به گزارش خبرگزاری ایمنا، روبه‌روی پله‌های مجتمع روی صندلی چرخ‌دارش نشسته است؛ رأس ساعت ۴ نوبت دکتر دارد، یک نگاه به ساعتش می‌کند، یک نگاه به ۱۰ پله مقابلش، چند بار اطراف ساختمان را دور زده است، اما دریغ از یک رمپ برای ورود به ساختمان.
ناامید از مراجعه به پزشک منصرف می‌شود؛ صندلی چرخ‌دارش را تکان می‌دهد و به سمت پارک کنار مجتمع حرکت می‌کند، قصد ورود به پارک را دارد، اما ورودی پارک با میله‌های دایره‌ای‌شکل بسته شده است؛ به ورودی دوم می‌رود، اما باز مانعی وجود دارد…
این فقط گوشه‌ای از مشکلات معلولان شهر و ویلچرنشینانی است که هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ با گذر از خیابان‌ها و کوچه‌های شهر و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی متوجه خواهیم شد که بعضی از مکان‌ها حتی برای عبور افراد بدون معلولیت هم مناسب نیستند.
نامناسب بودن فضاهای شهری برای معلولان منجر به وابستگی آن‌ها به سایر افراد برای حضور در جامعه می‌شود و پیامدهای آن در بلندمدت برای این قشر خاص از جامعه شرکت نکردن در فضاهای شهری و انزوای اجتماعی آن‌ها است.
سازگار ساختن فضاهای شهری با نیازهای افراد معلول، در واقع بازگرداندن آن‌ها به اجتماع است، همچنین مناسب‌سازی معابر و اماکن شخصی و اجتماعی و ابزار فرد معلول برای کم کردن مشکلات روزمره او است که می‌تواند در خودکفایی و بهبود روانی معلول و بازگرداندن او به زندگی نقشی مهم داشته باشد.
برای دستیابی به راه حل‌های مناسب‌سازی، شناخت مشکلات محیط شهری در ارتباط با فرد معلول از جمله مسائل شبکه معابر شهری و تجهیزات آن‌ها نخستین مسئله است که با مناسب‌سازی آن برای فرد معلول، بسیاری از مشکلات این قشر از جامعه رفع می‌شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با علیرضا ابراهیمیان، مشاور مناسب‌سازی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان به‌منظور بررسی آخرین وضعیت مناسب‌سازی معابر شهر اصفهان برای تردد بی‌دغدغه معلولان است.
بودجه ۲۴ میلیارد تومانی برای مناسب‌سازی معابر اصفهان
ایمنا: اقدامات یک‌سال گذشته در تسهیل عبور و مرور معلولان در سطح معابر شهر چه بوده است؟
ابراهیمیان: برخورداری از حقوق فطری و قانونی توأم با حفظ کرامت انسانی، برقراری عدالت در جامعه و ارائه خدمات مطلوب به تمام گروه‌های جامعه به‌ویژه افراد مسن، اجرای طرح منزلت شهروندی جهت حمایت از بازنشستگان، سالمندان و افراد دارای معلولیت و تلاش برای رفع هرگونه تبعیض ناروا در برخورداری شهروندان از امکانات و تسهیلات عمومی، وظیفه تمام دستگاه‌های دولتی است.
شهرداری اصفهان به‌منظور کاهش محدودیت‌های موجود در سطح شهر و فضاهای عمومی، سال‌هاست که در قالب تشکیل ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری به این حوزه توجه و تمرکز ویژه داشته است.
مشاور مناسب‌سازی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان دبیرخانه این ستاد در معاونت شهرسازی و معماری مستقر بوده و با هدف مناسب‌سازی ساختمان‌ها و فضاهای شهری و اجرایی کردن قوانین از طریق نیازسنجی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی، ارائه پیشنهادهای تخصیص بودجه، نظارت و کنترل بر اجرای پروژه‌های مرتبط و جمع‌آوری بازخورد فعالیت‌ها تشکیل شده است.
در سال‌های اخیر مناسب‌سازی به کاری معمول و فرایند متداول شهرداری تبدیل شده است، به‌طوری که هر سال بودجه‌ای به این موضوع اختصاص داده می‌شود. مبلغ این بودجه در سال جاری ۲۴ میلیارد تومان است که تاکنون حدود ۴۰ درصد آن تأمین اعتبار شده و برای نیمی از ۱۴۰۲ که پشت سر گذاشته‌ایم، درصد خوبی است.
