به گزارش خبرگزاری ایمنا، بانوان عضو هیئت علمی دانشگاه قبل از انقلاب ۱۰۰ نفر بوده‌اند در حالی که در سال ۹۶ این تعداد به ۲۱ هزار نفر افزایش یافت که نشان دهنده ۲۱۰ برابر رشد است و در چند سال اخیر این روند افزایشی همچنان ادامه داشته است و حالا جایگاه زنان به گونه‌ای است که کسی نمی‌تواند نقش زنان در دوره انقلاب و پس از آن در دوره هشت سال دفاع مقدس را انکار کند، زنان ایرانی با موفقیت در صحنه سیاست خارجی نقش‌آفرینی می‌کنند و حتی می‌گویند مالکیت حدود ۲۰ درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در اختیار بانوان است.
زنان حتی در برخی رشته‌های تحصیلی گوی سبقت را از مردان ربوده‌اند و کفه ترازوی علمی کشور به سمت بانوان سنگین‌تر است به نحوی که هاشم دادش‌پور، معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری می‌گوید: هم اکنون ۶۰ درصد از جمعیت دانشجویی که حدود ۲ میلیون نفر است در مراکز آموزش عالی تحصیل می‌کنند.
علی خطیبی، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران می‌گوید: ۳۵ درصد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و ۵۵ درصد دانشجویان کشور را بانوان تشکیل می‌دهند.براساس تازه‌ترین آمار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت علوم ایران، بانوان ۴۷.۶ درصد جمعیت دانشجویی این کشور را تشکیل می‌دهند.
همچنین پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه حدود ۵۰ درصد دانشجویان ما دختر هستند، گفت: بیش از ۷۵۰ هزار نفر از این دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی مشغول تحصیل و تقریباً ۳۰ درصد از اعضای هیئت علمی ما، دانش‌پژوهان زن هستند.
برای تبیین بهتر موضوع، نظرات چند نفر از زنان مسئول حوزه آموزش عالی کشور را نیز جویا شدیم و در ابتدا به سراغ نوشین محمدی فرد، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و معاون پژوهشکده قلب و عروق رفتیم در این گفت‌وگوی صمیمانه نوشین محمدی فرد در بیان مهمترین چالش‌های مسیر موفقیت خود به عنوان یک زن به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مهمترین چالش من برقراری تعادل بین زندگی شخصی و حرفه‌ای بود چراکه بنده نسبت به خانواده خود تعهد دارم. مسئولیت‌هایی که در زندگی مشترک در قبال همسر و فرزندم دارم موجب می‌شود گاهاً با کمبود وقت کافی برای پیشرفت در زمینه علمی مواجه شده و در نهایت مجبور به اختصاص زمان استراحت خود به امور علمی و حرفه‌ای شوم.
وی افزود: اختصاص زمان زیاد جهت کار و رشد علمی توسط یک مرد برای جامعه و خانواه‌ها کاملاً عادی و قابل پذیرش است، اما برای یک زن این زمان قطعاً محدودتر است. یک مرد وقتی از مأموریت یا کار فشرده بازمی‌گردد در منزل همه می‌پذیرند و امکان استراحت فرد را فراهم می‌کنند ولی در شرایط مشابه برای یک زن، فرد با چنین پذیرشی از سوی خانواده و حتی خودش مواجه نخواهد بود چرا که بانوان به سبب روحیه‌ای که دارند به خاطر نبودن هایشان دچار عذاب وجدان می‌شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اذعان می‌کند: عوامل و چالش‌هایی که می‌توانند باعث عقب‌ماندگی زنان در مسیر پیشرفت اجتماعی و علمی شوند، شامل تبعیض جنسیتی، ترس از ریسک، تعارض کار و زندگی خانوادگی، فرهنگ‌های غلط، تصورات جامعه و کمبود نماینده زن در موقعیت‌های تصمیم‌گیری است.
محمدی‌فرد افزود: وجود تبعیض در دسترسی به آموزش، فرصت‌های شغلی و ترقی می‌تواند مانع پیشرفت زنان در عرصه‌های علمی و اجتماعی شود. ترس زنان از پذیرش ریسک‌های لازم برای پیشبرد در عرصه‌های جدید و نوآورانه و در نهایت منصرف شدن آن‌ها نیز از دیگر چالش‌های مهم مسیر پیشرفت زنان جامعه است. لازم به ذکر است باورها، انتظارات و نگرش‌های فرهنگی نادرست ممکن است مانع حضور فعال زنان در حوزه‌های علمی و اجتماعی شود و جامعه موظف است با اصلاح این نگرش‌ها مسیر پیشرفت زنان را هموارتر کند و در نهایت می‌توان به کمبود حضور زنان در موقعیت‌های تصمیم‌گیری اشاره کرد که باعث نارضایتی و کاهش انگیزه آنان برای پیشرفت شده است.
