به گزارش خبرنگار ایمنا، گردنه «کلوسه» ارتباط زمینی هفت روستا را با سایر نقاط فریدون‌شهر در غرب اصفهان برقرار می‌کند که در بیشتر روزهای سرد زمستان به دنبال سقوط بهمن و بارش برف سنگین مسدود می‌شود، امسال نیز به دلیل تشدید بارش‌های کولاکی در فصل زمستان، اهالی روستاها در پشت‌کوه دوم فریدون‌شهر در برف محاصره شدند.
منطقه پشت‌کوه فریدون‌شهر، یکی از نقاط برف‌گیر و صعب‌العبور استان اصفهان است. در این منطقه، گردنه «کلوسه» با ترانشه‌های دوطرفه، یکی از مرتفع‌ترین نقاط کشور محسوب می‌شود. لازم است بدانیم که این گردنه تا مرکز شهرستان بیش از ۱۵۰ کیلومتر فاصله دارد و مسافت آخرین روستای پشت کوه دوم «وزوه» تا گردنه ۵۰ کیلومتر است، بنابراین برای تسهیل در عبورومرور اهالی منطقه به ویژه در فصل زمستان، باید چاره‌ای اندیشیده شود تا گره از کار مردم این منطقه باز شود، در این راستا آغاز مطالعات طراحی تونل و حذف گردنه سخت‌گذر و خطرناک کلوسه در سه سال گذشته خبرساز شد.
در این میان طرح احداث جاده دوم برای روستاهای گوکان-وِزوِه در بخش پشت‌کوه دوم شهرستان فریدون‌شهر نیز از سال ۱۳۹۹ توسط گروه جهادی شهید محمدی دُرچه مطرح شد. طرحی که اگرچه هدف از آن خدمات‌رسانی و کوتاه کردن مسیر دسترسی به این روستای ۱۰ خانواری است، اما هزاران اصله بلوط کهنسال و گونه‌های آندمیک (بومی) جنگلی زاگرس را از بین می‌برد، گونه‌های گیاهی و درختانی که بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارند و ریه‌های ایران زمین هستند.
مهدی عابدی، مسئول گروه جهادی شهید جواد محمدی، پیش‌تر این گفته کارشناسان و فعالان منابع طبیعی را که برای کشیدن این جاده چهار هزار درخت بلوط نابود می‌شود، نادرست می‌خواند و می‌گوید: «این جاده حق مردم است و باید کشیده شود، در این زمینه با رئیس کل منابع طبیعی سابق کشور صحبت کرده‌ام.»
براساس این پیوند، چهاردهم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹، تشکل‌های زیست محیطی در اعتراض به این موضوع به مسعود منصور، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نامه نوشتند. در متن این نامه آمده است: «احداث جاده ۱۵ کیلومتری برای روستای وزوه هیچ‌گونه توجیه اقتصادی–فنی و مهم‌تر از آن توجیه محیط زیستی ندارد، چراکه مسیر جاده با انفجارهای مهیب و ویرانگر به موازات رودخانه گوکان موجب نابودی دره جنگلی حاشیه رودخانه می‌شود. همچنین این جاده موجب قطع هزاران درخت تنومند بلوط و گردو با قدمت ۳۰۰ تا ۵۰۰ ساله و درختان مهلب، زبان گنجشک، کیکم، شن، داغداغان، انگور، گلابی و درختچه‌های ارزان می‌شود. درختانی که ارزش اکولوژیک هر یک از آن‌ها ده‌ها میلیون تومان است.»
از نظر محققان و صاحب‌نظران: «روستای وزوه یک جاده دارد که از پشندگان به کلوسه و از آنجا به وَستِگان و کاهگان و سپس به گوکان و وِزوه می‌رود، جاده‌ای که بنا به نظر فعالان محیط زیستِ فریدون‌شهر خاکی است؛ حرف آن‌ها اما این است که اگر هدف خدمت‌رسانی است، چرا همان جاده اول را آسفالت و ساماندهی نمی‌کنند، به گفته آن‌ها مسیر انتخاب شده برای جاده دوم با توجه به شیب تند و لایه‌های سست خاک با بارندگی‌ها ریزش می‌کند و با صرف هزینه‌های زیاد عاقبت بدون استفاده می‌شود.»
