به گزارش خبرگزاری ایمنا، برنامه غذایی در زمان مدرسه و خارج از مدرسه تفاوت چندانی ندارد، اما مهم است که در این دوره کودکان و دانش‌آموزان بیشتر به مصرف غذاهای سالم روی بیاورند و خوردن مواد غذایی مضر را متوقف کنند، اگر فردی به عنوان یک محصل می‌خواهد از حداکثر ظرفیت ذهنی و جسمی خود استفاده کند، باید تمام مواد مغذی شامل املاح و ویتامین‌ها را به صورت متعادل و با توجه به نیاز بدنش مصرف کند.
مشکلات جسمی دانش‌آموزان در مدرسه با تغذیه آنها ارتباط نزدیکی دارد، برای تغذیه سالم دانش‌آموزان باید به دو اصل مهم تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی توجه شود، تنوع تغذیه سالم دانش‌آموزان، مصرف تمام گروه‌های غذایی را شامل می‌شود که عبارت است از نان و غلات؛ از جمله برنج و مواد غذایی نشاسته‌ای، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر؛ گروه میوه‌ها و سبزی‌ها در عین حال که تأمین‌کننده فیبر هستند، منبع بسیار خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی محسوب می‌شوند. پروتئین؛ گوشت قرمز، مرغ و ماهی، تخم‌مرغ، کره، بادام‌زمینی و حبوبات، تأمین‌کننده پروتئین مورد نیاز بدن هستند، لبنیات؛ مواد لبنی مانند شیر و ماست که علاوه بر تأمین انرژی و پروتئین، منبع بسیار خوبی از کلسیم و ویتامین D برای رشد و استحکام استخوان‌های دانش‌آموزان است، چربی‌ها؛ این گروه نیز تأمین‌کننده انرژی و اسیدهای چرب و استفاده کافی از آنها برای تأمین انرژی بدن لازم است، همچنین توجه داشته باشید که همواره باید تعادل را در مصرف مواد غذایی مختلف، رعایت شود، مصرف بیش از حد گروه چربی‌ها خطرات جانبی زیادی به همراه دارد.
بر این اساس، تعادل یعنی از تمام گروه‌های غذایی به اندازه نیاز استفاده شود و توجه به دو اصل «تنوع و تعادل» در برنامه غذایی دانش‌آموزان، علاوه بر رفع نیازهای تغذیه‌ای، ریزمغذی‌هایی نظیر روی، آهن، کلسیم و ید که نقش مهمی در رشد و یادگیری آنها دارند را نیز تأمین می‌کند، از این‌رو تغذیه مناسب صحبت‌های زیادی راجع به افزایش انرژی و بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان به خود دارد، دانش‌آموزانی که رژیم غذایی سالم و متعادلی دارند، تمرکز بیشتر و انرژی بیشتری برای یادگیری خواهند داشت، علاوه بر این، یک رژیم غذایی سالم به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و دانش‌آموزان را در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند، مهم است، به یاد داشته باشید که چاقی و اضافه وزن در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند خطر ابتلاء به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری قلبی را در بزرگسالی افزایش دهد، بنابراین نوع غذاهایی که دانش‌آموزان مصرف می‌کنند می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد و به سلامت، رشد و نمو مناسب دانش‌آموزان کمک خواهد کرد.
دانش‌آموزان هر چند ساعت یک‌بار به میان‌وعده نیاز دارند؟
دانش‌آموزان هر ۱.۵ تا دو ساعت یک‌بار به میان وعده سالم نیاز دارند تا دچار افت قند خون و کاهش یادگیری نشوند، بهترین خوراکی‌ها برای میان وعده آنها شامل لقمه نان و پنیر و گردو یا نان و خیار و گوجه، میوه‌های خشک مثل کشمش، انجیر و برگه‌ی خشک، انواع مغزها مانند پسته، فندق، بادام، نخودچی، چند عدد بیسکویت و خرما، شیر، میوه‌های تازه مثل سیب، پرتقال و آبمیوههای تازه و طبیعی به جای آبمیوههای صنعتی است.
متخصصان و کارشناسان تغذیه اذعان دارند خوراکی‌های مفید و تغذیه سالم برای دانش‌آموزان تأثیر زیادی در یادگیری آنها دارد؛ بنابراین خانواده باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشد تا دانش‌آموز با انرژی کافی در کلاس حضور پیدا کند، اگر دانش‌آموز تغذیه سالمی در مدرسه نداشته باشد، از ساعت ۱۰ صبح به بعد تمرکز خود را از دست می‌دهد، از این‌رو خوراکی‌های ممنوع برای دانش‌آموزان شامل تنقلاتی نظیر چیپس، پفک و امثال آنها نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه و دلستر ترکیبات غذایی کافئین‌دار از جمله شکلات، کاکائو، فست‌فودها مانند پیتزا، ژامبون و سوسیس نوشیدنی‌های سرد و مضر است و مصرف نکردن میزان کافی لبنیات و مصرف موادغذایی مضر، سبب کاهش تمرکز و افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود.
