به گزارش خبرنگار ایمنا، «مسجد پامنار» زواره، متعلق به دوره سلجوقیان است که در قرن هشتم هجری و در شهر زواره در ۱۲ کیلومتری اردستان واقع شده است. مناره این مسجد، یک کتیبه کوفی به تاریخ سال ۴۶۱ هجری قمری دارد که ساختمان آن را به «محمدبن ابراهیم» نسبت می‌دهد.
بیشتر مساجد باستانی ایران به جای کاخ‌های ساسانیان یا آتشکده‌ها بنا نهاده شده‌اند؛ بنای اصلی و پیشین مسجد پامنار نیز مربوط به آتشکده‌ای کهن باقی‌مانده از دوران ساسانیان است. این مسجد در زواره دارای یک مناره بلند کتیبه‌دار است که شهرت مسجد به همین علت است. مناره این مسجد را دومین مناره بلند کتیبه‌دار تاریخ بعد از اسلام می‌دانند. بانی این مسجد دهدار زواره، فردی به نام «ابوعبدالله محمدابن‌ابراهیم» در قرن پنجم بوده است.
با توجه به کتیبه مناره، زمان دقیق ساخت مسجد و مناره آن در سال ۴۶۱ قمری بوده است. بر اساس نوع معماری انجام‌شده روی بنا، متوجه می‌شویم که این شاهکار مربوط به دوره تاریخی سلجوقیان بوده که متأسفانه بخشی از مسجد که در دوره ساسانیان ساخته‌شده بود، به همراه یکی از محراب‌ها تخریب شده است.
معماری مسجد پامنار زواره
آنچه از این مسجد به جای مانده، تعدادی ایوان، یک شبستان و چهار محراب و یک صحن است؛ همچنین مناره‌ای که دومین مناره تاریخ‌دار ایران به شمار می‌رود، در ضلع جنوبی این مسجد با قامتی بلند مزین به کتیبه‌ای برجسته با خط کوفی با آجر بر جدار خارجی این مناره، ایستاده است.
مسجد پامنار زواره از حیث معماری با توجه به قدمت یک هزارساله‌اش، بی‌نظیر است. عمده تزئینات به‌کاررفته در این مسجد گچ‌بری‌های بسیار ظریف هستند که در محراب‌ها و ایوان‌ها دیده می‌شود. علاوه بر نقوش اسلیمی کارشده در گچ‌بری‌ها، نوشته‌هایی به خط کوفی دیوارها، محراب‌ها و مناره‌های مسجد را زینت داده است.
مناره مسجد نیز که دلیل اصلی اهمیت یافتن این مسجد است، توسط «ابوعبدالله محمدابن‌ابراهیم» ساخته‌شده است. طول مناره مسجد، ۲۰ متر است؛ یعنی از نظر ارتفاع دومین مناره کتیبه‌دار بعد مناره ۲۴ متری مسجد ساوه محسوب می‌شود.
گچ‌کاری‌های مسجد
با توجه به سبک معماری یعنی هندسی و آجری بودن مسجد، به‌خوبی دوره سلجوقی برای بازدیدکننده تداعی می‌شود. این مسجد، دارای هفت محراب با گچ‌بری‌های نفیس بوده که یکی از آن‌ها به‌سوی اولین قبله مسلمانان یعنی بیت‌المقدس طراحی‌شده بود که متأسفانه این محراب برای ساخت یک سالن اجتماعات تخریب شد؛ اما شش محراب دیگر که به‌طرف مکه ساخته شده بودند، همچنان باقی مانده‌اند. شبستان مسجد نیز که درواقع از همان دوره ساسانیان باقی‌مانده بود، از بین رفت.
کتیبه‌هایی روی ستون‌های درب ورودی مسجد وجود دارد که در خصوص نحوه اداره و تعداد موقوفات این مسجد توضیحاتی می‌دهد. از مهم‌ترین موقوفات این بنا می‌توان به دوازده حبه ده فرهنگ‌آباد سفلی اشاره کرد.
مسجد پامنار زواره در تاریخ دوازدهم اسفندماه ۱۳۱۵ شمسی با شماره ۲۸۴ به ثبت ملی رسیده است.
این مسجد تاریخی در استان اصفهان، شهرستان اردستان و در شهر زواره قرار دارد. این مسجد در خیابان پامنار گرفته است.
نظر شما