در حالی که پیگیری و اصرار زیادی برای احداث جاده دوم روستای وزوه وجود دارد، کارشناسان منابع طبیعی نیز معتقدند: «این جاده می‌تواند بهای سنگینی برای طبیعت بکر آن منطقه داشته باشد و بهتر است به همان جاده اول رسیدگی کرد و به جای جاده دوم، پیگیر راه‌اندازی تونل گردنه کلوسه شد، زیرا یکی از ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگلی زاگرس در فریدون‌شهر اصفهان قرار گرفته است، این رویشگاه جنگلی با دو ذخیره‌گاه «پشندگان» و «چال خلیل»، بلوط‌ها، ارژن‌ها و گونه‌های زیادی از گیاهان منحصر به فرد را در دل خود جای داده است که در هیچ کجای جهان نمی‌توان آن‌ها را یافت.»
همین تبعات زیست‌محیطی است که دستگاه‌هایی همچون منابع طبیعی و محیط زیست را در صدر مخالفان این پروژه قرار داد، به طوری که مرتضی برزوزاده، کارشناس منابع طبیعی پیش‌تر درباره اهمیت جنگل‌های این منطقه از شهرستان فریدون‌شهر می‌گوید: «ترانشه‌هایی که باید برای این جاده بزنند درخت‌های زیادی را در پایین‌دست نابود می‌کند. در این منطقه رودخانه دائمی گوکان جریان دارد، با عملیات عبور این جاده رودخانه و حیات وحش آن نابود می‌شود، آنچه قرار است با احداث جاده دوم وزوه رخ دهد تبعات زیست‌محیطی فراوانی دارد که برای این منطقه هیچ توجیهی ندارد و معلوم نیست که با چه هدفی در حال پیگیری است.»
همچنین در سال‌های گذشته نصرت‌الله تواضع، از فعالان محیط زیست فریدون‌شهر نیز در این باره مطرح کرده است که «پیش از این در ظاهر برای احداث این جاده عقب‌نشینی کرده بودند، گردنه کیوارستان را هم می‌خواهند حذف کنند با این توجیه که در این منطقه درختان کمتری وجود دارد، اما درباره احداث جاده دوم هنوز خطر بیخ گوش جنگل‌های این منطقه است. اینکه گفته می‌شود با احداث جاده گوکان _وزوه مشکل راه ارتباطی چندین روستا رفع می‌شود، درست نیست و از گوکان به وزوه و در مسیر دنبالِ رودخانه گوکان که برای احداث جاده انتخاب شده است، روستایی جز وزوه در کار نیست. از سوی دیگر تابستان و در هنگام ییلاق، تعداد خانوارها در وزوه شاید بیشتر از ۱۰ خانوار باشد، اما در زمستان‌ها، حدود هفت یا هشت خانوار بیشتر نیستند، یک جاده هم دارند که پیش‌تر از دل جنگل‌ها کشیده شده و از همان طریق هم تأمین می‌شوند، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نیز به طور مرتب به آن‌ها کپسول گاز می‌دهد تا برای سوخت از چوب درختان جنگل استفاده نکنند.»
از سوی دیگر محمدعلی کاظمی، مدیرکل سابق اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان پیش‌تر در مصاحبه‌ای گفته بود: «امکان تغییر مسیر برای این پروژه وجود دارد و مشاوران طرح می‌توانند از مسیری جاده‌کشی انجام دهند که میزان درخت کمتری قطع و نابود شود، چراکه براساس طرح اولیه اگر در ۱۵ کیلومتر جاده احداث کنند، چهار هزار اصله درخت و اگر فاز سوم پروژه حذف و طرح اجرا شود باز هم حدود یک‌هزار اصله درخت قطع می‌شود.»
