به گزارش خبرگزاری ایمنا از فارس، آرامستان تاریخی دارالسلام شیراز یکی از کهن‌ترین گورستان‌های تاریخی ایران که از غنای فرهنگی، هنری، تاریخی و مذهبی برخوردار است، این گورستان مدفن مجموعه‌ای از عرفا، فضلا و اندیشمندان از قرون اولیه اسلام تا عصر حاضر است و سومین قبرستان ۱۲۰۰ ساله دنیای اسلام به شمار می‌رود.
درباره نام قبرستان دارالسلام دو روایت وجود دارد، بنا بر روایت اول در برهه زمانی نامعلومی، شهرهای نجف و کربلا دچار خشک‌سالی و نتیجتاً قحطی می‌شوند. حاکم شیراز در آن زمان به‌ازای فرستادن ۸۰۰ شتر با بار غلات، خواستار خاک کربلا می‌شود، فرد واسطه در حمل خاک کربلا به شیراز، شیخ سلم نام داشت که در نهایت در همین قبرستان به خاک سپرده شد، به مرور زمان این قبرستان به نام دارالسلم و سپس دارالسلام شهرت پیدا کرد.
در روایت دیگر آمده است که امام جماعت شیراز در دوره کریم خان زند که شیخ عبدالنبی نام داشت، پیش از وفاتش وصیت می‌کند در کربلا دفن شود، پس از مرگ وی، کریم‌خان دستور می‌دهد ۴۰ شتر با بار گندم راهی کربلا و در مقابل خاک کربلا برای دفن امام شیخ عبدالنبی به شیراز آورده شود، مسئول این کار شیخ سلم بوده است.
چه کسانی در قبرستان دارالسلام به خاک سپرده شده‌اند؟
مقبره‌هایی از قرن اول و دوم هجری در این محل دیده می‌شود و حتی بسیاری از پژوهشگران بر این باور هستند که این گورستان پیش از اسلام نیز وجود داشته است، قبور بزرگان و مشایخ علمی، عرفانی، ادبی و مذهبی مختلفی در این گورستان وجود دارد، مقبره‌ای با رنگ سبز در این گورستان به چشم می‌خورد که معروف به مقبره سرباز امام زمان (ع) است.
برخی از علمای شهدای قیام شانزدهم خرداد ۱۳۴۲ مردم شیراز نیز در این آرامستان دفن شده‌اند، آرامگاه شاه داعی‌الله عارف شیرازی و پسرش از سادات حسینی که نسبتشان با ۱۹ پشت به زیدبن‌علی‌بن‌حسین (ع) می‌رسد، آرامگاه محمود دهدار ریاضی دان اوایل قرن نهم هجری، آرامگاه ابوسائب مشهور به شهره النبی و مقبره مشیر از وزرای فارس در اوایل قاجاریه در این محل قرار دارد.
بسیاری از ائمه جمعه شیراز از زمان زندیه تا قاجاریه نیز در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند و گفته می‌شود شخصیت‌هایی مانند عبدالغفار خوی شبستری و نیز شیخ ابوصاحب که از یاران حضرت رسول (ص) است در این قبرستان دفن هستند.
در برخی از روایات عامه نیز آمده است که آرامگاه خدیجه دختر امام حسن (ع) نیز در این مکان است و مشاهیری مانند شیخ مفید، محمد و محمود دهدار از علمای صوفیه قرن هفتم شیراز و همچنین شیخ محمد علی فرزند شیخ یحیی، حاج شیخ ابوتراب معاصر با ناصرالدین شاه و نیز حاج شیخ عبدالنبی معاصر با کریم خان زند، همگی از ائمه جمعه شیراز، در این مکان دفن شده‌اند.
در کتاب هزار مزار، قدیمی‌ترین قبر این قبرستان به شیخ مومل بن محمد جصاص درگذشته در سال ۳۲۲ هجری قمری (اوایل قرن چهارم) نسبت داده شده است.
از سنگ قبرهای قبرستان دارالسلام چه می‌دانید؟
سنگ قبرها را می‌توان اولین کتاب‌های جهان دانست، چراکه تاریخ حیات انسان، شادمانی و ناخوشی و حرفه و پیشه‌اش را بر سنگ مزار آنها می‌نویسند، سنگ‌های موجود در این گورستان، نوع ادبیاتی که روی این سنگ‌ها به کار رفته، نوع حجاری آنها و در آخر شخصیت‌هایی که در این قبرستان قدیمی دفن هستند، به‌ویژه شخصیت‌هایی که سند و هویت تاریخی اسلامی و حتی علمی شیراز در سده‌های مختلف هستند، هرکدام به صورت جداگانه ارزش‌های این مکان را مشخص می‌کنند، نقش سرو، گاهی به‌تنهایی و گاهی همراه با نقش پرنده و میوه روی بسیاری از سنگ مزارهای نفیس دوره‌های تاریخی دیده می‌شود.
هیبت شیر سنگی و طرز قرارگیری آن بر سنگ مزار بسیار جالب است، شیر سنگی پهلوانی و جوانمردی فرد درگذشته یا بزرگ طایفه بودن و گاهی اوقات شغل گله‌داری را نشان می‌دهد، مقبره‌های قدیمی با خط‌های ممتاز رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کنده‌کاری شده‌اند، تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل‌های در گور خفتگان را نیز می‌توان روی سنگ قبرها مشاهده کرد.
دلیل شهرت قبرستان دارالسلام چیست؟
بررسی‌های صورت گرفته بر روی سنگ قبور مربوط به عصر قاجار گورستان دارالسلام شیراز اثبات می‌کند که این سنگ قبرها شامل نقوش متنوعی از تصاویر انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی و کتیبه است، به طور کلی، بیشتر این نقوش در عین دارا بودن معانی و نمادین خاص، متأثر از فرهنگ منطقه، اعتقادات و موقعیت زمانی و مکانی خود هستند، از طرف دیگر با توجه به غالب شدن تفکر ملی‌گرایی در دوره قاجار، تصاویر این سنگ قبرها به گونه‌ای تداوم نقش مایه‌های دوران ساسانی و هخامنشی را نشان می‌دهند که با فرم و محتوایی نسبتاً متفاوت ایجاد شده است.
قبرستان دارالسلم معروف به دارالسلام شیراز یا وادی‌السلام در میانه بلوار سیبویه، نرسیده به میدان شاهزاده قاسم واقع شده است و در ایام نوروز، مسافری نوروزی می‌توانند با بازدید از این جاذبه گردشگری به دل تاریخ سفر کنند.
نظر شما