به گزارش خبرنگار ایمنا، ایالات متحده آمریکا در سال‌های گذشته فشارهای حداکثری را در جهت انزوای ایران به کار گرفته است؛ دولتمردان ایران نیز همواره به دنبال شکستن دیوارهای انزوایی هستند که آمریکا و برخی از متحدانش اطراف کشور کشیده‌اند؛ تلاشی که تاکنون در بسیاری عرصه‌ها موفق بوده و زمینه دستیابی به توانمندی‌های بسیار شده است. یکی از راهبردهای سیاستمداران ایران برای مقابله با یکجانبه‌گرایی آمریکا در عرصه بین‌الملل، توسعه مناسبات با چین است، از این رو روابط ایران و چین در دهه‌های اخیر به ویژه در دوره چهار ساله ریاست جمهوری ترامپ با وجود تحریم‌های ضدایرانی همچنان به قوت خود باقی مانده است.
در سال‌های گذشته یکی از مهمترین گام‌های جمهوری اسلامی برای گسترش همکاری با چین، تنظیم سندی ۲۵ ساله با این کشور بر مبنای همکاری‌های اقتصادی و سیاسی است که البته در ماه‌های گذشته، حواشی و از جمله انتقادات زیادی نیز را در فضای مجازی به دنبال داشته است. شایعات فضای مجازی که گاه با هدایت شبکه‌های بیگانه همراه بوده از واگذاری برخی مناطق به ویژه در جنوب کشور و امتیازهای ویژه استخراج نفت و شیلات و حتی استقرار نیروی نظامی چین در ایران حکایت می‌کند؛ هرچند این موضوع و دیگر موضوعات مشابه تاکنون بارها از سوی مسئولان ایرانی با ارائه ادله فراوان تکذیب شده که در اقناع وجدان عمومی مؤثر بوده است، اما از سوی دیگر باید بپذیریم باید جزئیات کامل این توافق نیز منتشر شود.
تاریخچه سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین به بهمن ماه سال ۹۴ باز می‌گردد، زیرا پس از حضور رئیس جمهوری چین در تهران و گفت و گو با مقامات عالی رتبه کشورمان، بیانیه مشترکی زمینه گسترش روابط تجاری و اقتصادی تهران - پکن امضا شد که آن را می‌توان اولین نسخه این سند دانست، اما امروز پس از گذشت ۶ سال از سفر شیء جین پینگ به تهران، روز گذشته وزیر امور خارجه این کشور در آستانه پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور، رهسپار ایران شد.
در جریان این سفر، وانگ ئی، وزیر امور خارجه چین که با هدف امضای سند جامع همکاری‌های دو کشور انجام شد، او ابتدا با علی لاریجانی، مسئول پیگیری قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین دیدار و درباره توسعه مناسبات دوجانبه رایزنی کرد؛ در ادامه هم پس از دیدار و گفتگوی وزیر امورخارجه چین با محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران، سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین امضا شد.
در حال حاضر برخی از منتقدان و کارشناسان این قرارداد را نقد می‌کنند، اما در مقابل گروهی نیز که عمدتاً طرفداران توسعه روابط با چین هستند، بخصوص شماری از مسئولان دولتی، از این سند به عنوان یک سند راهبردی به منظور توسعه مناسبات همه جانبه ایران با چین یاد می‌کنند که می‌تواند بازوهای پیشرفت کشور در شرایط تحریم و ابزاری برای خروج بیشتر از انزوای تحریمی باشد.
هنوز جزئیات پیش‌نویس این سند منتشر نشده است و لذا نمی‌توان در قبال آن تحلیل دقیقی ارائه داد و در مورد آن قضاوت کرد، اما فعلاً این سوال مطرح است که اساساً آیا می‌توان به چینی‌ها اعتماد کرد؟ و آیا می‌توان به روابط این کشور با ایران خوشبین بود؟
سند ۲۵ ساله با چین به معنای شکست قاطع تحریم‌های ظالمانه آمریکا است
حسین موسوی زاده، کارشناس مسائل شرق آسیا در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سفر وزیر امورخارجه چین به تهران و امضای سند ۲۵ ساله می‌تواند نقطه عطفی در روابط چین و ایران به عنوان دو کشور قدرتمند آسیایی باشد.