طبق اظهارات کارشناسان، براساس کدام منطق برای دسترسی روستایی با این خانوار کم که یک جاده هم دارد، باید جاده دسترسیِ دیگری زد که هزینه‌های کلان احداث آن، خسارت زیان‌باری به یکی از بکرترین مناطق جنگلی ایران می‌گذارد! همچنین سوی دیگر این ماجرا، فراهم کردن دسترسی برای برهم زدن طبیعت بکر این منطقه است که پوشش جنگلی آن را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد. عبور و مرور آسان‌تر برای قاچاقچیانی که چوب حراج بر تن بلوط‌های زاگرس می‌زنند یا افزایش بوته‌کَنی گیاهانی مانند کرفس کوهی و گیاهانی که در حال انقراض هستند، افزایش احتمال آتش‌سوزی در اثر رفت و آمد بیشتر و بی‌احتیاطی مردم، همچنین امکان ورود بیشتر دام به جنگل و از بین رفتن گیاهان زیر اشکوب (گیاهچه‌های جنگلی)، تنها بخش‌هایی از مخاطرات زیان‌باری است که در اثر عبور جاده دوم روستای وزوه ضریب حفاظتی جنگل‌های این منطقه را کاهش می‌دهد.
دره بهمن‌گیر چالشی بزرگ‌تر از گردنه کلوسه
براساس این پیوند محمدجواد صفا، فرماندار شهرستان فریدون‌شهر پیش‌تر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره گردنه کلوسه که راه ارتباطی هشت روستای پشت‌کوه دوم است، می‌گوید: تونل ارتباطی جایگزین گردنه سخت‌گذر کلوسه همه مشکلات این مناطق را رفع نمی‌کند، زیرا با استقرار دره‌ای بهمن‌گیر در پایین دست گردنه طی بارش برف و کولاک با تلاش‌های شبانه‌روزی مسیرهای ارتباطی به سختی بازگشایی می‌شود.
وی اظهار می‌کند: درحال‌حاضر طرح تونل گردنه سخت‌گذر کلوسه برای دریافت فرایند ردیف، در مرحله گرفتن ماده ۲۳ است. درواقع تاکنون ردیفی برای این پروژه تعریف نشده است تا با تخصیص اعتبار و هزینه لازم احداث آن آغاز شود. تا زمانی که این طرح مجوز ماده ۲۳ را دریافت نکرده است، تخصیص بودجه هیچ‌گونه معنایی ندارد و ردیف و اعتباری برای آن تعریف نشده مسئولان امر برای اجرا و احداث این پروژه، کوتاهی کرده باشند.
فرماندار شهرستان فریدون‌شهر می‌افزاید: برای اجرای پروژه‌ای در این سطح پس از تأیید طرح مطالعاتی و ارسال پاسخ‌ها و استعلامات ۱۰ تا ۱۵ ارگان، دستگاه و سازمان مرتبط به وزارتخانه متولی و صادرکننده مجوزها با بررسی مباحث و تصویب وزیر، به منظور دریافت فرایند ردیف، مجوز ماده ۲۳ برای تعیین اعتبارات لازم صادر می‌شود تا در برگزاری مناقصه و انعقاد قرارداد با پیمانکار فعالیت احداث پروژه نیز آغاز شود.
مطالعات تونل گردنه سخت‌گذر کلوسه انجام شده است
وی درباره اجرای طرح تونل گردنه سخت‌گذر کلوسه در سه سال گذشته، تصریح می‌کند: در سال ۹۹ طرح مطالعات این پروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان توسط شرکتی با تعیین محل ورودی و خروجی تونل و نیز آزمایش‌های اولیه خاک آن انجام شده است.
صفا می‌گوید: با احداث این تونل، گردنه سخت‌گذر دو تا سه کیلومتری کلوسه با کوتاهی مسافت مسیر به ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر تبدیل می‌شود، اما مشکل اصلی مردم این مناطق دره بهمن‌گیر است. در حقیقت گاهی درباره مسئله‌ای صحبت و تبادل‌نظری انجام می‌گیرد، اما رفع آن معضل، مرتبط به موضوع دیگری است. دغدغه این است که برخی از مسئولان امر هنوز این مناطق را از نزدیک مشاهده نکرده‌اند.
