فرهنگ در دست‌انداز گرانی کاغذ

به گزارش خبرنگار ایمنا، روزهایی که تنها سرگرمی مان تماشای برنامه های کودک و نوجوان دو شبکه تلویزیونی بود و ورق زدن مجلات و کتاب هایی که اگرچه جنس کاغذ و نوع چاپشان کیفیت بدی داشت و بوی سرب پیچیده در لابه لای کلماتشان خفه‌مان می کرد، اما تنها دریچه ای بود که ذهن کوچکمان را به سوی دنیای بزرگ ناشناخته ها می گشود.

دنیای نوجوانی و بعد هم جوانی متولدین دهه شصت با بوی این کاغذهای بی کیفیت اما دوست داشتنی شکل گرفت، و امروز این کالای گرانبها که کم کم دانستیم باید نهایت صرفه جویی و استفاده بهینه را در مصرف آن به خرج دهیم، با قیمتی گزاف در جهان و به ویژه در کشور  خریداری می شود.

جالب است بدانید که کشور ما تنها قادر به تامین ۲۰ درصد مصرف داخلی کاغذ است و ۸۰ درصد دیگر را از طریق واردات این کالا از کشورهایی همچون چین، کره، ژاپن، پرتقال، اندونزی و بعضا برزیل تامین می کند. در چنین شرایطی افزایش قیمت کاغذ می تواند تاثیرات تکان دهنده و قابل توجهی در وضعیت مشاغلی بگذارد که به صورت مستقیم با خرید و فروش کاغذ مرتبط هستند، و در ادامه نیز تاثیراتی بر وضعیت فرهنگی کشور داشته باشد. در شرایطی که صدای گلایه و شکایت کتابفروشان، چاپخانه داران و انتشاراتی ها از آمار فروش کتاب از نوع درسی و غیردرسی اش به آسمان بلند است، افزایش ۲۰ درصدی قیمت کاغذ مشکلی بر مشکلات مختلف این صنف افزوده و آنان را نسبت به بهبود وضعیت موجود و افزایش آمار فروش ناامید کرده است.

رییس اتحادیه چاپ خانه داران اصفهان معتقد است گران شدن کاغذ یک تصمیم نادرست از سوی دولت بوده است، تصمیمی که بهای اجرای آن ایجاد اختلال در سیستم کار موسسات چاپ و نشر کشور و حوزه های فرهنگی است.

محمدعلی انصاری پور در اینباره به خبرنگار ایمنا می گوید: اگر هدف دولت از گران کردن کاغذ حمایت از تولیدکننده داخلی و رونق بخشیدن به بازار خرید و فروش کاغذ در داخل کشور است، باید گفت که این اقدام نه تنها چنین نتیجه ای در پی ندارد، بلکه موجب ایجاد مشکلات بزرگی در این عرصه می شود.

وی می افزاید: امروز تنها ۲۰ درصد از نیاز کشور به کاغذ از طریق تولیدکننده های داخلی تامین می شود که آن هم معمولا با کیفیت پایین تولید شده و در تولیدات کارخانه ای مورد استفاده قرار می گیرد. مابقی این نیاز توسط واردات کاغذ تامین می شود، بنابراین با نزدیک شدن به سال نو میلادی به خودی خود قیمت کاغذ در جهان روبه افزایش می رود و افزایش بهای آن در داخل کشور می تواند مشکلات ایجاد شده در این حوزه را دوچندان کند.

رییس اتحادیه چاپ خانه داران اصفهان با تاکید بر اینکه کاغذ، کالای مورد نیاز تمامی اقشار سنی جامعه در مقاطع و مراحل مختلف است، اظهار کرد: افراد از زمانی که قدم به عرصه اجتماع می گذارند به کاغذ نیاز دارند. حضور در مدرسه و طی کردن مراحل تحصیلی از ابتدا تا پایان و بعد هم ورود به عرصه های اداری این نیاز را جدی تر می کند، بنابراین نباید چنین کالایی با افزایش قیمت ناگهانی و زیاد روبرو شود و جامعه را با چنین شوکی مواجه سازد.

نایب رییس اتحادیه چاپ خانه داران اصفهان هم از تصمیم دولت درخصوص بالا بردن قیمت کاغذ اظهار تعجب می کند و به خبرنگار ایمنا می گوید: ما به تصمیم های غیرکارشناسانه و غیرتخصصی ازسوی دولت ها در حوزه کاری خودمان عادت کرده ایم، اما تصمیمی که ازسوی دولت برای گرانی کاغذ گرفته شد، به عقیده من بسیار غیرکارشناسانه است.

رضا کیوانفر می افزاید: در کشور ما وضعیت تولید کاغذ بسیار بحرانی است. کالایی که از مهم ترین مایحتاج مشاغل مختلف، و از آن مهم تر از ابتدایی ترین نیازهای دانش آموزان، دانشجویان، ادارات و سازمان ها محسوب می شود، در کشور ما با کمبود در تولید مواجه است و ناچاریم بیش از ۸۰ درصد آن را از طریق واردات تامین کنیم، در چنین وضعیتی افزایش قیمت کاغذ می تواند تبعات منفی بسیاری در حوزه چاپ و انتشار کتاب و روزنامه ها و مجلات داشته باشد.

