خبرگزاری ایمنا- گروه علم و فناوری- ریحانه شهبازی: هر ساله به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات ۳۱ می مصادف با ۱۰ خرداد اقدامات و فعالیت های گسترده ای با همکاری ارگان های ذیربط به منظور حمایت طلبی برای اجرای سیاست های موثر بر کاهش مصرف دخانیات و ارتقاء سطح آگاهی عمومی به ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به مضرات استعمال دخانیات انجام می پذیرد.
باتوجه به اینکه کاهش مصرف دخانیات یکی از اهداف مهم توسعه پایدار است، و با توجه به اینکه صنعت دخانیات ومحصولات تولیدی این صنعت بابه مخاطره انداختن سلامت جسمی، اجتماعی و رفاه اقتصادی مردم جهان یکی از اصلی ترین عوامل تهدیدکننده توسعه پایداربه شمار می رود. سازمان جهانی بهداشت به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات ،شعار "دخانیات تهدیدی برای توسعه" اعلام نموده است .
با توجه به اهمیت موضوع در کشور اسلامی ایران هفته ملی بدون دخانیات از تاریخ ۱۰لغایت ۱۶ تیرماه برگزار می شود. خانواده، هسته اولیه تشکیل جوامع انسانی است و خانواده سالم، بنیانگذار یک جامعه سالم به شمار می رود. خانواده مهم ترین و اصیل ترین نهاد در ساخت بنیان های شخصیتی کودک و مهم ترین و تعیین کننده ترین عامل در پی ریزی رشد شخصیتی اوست . آثار چشمگیر و نفوذ والدین بر تار و پود وجود فرد، تنها محدود به دوران کودکی و نوجوانی نمی شود، بلکه سرتاسر زندگی بزرگسالی او را نیز فرا می گیرد.
آرزو زارعی؛ کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط مرکز بهداشت شماره یک اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: می توان منشاء و سرچشمه بسیاری از ناهنجاری ها وانحرافات را در یک محیط و جو ناسالم خانوادگی و ارتباطات مخرب و پرتنش اعضای خانواده (که همگی ناشی از فقدان یک نظام صحیح و معنی دار تربیتی بر مبنای پایه های استوار اخلاقی، معنوی، و مذهبی است) جستجو کرد و در نتیجه والدین در مقابله با مصرف سیگار توسط نوجوانان و جوانان مهم ترین نقش را بر عهده دارند.
وی با اشاره به اینکه زمینه سازی بسیاری از رفتارهای غیر بهداشتی از سنین پایین و متأثر از فرهنگ خانواده شکل می گیرد،گفت: خانواده با انتخاب تفریحات مناسب و الگوهای رفتاری سالم می تواند آینده سالم فرزندان خود را تضمین کند، از این رو یکی از کار هایی که می تواند برای حفاظت خود ، خانواده و همه عزیزانمان انجام دهیم، عاری نگه داشتن منزل و وسیله نقلیه خود از دخانیات است.
زارعی خاطر نشان کرد: از مردم بخواهیم که در اطراف، و عزیزانمان ، سیگار و هیچ گونه مواد دخانی ( اعم از پیپ ، قلیان و...) مصرف نکنندو از عدم مصرف هر گونه مواد دخانی در مهد کودک ویا مدرسه و یا محل نگهداری فرزندانمان مطئمن شویم.
کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط مرکز بهداشت شماره یک اصفهان معتقد است: اگر با فرد سیگاری زندگی می کنیم که مایل به ترک آن نیست، از او بخواهیم که خارج از فضای منزل سیگار مصرف کند ، هر چند این کار، مشکل مواجهه با دود تحمیلی را از بین نمی برد ولی خطر را به میزان زیادی کاهش می دهد و جهت ترک سیگار به مراکز خدمات جامع سلامت محل سکونت خود مراجعه کنید.
وی یاد آور شد: الگوی مناسب برای فرزندان خود باشید و هرگز برخلاف گفته خود عمل نکنید و همچنین به صحبت های فرزندانتان خوب گوش کنید با لبخند، تکان دادن سر و استفاده ازجملات مثبت نظیر "چقدر جالب" " من این را نمی دانستم " و .... آنها را به گفتن بیشتر تشویق کنید و از قبل خود را برای پاسخگویی به سوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده کنید.
زارعی با اشاره به ضرورت آمادگی والدین برای سوالات کنجکاوانه فرزندان، گفت: ممکن است روزی از شما بپرسند آیا تاکنون سیگار مصرف کرده اید یا خیر و این فرصت خوبی است که علت عدم مصرف خود را به زبان فرزندتان به آنها منتقل کنید یا اگر احیاناً قبلاً مصرف کرده اید علت گرایش خود را به سیگار و سپس کنار گذاشتن آن را بگویید و اینکه حالا چرا می خواهید ایشان اشتباه شما را تکرار نکند به یاد داشته باشید که نباید مسائل را بیش از اندازه تشریح کنید تا مبادا کنجکاوی آنها برانگیخته شود.
وی دیگر نکات ضروری در خانواده ها برای پیشگیری از مضرات دخانیات را بدین صورت برشمرد:
- با تقویت قدرت اعتماد به نفس ،تصمیم گیری و از بین بردن افسردگی و کمرویی فرزندان ،آنها را در برابر شرایط آسیب زا مقاوم سازید.
- قوانین مناسب و سازنده مشخصی در خانواده وضع کنید و نظم لازم را برقرار کنید و برای سرپیچی از آنها تنبیهات مناسبی در نظر بگیرید و قاطعانه آنها را اجرا نمایید.
- سعی کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضای خانواده را دور هم جمع کنید.
- فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانی نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف سیگار آگاه کنید.
- از چگونگی دوست یابی و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید با والدین دوستانشان ارتباط برقرار کنید در صورتی که به منزل دوستشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطئمن شویدو به حضور سایر اعضای خانواده اکتفا نکنید به نحو خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.
- برای اوقات فراغت آنان برنامه ریزی کنید همواره آنان را به مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب نمایید و زمینه این امور را بر ایشان فراهم کنید.
- آنها را به رعایت اصول مذهبی و انجام فرائض ایمنی تشویق کنید.
- همواره در نظر داشته باشید که خانواده ها در زمینه پیشگیری از استعمال دخانیات ، نقش بسیارموثری بر عهده دارند.
- نهایتاً به منظورپیشگیری از سیگاری شدن فرزندان ، قدرت نه گفتن را در آنان تقویت کنید.
نظر شما