وی درباره طرح پیشنهادی مسیر جاده وزوه به گوکان مستقر در پشت‌کوه دوم در این شهرستان، اظهار می‌کند: نقشه‌ها و طرح‌های مطالعاتی این طرح توسط تیم‌های تیپ ۴۰ مهندسی منطقه اجرایی شده و اکنون درصدد کسب استعلام از ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط برای دریافت ماده ۲۳ هستیم، چراکه این مناطق جزو جنگل‌های زاگرس مرکزی هستند و سازمان منابع طبیعی نیز به دلیل توجه ذاتی و حرفه‌ای خود، به این موضوع بی‌تفاوت نیست، اما پرسش این است که آیا جان انسان در مواقع خطر مهم تلقی می‌شود یا حفاظت درختان و گونه‌های گیاهی؟
بارش برف، راه‌های ارتباطی روستاهای پشت‌کوه دوم را مسدود می‌کند
فرماندار شهرستان فریدون‌شهر ادامه می‌دهد: با تشدید بارش‌های سنگین طی فصل زمستان در استان چهارمحال‌وبختیاری، بسیاری از روستاهای آن مناطق در برف گرفتار شدند، به‌طوری‌که برای بازگشایی مسیرهای برف‌گیر، امدادرسانی از سمت جاده خوزستان به مردم این روستاها صورت گرفت و تنها راه ارتباطی روستاهای پشت‌کوه دوم فریدون‌شهر نیز گردنه کلوسه است که با برف‌گیری دره بهمن‌گیر تمام مسیرها مسدود می‌شود، اما با ایجاد مسیری جدید از انتهای هشت روستا در جاده وزوه به گوکان در شرایط اضطراری مانند امسال که بارش برف در این مناطق در سه سال اخیر امری بی‌سابقه بوده می‌توان به هموطنان امدادرسانی کنیم.
وی خاطرنشان می‌کند: درصدد هستیم که این دو پروژه را برای رفع مشکلات مردم مناطق پشت‌کوه دوم فریدون‌شهر به موازات هم توسعه دهیم، اما با توجه به محدودیت‌های اعتباری باید یکی از آن‌ها در اولویت قرار گیرد که ترجیح و تقدم شهرستان، احداث جاده وزوه به گوکان است تا روستاهای پشت‌کوه دوم از بن‌بست رهایی یابند.
لزوم تشکیل کارگروه تخصصی در احداث موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه"
در همین ارتباط ابوطالب امینی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره آخرین وضعیت موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" در منطقه پشت‌کوه موگویی فریدون‌شهر، می‌گوید: این موضوعی است که باید کارگروهی تخصصی برای آن تصمیمات لازم را اتخاذ کنند، چراکه تنها یک نفر یا دستگاه مانند شرکت آب، فرمانداری و محیط‌زیست نمی‌تواند تصمیم‌گیرنده باشد. در این منطقه مسائل آب، وجود دره و دسترسی کمتر مردم به مسیرها و اهمیت امنیت آن‌ها مهم تلقی می‌شود، اما با احداث این جاده تعدادی درخت هم قطع خواهد شد که منابع طبیعی باید اظهارنظر کند، همچنین محیط‌زیست باید عقیده قاطع خود را بگوید.
وی موضوع سرشاخه کارون را یکی دیگر از دغدغه‌ها احداث فاز دوم جاده در مسیر روستاهای گوکان_وزوه، می‌داند و می‌افزاید: به دلیل استقرار رودخانه کارون در پایین‌دست این منطقه، ممکن است مقداری از روند جاده‌سازی با سرازیر در رودخانه، اثرات رسوب و فرسایش به‌همراه داشته باشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان تاکید می‌کند: در مجموع برای احداث این جاده باید همه مباحث و موضوعات مختلف از هر دیدگاهی مورد بررسی و مطالعات قرار گیرد تا براساس آن، تصمیمات لازم توسط کارگروهی گرفته شود و ما مطابق آخرین تصمیم‌ها، تابع کارگروه خواهیم بود.
وی پیرامون اینکه آیا برای موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" تاکنون کارگروه‌های متشکل از همه دستگاه‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌ها مرتبط تشکیل شده است، اضافه می‌کند: برای این مسئله، مباحث بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است، اما ما به همراه اداره محیط‌زیست باید از پایتخت استعلامات لازم را انجام دهیم تا تعداد زیادی از درختان که ممنوع‌القطع هستند، اجرا شود؛ سازمان منابع طبیعی کشور نیز باید اظهارنظر کند، چراکه اظهارات آن‌ها را درخواست کردیم و مقرر شده که طی بازدیدهای آن‌ها آخرین نظرات را ارائه دهند.
