احد وظیفه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: بارش در مهرماه کمتر از حد نرمال بوده است و بیش از ۲۰ استان کشور فاقد بارش بودند. این موضوع تنها مختص ایران نیست و کشورهای شرق مدیترانه، خاورمیانه و برخی نواحی آسیای مرکزی را در برگرفته است. مقدار نرمال بارش‌ها در مناطق غرب و مرکزی در مهرماه بین پنج تا ۱۵ میلی‌متر بوده است که در مهر گذشته این مناطق بدون بارش بودند.
وی افزود: به احتمال بسیار زیاد در آبان ماه نیز در اکثر مناطق بارش‌ها کمتر از نرمال خواهد بود و میزان بارش منفی خواهد بود. دما در پاییز امسال نرمال با گرایش به بیش از نرمال است و از ابتدای پاییز تاکنون دمای میانگین کشور حدود یک درجه بیش از نرمال بوده است، البته مناطق شمال و شمال شرق کشور در حد نرمال تا زیر نرمال و مناطق جنوبی بیش از نرمال بوده‌اند.
افزایش خشکسالی با طولانی شدن کم بارشی
رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی تصریح کرد: تداوم کم بارشی در بیش از یک فصل موجب خشکسالی و به تدریج با طولانی‌تر شدن کم بارشی شدت خشکسالی نیز افزایش می‌یابد. سال آبی گذشته تمام استان‌های کشور بارش کمتر از نرمال داشتند و خشکسالی شدید تا بسیار شدید در تمام کشور حاکم شد.
وی ادامه داد: خشکسالی یک پدیده مخرب، خزنده و فراگیر است و در صورت تداوم داشتن خسارت‌های بسیار زیادی را در بخش‌های مختلف و به خصوص به کشاورزی تحمیل می‌کند. خشکسالی شدید سبب کاهش تولید یا عدم برداشت محصول و بی‌کیفیتی و عدم رشد کافی محصولات کشاورزی در مناطق وسیعی از کشور می‌شود.
بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی با حدود ۹۰ درصد است
وظیفه اظهار کرد: کاهش دبی آب رودخانه‌ها و کاهش شدید انرژی برق آبی باعث کاهش محصولات کشاورزان و خسارت به محیط زیست و حیات‌وحش شده است. بیشتر دریاچه‌های کشور خشک شدند و در فصل گرم آتش‌سوزی جنگل‌ها در زاگرس وسعت و شدت بیشتری داشت.
وی خاطر نشان کرد: به طور متوسط میانگین بارش‌ها در سال آبی ۱۳۹۹_۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۸_۱۳۹۹ با کاهش ۵۰ درصدی روبه‌رو بود و در نیمه شرقی کشور، کمبود بارش تجمعی سال آبی اخیر نسبت به سال آبی گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشت. استان‌های شرقی کشور مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد بارش کمتر از نرمال را در سال آبی اخیر داشتند. اما برحسب مقدار بارش، کرمانشاه ۵۲ درصد یا حدود ۲۵۲ میلی‌متر کمتر از نرمال بارش داشت که بیشترین مقدار کاهش نسبت به نرمال بود.
رئیس مرکز خشکسالی سازمان هواشناسی گفت: نمی‌توان با قاطعیت در مورد شدیدتر شدن خشکسالی نظر داد ولی به احتمال زیاد امسال نیز بارش‌ها کمتر از نرمال خواهد بود و با توجه به خشکسالی سال قبل، اثرات انباشت کم بارشی و خشکسالی در طبیعت برجای می‌ماند، مصرف آب عمدتاً در سه بخش کشاورزی، شرب و صنعت است که بیشترین مصرف در بخش کشاورزی با حدود ۹۰ درصد آب کشور است که باید در تمام بخش‌ها به خصوص بخش کشاورزی کاهش جدی و قابل ملاحظه در مصرف اتفاق بیفتد.
ضرورت استفاده از فناوری جدید و کاهش مصرف در بخش کشاورزی
وی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی باید با بهینه کردن الگوی کشت و به‌کارگیری فناوری به روز مصرف آب کشاورزان را کاهش دهد. در صنعت با تصفیه فاضلاب و بازچرخانی آب می‌توان صرفه‌جویی کرد، در بخش آب شرب خانگی رعایت الگوی مصرف می‌تواند تنش آبی را کاهش دهد، با ایجاد انرژی برق با استفاده از انرژی‌های پاک مانند باد و خورشید، می‌توان آب دریا را شیرین کرد تا در مناطق ساحلی جنوب که با کمبود شدید آب شیرین مواجه است این آب قابل استفاده باشد.
وظیفه در خصوص اقدامات دولت در زمینه خشکسالی اظهار کرد: رویکرد دولت برای این موضوع باید سازگاری با خشکسالی باشد و فعالان مختلف کشاورزی، صنعتی و غیره باید با شرایط کم آبی، خود را تطبیق دهند همچنین توسعه نیافتن صنایع آب‌بر، یکی از بهترین اقدامات دولت در این جریان است. رعایت الگوی مناسب کشت، جلوگیری از فرار آب به صورت تبخیر و جلوگیری و منع کاشت محصولات آب‌بر مانند برنج باید به طور جدی پیگیری شود.
لزوم برقراری دیپلماسی فعال با کشورهای همسایه برای افزایش منابع آبی
رئیس مرکز خشکسالی سازمان هواشناسی تصریح کرد: خشکسالی پدیده بسیار مخربی است که تقریباً تمام فعالیت‌های انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مهمترین اقدامی که مردم و دولت می‌توانند انجام دهند سازگاری با کم آبی و توسعه فعالیت‌ها متناسب با ظرفیت‌های آبی در دسترس با رعایت حقابه محیط زیستی است.
وی ادامه داد: دولت‌ها در این شرایط باید دیپلماسی فعال تفاهم و تعامل با همسایگان در مناطق مرزی مشترک برای دسترسی مناسب‌تر به منابع آبی افزایش دهند همچنین استفاده از فناوری روز در کشاورزی اعم از بهینه کردن الگوهای کشت و به‌کارگیری روش‌ها، ابزارها و برنامه‌های جدید مبتنی بر رهیافت‌های علمی از مهمترین اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد، سیاستگذاری فعال در واردات و صادرات محصولات غذایی با توجه به شرایط دما و بارش در کشور اهمیت بسزایی در تحمل شرایط خشکسالی دارد.
نظر شما