به گزارش خبرنگار ایمنا، در گالری های شماره دو، سه و پنج موزه هنرهای معاصر اصفهان، سه دوره عکس از مذهب شیعه در ایران نمایش داده شده است. سه دوره ای که از زمان قاجار یعنی دوران ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و همچنین دوران معاصر را در بر می گیرد، این تصاویر در قاب دوربین "هانس گئورگ برگر" عکاس آلمانی به ثبت رسیده است.
درونمایۀ عکس ها، نمایی قدیم از مکان های مقدس شیعیان در عراق و ایران و نیز مراکز قدیم و جدید آموزشی طلاب و روحانیون مذهب تشیع است. تعدادی از عکس ها به ویژه موارد معدودی در حدود ۱۵۰ یا ۱۰۰ سال قبل احتمالا با بالون از فراز شهرهای نجف، کربلا و سامرا گرفته شده اند.
بخشی دیگر متعلق به سال ۱۲۸۸ هجری قمری است، زمانی که ناصرالدین شاه به عتبات عالیات سفر کرده و با خود دوربین عکاسی هم می‌برد و در نتیجه نخستین تصاویر از این اماکن مقدس را به ثبت می‌رساند. ویژگی این تصاویر استفاده از بالون برای پرواز بر فراز این شهرها و تهیه تصاویر هوایی از اماکن مقدس از فراز آسمان است. عکس های این مجموعه از آرشیو کاخ موزه گلستان تهیه شده است.
بخش دوم تصاویری از دوران پادشاهی مظفرالدین شاه را به تصویر می کشد. پس از سفر ناصرالدین شاه و دستور او برای مرمت بناها و اماکن مقدس عتبات، طی سه دهه دولت ایران اقدام به این امر می‌کند و پس از آن فرزند ناصرالدین شاه، عکاسی را برای ثبت اتفاقاتی که رخ داده است به این منطقه اعزام می‌کند. مجموعه عکس های این بخش نیز از آرشیو کاخ موزه گلستان تهیه شده است.
بخش سوم عکس های ارایه شده در این نمایشگاه توسط عکاس آلمانی "هانس گئورگ برگر" در فاصله سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ میلادی در سفری است که به اصفهان، قم و مشهد داشته و از اماکن شیعی و حوزه‌های علمیه دیدن کرده و از آنچه در نگاه تیزبینش جالب توجه می آمده عکس برداری کرده است.
عکس هایی با عنوان های سید یوسف خادم حرم امام حسین(ع) و میرزا حسن متولی حرم امام حسین(ع)، نماز جماعت در حرم کربلا، درب ورودی و نمایی از بارگاه حرم امام حسین(ع) و نمایی از شمال شهر کربلا و نمایی از بالای حرم، زوار در مسجد سهله در کوفه، حرم امام موسی بن جعفر و امام جعفر(ع) در کاظمین، قبر دو طفلان مسلم در نزدیکی کربلا، طاق کسری در تیسفون، دورنمایی از شهر سامرا از بالا، نمایی از حرم امام علی(ع) از بالا، ایوان طلا نجف، همگی مربوط به سال ۱۲۸۸ قمری در این نمایشگاه ارایه شده است.
همچنین عکس هایی از "اسماعیل جلایر متوفی به سال ۱۳۱۱ قمری از استادان نقاشی دارالفنون، عضدالملک رئیس طایفه قاجار که ناصرالدین شاه را در سفر اول به عتبات همراهی کرد، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، ابولقاسم بن محمد تقی نوری عکاس مظفرالدین شاه، و میرزارضا عکاسباشی عکاس ناصرالدین شاه از دیگر آثار این نمایشگاه است. همچنین تصاویری از برخی طلاب و استادان حوزه علمیه از جمله "آیت الله حبیب الله رشتی در سال ۱۳۲۴ قمری، آیت الله سیدشهرستانی در سال ۱۳۱۵ و همچنین مباحثه طلاب مدرسه فیضیه قم در سال ۱۳۸۸ شمسی و کلاس درس در مدرسه چهارباغ در سال ۱۳۸۱ شمسی" در نمایشگاه مکاشفه و تماشا در معرض بازدید قرار گرفته است.
مذهب شیعه فارغ از اهمیت های دینی و معنوی اش، برای ما ایرانیان پدیده ای است که هویت تاریخی و ملی ما با آن گره خورده است. از زمان به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی و ساخت بناها و مقابر امامان و بزرگان شیعه در عراق جنوبی و احیاء نفوذ تاریخی و فرهنگی ما ایرانیان در منطقه بین النهرین، همواره سفر به عتبات و زیارت اماکن متبرکه شیعه در این منطقه تاریخی، قسمتی از هویت مذهبی ایرانیان به شمار می رود.
مجموعه عکس های این نمایشگاه هرچند از نظر موضوعی واحد است، اما دارای تفاوت بی شماری در چگونگی ثبت هویت جهان شیعی است. دو مجموعه در کنار هم، یکی عکس های هانس گئورگ برگر استاد تاریخ ادیان از کشور آلمان که حد فاصل سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۵ خورشیدی از مکان های تاریخی و آموزشی شیعه در اصفهان، قم و مشهد عکاسی کرده و شاخصه اصلی آن تنها جست و جوگری در دنیای مذهب شیعه با نگاهی بی واسطه و بدون پیش فرض به یکی از قابل اهمیت ترین مذاهب دنیا است و این بیشتر از همه ما را متوجه عکس های مجموعه دیگر می کند.
این عکس ها فارغ از اهمیت تاریخی شان، امکانی برای کشف تداوم زیبایی شناسی نقاشی ایرانی در هنر عکاسی و یا شیوه پرتره نگاری و عکاسی هوایی با بالن و حامل یک پیام تاریخی مهم است: عراق جنوبی برای ما ایرانیان دارای ارزش های بسیاری است. چهره ناصرالدین شاه در عکس های این مجموعه که در نقاط مختلفی از این مناطق ثبت شده بیشتر شبیه فاتحانی است که خاک از دست رفتۀ میهن را فتح کرده اند. وجود عکسی از تیسفون پایتخت ساسانیان در این مجموعه، کامل کنندۀ این نگاه است.
علاوه بر عکس های ارایه شده در این نمایشگاه، توضیحاتی نیز درباره کتاب "مکاشفه و تماشا" ارایه شده است. این کتاب شامل شش مقاله کوتاه و حدود دویست عکس منتخب از آثار برجای مانده ای است که بخشی از آن ها در این نمایشگاه ارایه شده است. انتخاب و ویرایش عکس ها توسط "بوریس فون براوخیچ" و "سعید عدالت نژاد"، ترجمه مقالات به آلمانی فارسی توسط "شقایق میثمی"، ترجمه مقالات فارسی به آلمانی توسط "غلامرضا حاجت پور" و خوانش نهایی متن توسط "ببر گیت آلبرشت" و "معصومه الیاس پور" انجام شده است.
گفتنی است، نمایشگاه عکس "مکاشفه و تماشا" تا ۱۲ دی ماه برپاست و علاقمندان برای بازدید از نمایشگاه می توانند تا ۱۲ دی ماه صبح ها ساعت نه تا ۱۳:۳۰ و بعدازظهرها ساعت ۱۵ تا ۱۸ به گالری های دو، سه و پنج موزه هنرهای معاصر اصفهان واقع در خیابان استانداری مراجعه کنند.
نظر شما