وی در راستای توانمندسازی بانوان در عرصه‌های اجتماعی و تأثیر آن اضافه می‌کند: رویکرد من نسبت به توانمندسازی بانوان در هر عرصه‌ای شامل ایجاد فرصت‌های برابر برای آن‌ها در آموزش، اشتغال و فعالیت‌های اجتماعی است. این موضوع شامل ارتقای آگاهی، افزایش دسترسی به زیرساخت‌های تحصیلی و شغلی، ترویج توانمندی‌های رهبری و مهارت‌های فردی برای زنان می‌شود. توانمندسازی بانوان تأثیرات بسیاری بر رشد خانواده، فرزندان و جامعه دارد. زنان به عنوان اعضای فعال و توانمند خانواده می‌توانند با داشتن فرصت‌های بیشتر تحصیلی و حرفه‌ای، الگویی قدرتمند برای فرزندان خود باشند و آن‌ها را به توسعه مهارت‌های متنوع و داشتن رویکردهای پویا در زندگی تشویق کنند. این اقدام می‌تواند باعث تقویت اعتماد به نفس، رشد فردی و حرفه‌ای فرزندان شود. علاوه بر این، حضور فعالانه زنان در جوامع علمی و اجتماعی می‌تواند منجر به نوآوری، تفکرات متنوع و بهبود روند تصمیم‌گیری‌ها در جوامع شود. این امر منجر به پویایی بیشتر اجتماعی و توسعه بهتری برای جامعه خواهد شد.
از نوشین محمدی فرد به عنوان یک زن و چهره علمی موفق درباره راهکارهای تقویت حضور زنان پرسیدیم و وی در این راستا به موارد زیر اشاره می‌کند:
۱. تأمین دسترسی برابر: فراهم کردن فرصت‌های برابر برای تحصیل، شغل و پیشرفت حرفه‌ای برای زنان از طریق سیاست‌های تربیتی، دسترسی به منابع مالی و ترویج برنامه‌های حمایتی.
۲. ترویج نمونه‌های الگویی: ارائه نمونه‌های موفق زنان در علم، فناوری، سیاست و هنر که بتوانند به دیگر زنان الهام بخشند و نشان دهند موفقیت در هر حوزه‌ای برای آنان قابل دستیابی است.
۳. آموزش و افزایش آگاهی: افزایش آگاهی از اهمیت حضور زنان در علم و جوامع به وسیله آموزش‌های مدرسه‌ای و برنامه‌های آموزشی برای جامعه.
۴. توسعه سیاست‌های حمایتی: تشویق و تسهیل در ایجاد سیاست‌هایی که از زنان در حوزه‌هایی مانند تحقیقات علمی، مدیریت و سیاستگذاری حمایت کنند.
۵. تغییر فرهنگ سازی: اصلاح دیدگاه‌های فرهنگی و اجتماعی نسبت به نقش زنان در جامعه، به نحوی که از تبعیض جنسیتی جلوگیری شود و زنان بتوانند بدون موانع و با اعتماد به نفس به عرصه‌های مختلف ورود کنند.
۶. ایجاد شبکه‌های حمایتی: تشکیل شبکه‌ها و انجمن‌های حمایتی برای زنان که امکان تبادل تجارب، مشاوره و حمایت را برای آن‌ها فراهم کنند.
این اقدامات می‌توانند به تقویت حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و علمی کمک کرده و باعث توسعه پایدار و پویایی بیشتر جوامع شود.
وی خاطرنشان می‌کند: برای مقایسه پیشرفت علمی و حضور زنان در ایران به عنوان یک کشور توسعه‌یافته با کشورهای در حال توسعه، شاخص‌هایی مانند نسبت زنان به مردان در علوم، مشارکت زنان در تحقیقات، حقوق زنان، ورود زنان به سمت‌های تصمیم‌گیری و دسترسی آنان به آموزش علمی و فرصت‌های شغلی باید مورد بررسی قرار گیرد.
سمیه جابری، عضو هیئت علمی گروه مشاوره دانشگاه اصفهان و عضو فعال در زمینه مشاوره در رابطه با نقش بانوان در جامعه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: زنان از گذشته در ایران دارای نقش‌های مهمی بوده‌اند که با گذر زمان اهمیت نقش بانوان به مراتب افزایش یافته و یکی از نقش‌های اصلی که بانوان به خوبی باید ایفا کنند همان نقش زن بودن است که شامل همه وظایف و مسئولیت‌ها می‌شود.
