امشب ترامپ ژست می گیرد، اما از برجام خارج نمی شود

بشیر اسماعیلی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، در پاسخ به این سؤال که با توجه به رویکرد ترامپ به برجام، در نهایت وی امشب چه تصمیمی برای این توافق بین المللی خواهد گرفت؟ گفت: این سوالات به بحث اصلی این ایام در رابطه با آینده روابط خارجی ایران بدل شده است، اما برای پاسخ به این سؤال باید به چند نکته اساسی توجه کرد.

وی افزود: نخست آنکه، پیش بینی رفتار یک بازیگر سیاسی در صورت التزام او به اصل « انتخاب عقلانی» صورت می پذیرد، اما وقتی رییس جمهور آمریکا «ترامپ» باشد، تحلیلگران سیاسی در پیش بینی تصمیمات آینده وی عاجز می مانند.

اسماعیلی تأکید کرد: دونالد ترامپ پرسونای بدیعی را در میان سیاستمداران سابق یا معاصر آمریکا به نمایش گذاشته است؛ او را می توان ترکیبی از خصایص لذت جویی و  هیجان طلبی در سیاست به علاوه تظاهرات بی وقفه «کودک درون»در نظر گرفت که البته در تلاقی با دوره رکود سیاسی و قحط الرجال آمریکا، به ریاست جمهوری این قدرت هژمون رسیده است. بنابراین اساسا الگوی تصمیم گیری وی چیزی به غیر از مدل عقلانی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد شهرضا خاطر نشان کرد: با وجود این میزان از غیر قابل پیش بینی بودن شخصیتی، میتوان باز هم به یک الگویی ذهنی از رفتار ترامپ در روابط با دیگر کشور ها رسید که حدس و گمان در باره تصمیمات پیش روی وی را تا حدی ممکن کند. این الگو، نوعی از ادای دین به متحدان، ولو صوری و در حد اندک است که می توان نام آن را «دیپلماسی رفاقتی» گذاشت.

وی تصریح کرد: وعده انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس، بیتوجه به هزینه‌های امنیتی آن برای آمریکا در منطقه، توجیهی به جز عمل در حوزه دیپلماسی رفاقتی ندارد. همچنین استفاده از نام جعلی «خلیج ع رب ی» در خلال سخنرانی شدید الحن علیه ایران هم در این راستا قابل تحلیل است.

 اسماعیلی افزود: حمله به سوریه اما، نمونه بارز دیپلماسی رفاقتی ترامپ در قبال دوستان منطقهای خود یعنی عربستان و رژیم صهیونیستی است. در واقع حملات موشکی محدود آمریکا به چند هدف در سوریه که با کمترین تلفات و بیاثر در روند جنگ صورت گرفت، نمیتوانست جز برای بدست آوردن دل رفقای منطقهای باشد.

وی گفت: ترامپ از بدو ورود به مبارزات انتخاباتی خود، برجام را قراردادی بسیار بد و به ضرر منافع ملی آمریکا تلقی میکرد. از نظر وی رساندن پول به جمهوری اسلامی جنایت در حق متحدان آمریکا در منطقه است.

این تحلیلگر سیاسی گفت: بنابراین به نظر میرسد در رابطه با برجام، ترامپ در درجه نخست برای اینکه وعده انتخاباتی خودش راست از آب در بیاید و در درجه دوم پیرو الگوی «دیپلماسی رفاقتی» مورد اشاره، اسراییل و عربستان را هم راضی کند، مشابه حمله به سوریه عمل خواهد کرد؛ یعنی احتمالا چند بند در رابطه با «غروب برجام» و طولانی کردن دوران محرومیت ایران از غنی سازی را طرح خواهد نمود و به همین میزان هم بسنده میکند.

اسماعیلی تأکید کرد: بر این اساس، از پاره کردن برجام و خروج تمام عیار از آن خبری نخواهد بود. ترامپ خواهد کوشید تا تغییرات کمتر بنیادینی را در  برجام اعمال کرده و بعد از آن مدعی شود که آمریکا و دنیا را از به تعبیر وی یک قراداد بد و خطرناک نجات داده است. شاید به همین دلیل باشد که روحانی در اظهار نظرات جدید خود میگوید حتی در صورت خروج آمریکا از برجام، باز هم امکان پایبندی ایران به آن وجود دارد.