امینی با اشاره به برگزاری جلساتی در استانداری اصفهان درباره مسئله احداث این جاده با حضور فرماندار شهرستان فریدون‌شهر، تصریح می‌کند: مقرر شده که آخرین مطالعات و بررسی‌ها جمع‌بندی شود تا با تعمق و ملاحظات، ساخت پروژه تونل گردنه کلوسه یا موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" به لحاظ مباحث اقتصادی مورد رسیدگی قرار گیرد.
وی در پاسخ به اینکه مطابق گفته‌های نماینده مردم فریدن، فریدون‌شهر، چادگان و بویین‌میاندشت در مجلس شورای اسلامی، با وجود اختصاص اعتبار ۲۰۰ میلیارد تومانی از محل سفر رئیس‌جمهور هنوز احداث تونل گردنه کلوسه در فریدون‌شهر از شهرستان‌های برف‌گیر و سخت‌گذر غرب اصفهان، همچنان معطل مجوزهای مربوطه است، ساخت کدام پروژه صرفه اقتصادی دارد، خاطرنشان می‌کند: بررسی و اولویت این موضوعات به بخش تخصصی راه مرتبط است و باید نظرات خود را ارائه دهند، اما اینکه تاکنون عقیده و نظریه خودشان را مطرح کرده‌اند، اطلاع ندارم.
محیط‌زیست از نظر قانونی نمی‌تواند به این پروژه ورود کند
همچنین احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان پیش‌تر طی مصاحبه‌ای درباره احداث این جاده و رویکرد محیط‌زیست استان نسبت به این پروژه گفت: با توجه به اینکه این طرح در مناطق حفاظت شده ما نیست از نظر قانونی نمی‌توانیم در این پروژه ورود کنیم؛ این موضوع در حوزه منابع طبیعی بود که چندی پیش در شورای اداری شهرستان فریدون‌شهر نیز مطرح شد.
وی اضافه کرد: مشکل آن مسیر تنها در حوزه منابع طبیعی بوده که فکر می‌کنم در آن جلسه رفع شد، زیرا در محدوه‌ای دو تا سه کیلومتری که طرح جاده مطرح شده گونه‌هایی وجود دارد که در آن جلسه قرار شد اصلاحاتی روی مسیر انجام دهند و حفاظت انجام شود ولی این پروژه مورد مخالفت منابع طبیعی بود.
مخالف احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" هستیم / بی‌اطلاعی از آخرین جزئیات طرح
در ادامه این پیوند رضا شفیعی، سرپرست اداره جنگل‌کاری منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان نیز درباره احداث این جاده و رویکرد منابع طبیعی استان نسبت به این پروژه به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: مخالف موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" در منطقه پشت‌کوه موگویی فریدون‌شهر هستیم، چراکه در اجرای این پروژه البته آمار دقیقی ندارم اما هزاران درخت بلوط در مسیر احداث قطع و نابود خواهد شد.
وی ضمن ابراز بی‌اطلاعی از آخرین جزئیات و هرگونه مطالعات صورت گرفته برای موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه"، اظهار می‌کند: در اداره منابع طبیعی استان هرگونه صدور و مجوز مسیر برای این طرح برعهده رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان است.
در همین ارتباط امین حافظی، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، ضمن ابراز بی‌اطلاعی از آخرین جزئیات موضوع احداث جاده دوم روستای "وِزوِه"، می‌گوید: مباحث مخالف و موافقت این موضوع در صلاحیت مدیریت و سازمان است، درواقع قادر به اظهار اطلاعات جدیدی نیستم. طی مدت زمانی با حضور در شهرستان دانسته‌ها و داده‌های لازم را در دسترس داشتم اما اکنون نمی‌توانم بدون اطلاع مسئله‌ای را بیان کنم، اما سرپرست اداره جنگل‌کاری منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان به دلیل توسعه جنگلی و مدیریت دانسته‌های بیشتری می‌تواند ارائه دهند.
گزارش از مریم زنده‌دل؛ خبرنگار سرویس جامعه خبرگزاری ایمنا
نظر شما