امیدواریم تا پایان سال جذب حداکثری داشته باشیم و تمام این بودجه را با وجود همه مشکلات اقتصادی تأمین کنیم.
ایمنا: در حال حاضر چند درصد معابر شهر اصفهان مناسب‌سازی شده است؟
ابراهیمیان: طبق آخرین آمار از شاخص مناسب‌سازی، نسبت پیاده‌روهای مناسب‌سازی شده به کل پیاده‌روهای موجود و پارک‌ها و فضاهای شهری ۶۵ درصد است، البته تمام پلاک‌های جداره، کاربری‌های اقتصادی که در جداره‌های خیابان‌ها است و اداراتی که در اختیار شهرداری قرار ندارند، باید برای معلولان مناسب‌سازی شود.
از ۱۰ سال گذشته ۲۰ درصد مناسب‌سازی را انجام داده‌ایم و برای ۵ تا ۱۰ درصد افزایش، برنامه‌ریزی کرده‌ایم؛ هم‌اکنون بر اساس حدود ۸۰۰ کیلومتر پیاده‌رویی که در شهر اصفهان وجود دارد و مساحت پیاده‌روهایی که مناسب‌سازی شده است، می‌توان گفت ۶۵ درصد معابر این کلان‌شهر مناسب‌سازی شده است.
ایمنا: با این اوصاف، عملکرد شهرداری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ابراهیمیان: شهرداری اصفهان اهمیت خوبی به این موضوع داده و نسبت به شهرها و جوامع دیگر نرخ رشد خوبی داشته است، اما نسبت به شرایط ایده‌آل معلولان و ظرفیت شهرداری، شاید بتوان در همه فضاها بهتر بود و از تمام ظرفیت‌ها استفاده کرد.
مناسب‌سازی معابر شهر اصفهان جزو دغدغه‌ها و سیاست‌های کلی شهرداری است
با توجه به اینکه من نیز از معلولان حرکتی هستم؛ حُسن کار، پذیرش صورت مسئله است که موضوع نامناسب بودن فضاهای شهری پذیرفته شده، در روال عادی شهرداری قرارگرفته و جزو دغدغه‌ها و سیاست‌های کلی شهرداری است، اما همیشه انتظار بهتری داریم که موجب پیشرفت ما می‌شود.
ایمنا: با توجه به صحبت‌های سال گذشته مبنی بر ایجاد فضای بازی اختصاصی برای کودکان معلول در شهر، این موضوع به چه نتیجه‌ای رسید؟
ابراهیمیان: فضاهای بازی کودکان دارای معلولیت در حوزه دبیرخانه شهر دوستدار کودک بود که با انتقال از معاونت شهرسازی به معاونت فرهنگی، موجب کمتر شدن تعامل ما با این دبیرخانه شد؛ البته طراحی فضاها و جانمایی در این زمینه انجام شده است.
راه‌اندازی سامانه ویژه افراد دارای معلولیت در اصفهان
ایمنا: گویا تعدادی از ون‌های جدید برای استفاده معلولان در حال مناسب‌سازی است.
ابراهیمیان: از شش سال پیش که این موضوع مطرح شد و در قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، موضوع حمل‌ونقل این افراد به این شکل وجود نداشت، دو وظیفه برای شهرداری اصفهان در این حوزه تعیین شد، یکی حمل‌ونقل رایگان درون شهری (اتوبوس و مترو) با استفاده از کارت‌های منزلت بود که تا ابتدای سال جاری ۱۸ هزار کارت صادر و بودجه سه میلیارد تومانی به این موضوع اختصاص داده شد.
طرح منزلت شهروندی از سال ۱۳۹۵ از سوی شهرداری اصفهان اجرا شد تا با ارائه تسهیلات به مشمولان این طرح گامی برای تکریم شهروندان برداشته شود که در این راستا معلولان می‌توانند با مراجعه به درگاه الکترونیکی profile.isfahan.ir مدارک را تکمیل کنند تا کارت از طریق پست به نشانی ثبت شده در سامانه، ارسال شود و از مزایای آن بهره‌مند شوند؛ این طرح در حال اجراست و معلولان نیز رضایت خوبی از اجرای این طرح دارند.
موضوع دیگری که تکلیف شهرداری در مقابل معلولان است، ایجاد و راه‌اندازی سامانه ویژه افراد دارای معلولیت است؛ اسامی معلولان در این سامانه ثبت شده است و آن‌ها می‌توانند برای استفاده از ون‌ها در این سامانه ثبت درخواست سفر خود را انجام دهند و به غیر از ۲۶۰۰ معلول مورد نظر، افراد دیگر نمی‌توانند از این سامانه استفاده کنند.