به گفته وی با توجه به اقدامات ترامپ، ایالات متحده آمریکا طی سال‌های گذشته روز به روز منزوی‌تر شده است و در مقابل چین با رشد اقتصادی توانسته است در نظام بین الملل تأثیر گذار باشد بر همین اساس امضای سند ۲۵ ساله پکن و تهران از اهمیت بالایی برخوردار است.
این کارشناس مسائل شرق آسیا ادامه می‌دهد: امضای سند ۲۵ ساله به معنای شکست قاطع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران است، زیرا با انعقاد این سند این تحریم‌ها اثرگذاری خود را از دست خواهد داد.
موسوی زاده یادآور می‌شود: نگاه استراتژی ایران در سال‌های گذشته بیشتر به سمت توسعه روابط با کشورهای شرقی بوده است و بر همین اساس ایران روابط مطلوبی را با کشورهای ژاپن، چین و روسیه برقرار کرده و دستاوردهای عظیمی نیز کسب کرده است.
وی خاطرنشان می‌کند: کشورهای شرقی خلاف اروپایی‌ها برای بر قراری ارتباط تجاری با ایران شرایط ملال آوری نداشته‌اند و همواره خواستار گسترش روابط خود با تهران هستند.
موازنه بین چین و کشورهای اروپایی حفظ شود
اما علیرضا مهرابی، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که تمامی کشورها نسبت به برقراری مبادلات بین‌المللی، برنامه‌ها و رویکردهای خاص خود را دارند؛ به ویژه بعد سال ٢٠٠٠ که نظام حاکم بر دنیا نظامی غیر دستوری شد.
به گفته وی، کشورهای نوظهوری مانند چین و روسیه مقصد بسیاری از مبادلات بین‌المللی هستند و ایران می‌تواند بر اساس نظام غیر دستوری، بدون نظر آمریکا با تمامی کشورهای جهان همکاری داشته باشد.
به عقیده این کارشناس روابط بین‌الملل، ایران در مبادلات بین‌المللی باید به موازنه قدرت توجه داشته باشد، زیرا قرار نیست بر اساس نظام غیر سلطه همه مبادلات خود را با چین انجام دهیم.
مهرابی می‌گوید: بهتر است ایران بخشی از مبادلات خود را از طریق کشورهای اروپایی نیز دنبال کند؛ زیرا مبادلات همه جانبه با چین ممکن است کشورهای اروپایی مستقل از آمریکا را نگران کند. تیم کارشناسی وزارت امورخارجه باید توازن را در قرارداد ۲۵ ساله خود با چین حفظ کند، به نحوی که اروپا نیز در این قرار داد نقش داشته باشد.
وی معتقد است که حفظ موازنه میان چین و کشورهای اروپایی باعث می‌شود با پیروز جو بایدن و احیای برجام، کشورهای اروپایی میل بیشتری برای احیای مبادلات با ایران داشته باشند.
این کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان می‌کند: چین در طول تاریخ رویکرد خاصی را در مبادلات با کشورهای جهان دنبال کرده و در اکثر کشورهایی که سرمایه گذاری می‌کند، کاملاً انحصارطلبانه عمل کرده است؛ به همین دلیل نیاز است که تیم وزارت امور خارجه، برنامه‌ای مشخص را برای مبادله با این کشور دنبال کند.
مهرابی ادامه داد: رابطه چین و ایران یک برگ برنده دو سویه است، زیرا در حال حاضر به دلیل انباشت ذخایر ارزی و نیروی انسانی گسترده، نقش تأثیرگذاری را در نظام بین‌الملل ایفا می‌کند، همچنین ایران نیز یک کشور قدرتمند در خاورمیانه است و بر همین اساس زمینه‌های همکاری مناسبی بین دو کشور وجود دارد.
وی تصریح کرد: اکنون حضور جغرافیای ایران در جاده ابریشم اهمیت این قرار داد را برای چین دو چندان کرده است، زیرا چین همواره به دنبال این است که با احیای جاده ابریشم ارتباط خود را با اروپا تقویت کند همچنین با توجه به نیاز چین به نفت ایران به نظر می‌رسد همکاری مناسبی بین دو کشور صورت گیرد.
نظر شما