داری که باید اسم همه آن ها را حفظ کنی فاطمه، یلدا، رامتین، پگاه، عرفان، ابوالفضل و تمام دختران پسران این خانه که هم خون ات نه هم خانه ات هستند با یک درد مشترک.
شیرخوارگاهی که مادر در آن نقشی ندارد و آغوش گرم مادر در آن پنهان است، نوزادن و کودکانی که باید از اولین ساعت های زندگی خود زندگی منهای پدر و مادر را تجربه کنند.
تصویر مادری که کودکش را در آغوش گرفته است بر دیوار سرد و بی روح شیرخوارگاه به من دهن کجی می کند؛ این جا نه آغوش مادر پیدا می شود و نه سبزی و پروانه هایی که با بچه های این خانه بی مهابا قایم باشک بازی کنند.
در هر اتاق بیش از ده کودک یا نوزاد قرار دارد، نوزادان چون فرشته هایی زیبا بر تخت های کوچک خود قرار دارند و در خواب هم لبخندی دلنشین و معنادار بر لب های کوچکشان نقش بسته است.
محبت، نیاز گمشده کودکان کار، بدسرپرست و بی سرپرست
اینجا فقط نباید مادر باشی تا احساست حس مادری را درک کند، جنسیت من و معصومیت این بچه ها از من مادری ساخته بود که عاشقانه تک تک این بچه ها را نگاه می کردم.
آرزویم در آغوش گرفتن این بچه ها بود؛ اجازه این کار را نداشتم و دست هایم بی هوا به سمت نوزادانی می رفت که چون فرشته ای در تخت های کوچک خود خواب بودند یا در سکوت و بدون هیچ گریه ای با چشمان گیرای خود به من نگاه می کردند.
شرط ورود تنها نگاه بود و بس و دست های من بی هوا در هوای دوست داشتنی کودکان آن جا می چرخید؛ چشم های هستی مرا اسیر خود کرد؛ احساسم بر دستور مسئول شیرخوارگاه غالب شد؛ انگشت اشاره من در دستان کوچک هستی 5 ماهه جای گرفت، انگشتی که نه هستی آن را رها می کرد و نه من تاب رها کردن دستان نوزادی را داشتم که از تمام دنیا آرزویش محبتی خالصانه بود.
نوزادان این خانه تشنه محبت هستند و محبت تنها گمشده قلب شیرخواران و کودکانی است که با تمام کودکی شان می فهمند فرق ماندن و رفتن، تنفر و دوست داشتن را.
کودکانی که در بزرگسالی از صبح تا شام و از طلوع ماه تا طلوع خورشید مشق عاطفه خواهند کرد.
از شیرخوارگاه نرجس که بیرون بیایی به خیابان های شهر می رسی و مردمی که این روزها در انتظار نوروز هستند؛ ای کاش احساساتمان بوی کهنگی ندهد؛ دوست داشتن هایمان را بید نزند؛ گذشت هایمان به رفتن ختم نشود.
اگر نام مقدس پدر و مادر را بر خود گذاشته ایم، از این واژه مقدس حراست کنیم، تمام نداشته هایمان را با داشته هایمان جمع ببندیم، آغوش خود را از فرشتگان زمین دریغ نورزیم و کودکان خود را با هیچ چیز و هیچ کس عوض نکنیم.
/ نازیلا انصاری پور