در حال حاضر ون‌ها خریداری و مناسب‌سازی شده است و در هفته جاری مورد استفاده معلولان قرار می‌گیرد.
ایمنا: برای ورود معلولان به ساختمان‌های بدون رمپ چه اقدامی انجام شده است و چه اقدامی می‌توان انجام داد؟
ابراهیمیان: ساختمان‌های شهر به دو دسته ساختمان‌های احداث شده یا در حال احداث تقسیم‌بندی می‌شود؛ ساختمان‌های در حال احداث را نیز می‌توان به ساختمان‌های دولتی که توسط راه و شهرسازی یا ارگان‌های دیگر ساخته می‌شود و ساختمان‌هایی که از شهرداری مجوز می‌گیرد، تقسیم کرد؛ این ساختمان‌ها سطح «الف» تا «ج» دارد که از لحاظ تعداد طبقات، متراژ و مساحت متفاوت است.
شهرداری در مرحله صدور پروانه ساختمان، در سال‌های اخیر ایجاد رمپ برای عبور و مرور معلولان لحاظ می‌شود، اما در ساختمان‌هایی که از حوزه اختیارات شهرداری خارج است، تسهیل عبور و مرور معلولان باید به‌وسیله ارگان مربوطه انجام شود.
سازمان بهزیستی در قالب جشنواره شهید رجایی اقدامات تمام دستگاه‌های اجرایی را کنترل می‌کند که از طریق فرمانداری و استانداری قابل پیگیری است و تا یک‌سال آینده باید تمام دستگاه‌ها از محل بودجه‌ای که برای این موضوع اختصاص می‌دهند، ساختمان‌ها را دسترس‌پذیر کنند.
شهرداری اصفهان نیز سال جاری در این جشنواره شرکت کرد و پس از ارزیابی بهزیستی، رتبه خوبی کسب کرد به‌نحوی که ساختمان‌های در اختیار شهرداری همچون شهرداری منطقه سه و اداره برق از لحاظ مناسب‌سازی جزو رتبه‌های برتر در بین دستگاه‌های اجرایی اصفهان بودند.
ایمنا: با مسئولان ساختمان‌هایی که اقدامی برای مناسب‌سازی انجام نداده‌اند، چه برخوردی می‌شود؟
ابراهیمیان: ساختمان‌هایی که در گذشته احداث شده و در حال بهره‌برداری است تا زمانی که برای نوسازی به شهرداری رجوع نکنند و درخواستی از شهرداری نداشته باشند، مسکوت می‌ماند.
لزوم تعامل بین ارگان‌ها برای رفع موانع در معابر شهر
ایمنا: دغدغه شما در این زمینه چیست؟
ابراهیمیان: طی این سال‌ها از مرحله تعریف صورت مسئله و راه‌اندازی فرایند اجرایی مناسب‌سازی گذر کردیم و هم‌اکنون جزئیات اجرایی از جمله مناسب‌سازی شیب رمپ‌ها حائز اهمیت است که به‌نحو احسن اجرا شود.
سه دغدغه اصلی در حوزه مناسب‌سازی وجود دارد؛ یکی از دغدغه‌ها، موانع خودساخته است که برای جلوگیری از ورود خودرو به معابر قرار می‌دهیم، اما موجب ایجاد مشکل تردد عابر پیاده و معلولان شده است که تعدد این موانع به مرور زمان موجب معضل شده و علاوه بر نازیبا کردن چهره شهر، از لحاظ مالی هزینه‌بر است.
از دغدغه‌های دیگر، دسترس‌پذیر بودن کاربری‌های جداره در شهر است؛ در واقع ساختمان بعضی ادارات و کاربری‌های عمومی که در جداره معابر قرار دارد و دسترس‌پذیر نیست که به مدیریت کلان بین حوزه‌ای برای حل این مسائل نیاز داریم.
دغدغه سوم تعامل بین ارگان‌ها برای رفع موانع در معابر شهر است، طی بازدیدی که به همراه نماینده معلولان از یکی از پیاده‌روهای مناسب‌سازی شده سطح شهر داشتیم، وجود موانعی همچون تیرهای چراغ برق و صندوق صدقات در مسیر این پیاده‌رو مشاهده شد که حذف این موانع در اختیارات شهرداری نیست و ارگان‌های دیگر باید اقدام کنند تا پیاده‌رو برای تردد معلولان امن شود.
گفت‌وگو از: مریم ترک‌زاد
نظر شما