به دلیل تغییرات روز افزون دنیای امروز، شاهد نیاز زنان و جامعه به فعالیت بانوان در عرصه‌های مختلف هستیم، اما در اینجا اصطلاحی تحت عنوان «پرباری نقش» به میان می‌آید که سال‌ها است در ادبیات پژوهشی و علمی دنیا پیرامون مسائل زنان به آن پرداخته می‌شود که در مفهوم این اصطلاح می‌توان به چند نقشه بودن خانم‌ها اشاره کرد به عنوان مثال نقش‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی که خانم‌ها در جامعه ایفا می‌کنند افزون بر نقش‌های ثابتی است که برای بانوان شناخته شده است.
وی عنوان می‌کند: باید توجه داشت که تعدد نقش بانوان مانعی برای ارتقای جایگاه‌های علمی و اجتماعی آن‌ها نیست و بانوان زیادی در ایران اسلامی حضور دارند که در همه نقش‌های خود موفق بوده و به جایگاه‌های علمی والایی نیز دست یافته‌اند. یکی از موانع بانوان کمبود آئین‌نامه‌هایی است که تمرکز بر شرایط زنان داشته باشد.
راضیه یوسف بروجردی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان با هشت سال سابقه علمی و پژوهشی می‌گوید: زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهان و قشر دارای پتانسیل و ظرفیت سرشار باید بتوانند در جامعه حضور و به جایگاه‌ها و موقعیت‌های علمی دلخواه دست پیدا کنند که در غیر این صورت جامعه است که متضرر خواهد شد زیرا یکی از استانداردهای توسعه پایدار استفاده از نیروی بالقوه و ظرفیت زنان است.
وی افزود: توانمندسازی بانوان و مشارکت کامل آن‌ها که بر پایه برابری باشد باید در همه عرصه‌ها صورت پذیرد که خوشبختانه اقدامات مثبتی در حوزه آموزش صورت گرفته است که این مسئله مرهون تلاش سیاست‌گذاران کشور است.
وی با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر بانوان ادامه می‌دهد: نکته مهم در این موضوع مواجه با چالش «سقف شیشه‌ای» است که این اصطلاح به قوانین نانوشته‌ای اشاره دارد که در عملکردهای رایج نادرست بین افراد به ارزش و قانون تبدیل شده است، به عنوان مثال در برخی از قوانین بانوان به طور برابر جایگاه‌هایی با مردان دارند اما در عمل با یکسری چالش‌هایی مواجه هستیم.
یوسف بروجردی ادامه داد: از جمله اینکه ما قانونی پیرامون محدودیت زنان در جهت ریاست و مدیریت مراکز نداریم ولی در واقعیت مردان تمایلی برای اینکه خانمی در مسند بالا و قدرت بیشتر از آن‌ها باشد ندارند و به طور معدود شاهد ریاست و مدیریت بانوان هستیم و در این باره تحقیقاتی نیز انجام شده است، چالش‌هایی که متوجه زنان است به نوعی ریشه تاریخی دارد و ناشی از فهم و ادراک اشتباه ما از نقش زن است که یک نقش کلیشه‌ای را از دیرباز در ذهن پرورانده‌ایم و تلاش ارگان‌های آموزشی، رسانه‌ای و دولتی را می‌طلبد تا همتی بر شناساندن نقش درست زنان انجام بگیرد.
از اصلی‌ترین چالش‌های بانوان ایجاد تعادل بین نقش و جایگاه اجتماعی_ علمی خود و نقشی که در خانه دارد است که باید همزمان مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی خود را به نحو احسن انجام دهد و با این موارد و سختی‌ها در بسیاری از جایگاه‌ها با هم‌تای مرد ارزیابی می‌شود.
بروجردی تاکید می‌کند: برای تقویت حضور علمی و اجتماعی بانوان می‌توان به اتخاذ سیاست‌های نو بدون در نظر داشتن کلیشه‌ها، برگزاری دوره‌های آموزشی در جهت برقراری روحیه خودباوری و عزت نفس، بیان رسانه‌ای مزیت‌های حضور زنان در علم و عرصه‌های تصمیم‌گیری، معرفی بانوان موفق و همچنین پایه گذاری فرهنگی که در آن فعالیت‌های بانوان تسهیل یابد می‌توان اشاره کرد و در این حوزه دیده شدن زنان به عنوان نیروهای سازنده و پویا و تأثیر گذار توسط مدیران می‌تواند از مهمترین موارد انگیزشی برای بانوان است.
نظر شما