توصیه‌های تغذیه‌ای وزارت بهداشت به دانش‌آموزان
احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: دانش‌آموزان باید بدانند آنچه که می‌تواند نیازهای آنها را تأمین سازد موادی چون چیپس، غلات حجیم شده و سایر تنقلات کم‌ارزش غذایی نیستند، بلکه موادی دارای ارزش غذایی هستند که از یک یا چند گروه اصلی غذایی تهیه شده باشند، در حال حاضر مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ‌شده، فست‌فودها و مصرف زیاد نمک از جمله مشکلاتی است که در الگوی مصرف غذایی دانش‌آموزان وجود دارد.
وی ادامه داد: مصرف این تنقلات با ارزش غذایی ناچیز پیش از وعده‌های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب دانش‌آموزان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد آنها را تأمین کند، بازمی‌دارد، از طرف دیگر نمک موجود در این تنقلات ذائقه را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد و مصرف زیاد نمک زمینه را برای فشار خون بالا در بزرگسالی فراهم می‌کند، همچنین مصرف زیاد روغن و چربی علاوه بر بالا بردن چربی خون و ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی، به دلیل دریافت کالری زیاد اضافه وزن و چاقی را به دنبال دارد.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاکید کرد: بهترین خوراکی‌هایی که می‌تواند به عنوان میان وعده برای زنگ‌های تفریح در برنامه غذایی دانش‌آموزان قرار گیرد؛ انجیر خشک، توت خشک، نخودچی، کشمش، برنجک و شاه‌دانه، ذرت بوداده کم‌نمک، برگه زردآلو و انواع میوه‌ها نظیر سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، لیمو شیرین و موز و ساندویچ‌هایی مانند نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما یا کره بادام زمینی بدون شکر و نمک با کمی مربا یا عسل و بیسکویت‌های سبوس‌دار است.
وی استفاده از ساندویچ‌های خانگی که در تهیه آنها نمک و روغن کمتری استفاده شده است را مفید دانست و با بیان اینکه یکی از الگوهای نادرست تغذیه‌ای این است که والدین آبمیوههای صنعتی برای فرزندان خود به عنوان میان وعده زنگ‌های تفریح می‌گذارند، گفت: این نوشیدنی‌ها حاوی شکر زیادی است و یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی دانش‌آموزان در تمام دنیا مصرف زیاد این آبمیوههای صنعتی است.
وی به والدین توصیه کرد به جای این آبمیوه‌ها و نوشابه‌ها دانش‌آموزان را تشویق به مصرف شیرهای پاکتی کنند که بهترین نوشیدنی برای سلامت و رشد آنان محسوب می‌شود. همچنین آب را بهترین نوشیدنی برای مصرف در کنار ساندویچ و خوراکی‌ها دانست و اظهار کرد: والدین باید فرزندان خود را آموزش دهند که حبوبات غذاهای بسیار مقوی و مغذی هستند، از این‌رو خانواده‌ها می‌توانند برای آنها خوراک‌های حبوبات را به صورت عدسی آماده کنند و یا به آنان آموزش دهند که از بوفه مدارس در صورتی که عدسی یا خوراک لوبیا می‌فروشند، این خوراک‌ها را خریداری کنند، مسیر اشتباه تغذیه دانش‌آموزان در جامعه توسط مدرسه قابل اصلاح است.
لزوم غربالگری رایگان تغذیه دانش‌آموزان بالا و پایین‌تر از ۱۸ سال
بهنام امینی، رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه مسیر اشتباهی که دانش‌آموزان در تغذیه خود پیموده‌اند باید در مدرسه و با حضور مراقب سلامت اصلاح شود، اظهار کرد: مدارسی که دارای برنامه تغذیه سالم هستند، قابل تقدیر است.
وی پیرامون اینکه آمار رو به رشد دیابت در کشور زنگ خطری است تا نظارت روی تغذیه نسل جوان صورت گیرد، گفت: غربالگری بالای ۱۸ سال در سطح جامعه و زیر این سن هم طبق بخشنامه ارسالی در مراکز بهداشت تا روز پانزدهم دی به‌صورت رایگان انجام شود.
رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان افزود: استفاده از ظرفیت سفیران سلامت می‌تواند در ارتقای سطح سلامتی دانش‌آموزان مدارس مؤثر باشد و لزوم برندسازی مناسب امری ضروری است.