به گزارش ایمنا، اهالی رسانه های مکتوب که نبض حیاتشان در دستان کاغذی این کالای گرانبهاست هم به نحو دیگری در برابر این تصمیم دولت واکنش نشان دادند. مدیریت روزنامه «سینما» به سردبیری فریدون جیرانی اعلام کرد که به مدت یک هفته از آمدن به روی دکه های مطبوعات خودداری می کند. جانشین مدیر مسئول این روزنامه به رسانه ها گفته است که "با وجود اینکه اعلام کرده‌اند نرخ کاغذ ثابت مانده، قیمت کاغذ دو برابر شده است و با توجه به اینکه کمک‌های وزارت ارشاد هم بسیار ناچیز است امکان انتشار روزنامه سخت می‌شود. به همین خاطر تصمیم گرفتیم که به مدت یک هفته انتشار کاغذی روزنامه «سینما» را متوقف کنیم وامیدوار بودیم سایر روزنامه‌های خصوصی نیز ما را در این مسیر همراهی کنند."

مدیرمسئول ماهنامه "گل گندم" و مدیر انتشارات پیام دانش در اصفهان در اینباره به خبرنگار ایمنا می گوید: افزایش و کاهش قیمت کاغذ ارتباط چندانی با نرخ ارز ندارد، در کشور  مافیای کاغذ، کنترل قیمت آن را به دست دارد.

فضل الله سلطانی می افزاید: گرانی کاغذ اثرات مخربی بر وضعیت بازار کتاب و میزان فروش نشریات دارد. در وضعیتی که این بازار سالهاست با رکودی چشمگیر مواجه است، افزایش قیمت کاغذ می تواند باعث فرورفتن بازار کتاب در اغما شود.

وی ادامه می دهد: محصولات فرهنگی باید با قیمتی مناسب در اختیار مردم قرار بگیرد، به ویژه در کشور ما که خرید این نوع کالاها برای مردم اولویت ندارد، بالا بردن قیمت تنها موجب کاهش تقاضا می شود.

مدیرمسئول ماهنامه "گل گندم" در اینباره می گوید: به عقیده من تعطیلی روزنامه ها در چنین شرایطی تنها به دلیل تیراژ پایین آن هاست و گویا این مسئله بهانه ای شده تا مسئولان این نشریات تصمیم به تعطیلی نشر کاغذی آن ها بگیرند.

سلطانی می افزاید: نباید فراموش کنیم که بسیاری از روزنامه های کشور دیگر قادر به جذب مخاطب نیستند و حتی نمی توانند هزینه های جاری خود را از طریق فروش بر روی دکه های مطبوعات تامین کنند.

مدیر انتشارات "فرهنگ مردم" در اصفهان هم معتقد است که محصولات فرهنگی همچون کتاب، مجله و روزنامه در حالت عادی در ایران متقاضی ندارد و حالا با گران شدن کاغذ از تعداد آنها کمتر می شود.

ثابت قدم به خبرنگار ایمنا می گوید: تاثیر گرانی کاغذ در فرآیند چاپ و نشر کتاب و هر محصولی که مرتبط با کاغذ باشد، از دو تاثیر واقعی و روانی برخوردار است. شاید تاثیر واقعی گرانی کاغذ بر امر چاپ و نشر یک کتاب چهار یا پنج درصد باشد، اما تاثیر روانی آن بسیار بیشتر است و می تواند موجب افزایش قیمت کتاب به میزانی بالاتر شود.

وی با بیان اینکه تاثیر روانی گرانی کاغذ موجب می شود تا چاپخانه دار، صحاف و بخش های دیگر مرتبط با این حوزه به خودشان اجازه بدهند که محصولشان را گران کنند، می گوید: در چنین شرایطی ناشر هم چاره ای به جز گران کردن محصولش نمی بیند.

مدیر انتشارات "فرهنگ مردم" با تاکید بر اینکه کتاب مایحتاج روزانه مردم نیست و ناشر ناچار است به فکر قیمت محصولش برای چند سال بعد هم باشد عنوان می کند: به اصطلاح "خواب کتاب" بالای دو یا سه سال است و بنابراین ناشر به میزانی قیمت را بالا می برد که دو یا سه سال دیگر هم قیمت محصولش با قیمت عرف بازار یکی باشد. آنچه در انبار خوابیده سرمایه ناشر است و او باید به نحوی قیمت گذاری کند که در چند سال آینده از ارزش سرمایه اش کم نشده باشد.

وی خاطرنشان می کند: کاغذ جزو کالاهای اساسی است و در کشورهای پیشرفته نگاه ویژه ای به آن می شود. کاغذ با ده‌ها شغل ارتباط مستقیم و غیرمستقیم دارد و گران شدن آن بر روی آنها اثرگذار است. اینکه یک مرتبه قیمت کاغذ ۲۰ درصد گران می شود فشار مضاعفی بر روند کار ما ایجاد می کند.

وی ادامه می دهد: محصولات فرهنگی به خودی خود و در حالت عادی متقاضی چندانی ندارند و اقبالی از آنها نمی شود، بنابراین با گران شدن کاغذ روز به روز شرایط ما بدتر و میزان تقاضا برای خرید این کالاها کم می شود.

گزارش از فرناز کلباسی-ایمنا