پذیرش داوطلبان در دانشگاه فرهنگیان اصفهان با تشکیل رشته مراقب سلامت
آذر کیوان امیرپور، معاون تربیت‌بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان با اشاره به پذیرش داوطلبان در دانشگاه فرهنگیان اصفهان با تشکیل رشته مراقب سلامت، گفت: در حال حاضر هیچ‌کدام از استان‌های کشور همچون اصفهان، برنامه‌ریزهای حوزه سلامت را ساماندهی نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه نگاه به حوزه سلامت باید ویژه باشد و این نگرش در ادارات و مدارس تثبیت شود، اظهار کرد: در سال‌های گذشته حوزه سلامت چالش‌های مختلفی داشته است که امروزه این چالش رفع شده و حوزه سلامت اعتبار و جایگاه خود را تثبیت کرده است.
معاون تربیت‌بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان افزود: توزیع تجهیزات حوزه سلامت آموزش و پرورش از چند روز گذشته آغاز شده و تمهیدات دقیقی برای ارتقای جایگاه حوزه سلامت اصفهان، پیش‌بینی شده است، از این‌رو حوزه سلامت نیازمند توجه بیش از پیش است، چرا که با پدیده‌هایی نظیر آلودگی هوا مواجه هستیم.
کدام مواد غذایی باید برای تغذیه دانش‌آموزان در نظر گرفته شود؟
سارا صافی، متخصص تغذیه بالینی و رژیم‌درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره تغذیه دانش‌آموزان اظهار کرد: صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی برای دانش‌آموزان است، صبحانه نخوردن موجب کاهش انرژی، بی‌حوصلگی و خستگی زودرس می‌شود و روی تمرکز، حافظه و یادگیری افراد به‌ویژه دانش‌آموزان تأثیر منفی دارد.
وی با اشاره به ضرورت توجه به صرف وعده صبحانه برای دانش‌آموزان و مواد غذایی که می‌توان در این وعده مهم غذایی استفاده کرد، افزود: دانش‌آموزان باید صبحانه را در منزل میل کنند یا با خود به مدرسه ببرند و در اولین زمان استراحت آن را استفاده کنند.
متخصص تغذیه بالینی و رژیم‌درمانی ادامه داد: یک صبحانه کامل می‌تواند شامل غلات سبوس‌دار مانند نان سنگک، نان جو، هفت غله، نان پروتئینی یا اوتمیل (جوی دوسر)، منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ، پنیر، شیر و عدسی، اسیدهای چرب مفید مانند گردو، بادام، کره بادام‌زمینی، دانه چیا و انواع سبزیجات و میوه باشد.
وی درباره گنجاندن میان وعده‌های سالم در برنامه غذایی دانش‌آموزان تصریح کرد: علاوه‌بر صبحانه، همراه داشتن میان وعده‌های سالم و مقوی برای دانش‌آموزان در مدرسه بسیار ضروری است، یک میان وعده خوب می‌تواند شامل شیر پاکتی کم‌چرب که دانش‌آموز به‌راحتی می‌تواند داخل کیف خود نگه دارد و تا زمانی که درِ محصول باز نشود، نیازی به یخچال ندارد، انواع میوه تازه (به‌ویژه موز، سیب و نارنگی که بچه‌ها به‌راحتی می‌توانند بخورند) یا انواع میوه خشک (مانند خرما، کشمش، توت خشک و عناب) باشد.
وی ادامه داد: انواع آجیل مانند گردو، بادام، پسته، فندق و بادام‌زمینی سرشار از فیبر و اسیدهای چرب مفید است و موجب افزایش انرژی و تمرکز کودکان می‌شود، می‌توان آجیل را داخل خرما گذاشت و با کنجد یا پودر نارگیل آن را تزئین کرد و یک بمب انرژی برای کودکان فراهم کرد؛ انواع سبزی‌ها، هویج و خیار، نخودچی و کشمش، کشک و پفیلای خانگی نیز می‌تواند انتخاب‌های خوبی برای میان وعده دانش‌آموزان باشد.
صافی با بیان اینکه مصرف فست‌فودها باید به طور کلی از برنامه غذایی دانش‌آموزان حذف شود، خاطرنشان کرد: کیک، بیسکوئیت، شکلات، آبمیوههای صنعتی و شیرهای طعم‌دار هرگز انتخاب‌های سالم و مناسبی برای تغذیه دانش‌آموزان نیست و باید از برنامه غذایی آنها حذف شود، چرا که می‌تواند عوارض بسیاری را برای دانش‌آموزان به همراه داشته باشد.
نظر شما