به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، در واقع این دستگاه سیستمی با مدارهای الکتریکی است که عمل ضربان‌سازی قلب را انجام می‌دهد و مراقب است تا هر زمان که تعداد ضربان‌های قلب کاهش یابد یا دچار اختلال شود به جای آن شروع به تپیدن کند.
قلب در حالت طبیعی، هر دقیقه حدود ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان دارد که به وسیله یک گره سینوسی دهلیزی در قلب تولید می‌شود.
حال اگر به دلایلی این گره سینوسی اختلال پیدا کند یا در مسیر امواج الکتریکی داخل قلب اختلالی به وجود بیاید، ضربان قلب کاهش می‌یابد که در چنین شرایطی می‌توان از دستگاه ضربان‌ساز استفاده کرد.
ضربان‌ساز، دستگاهی کوچک و به اندازه یک ساعت مچی است که در قسمت پایینی استخوان ترقوه و زیر پوست کاشته می‌شود و هدایتگرهای آن از طریق رگ‌ها وارد قلب می‌شود.
بیش از سه‌میلیون نفر در جهان از دستگاه ضربان‌ساز قلب یا همان پیس میکر استفاده می‌کنند.
در گذشته پیس میکرها را فقط در موارد مرگبار و برای نجات جان بیمار تعبیه می‌کردند اما امروزه این دستگاه‌ها علاوه بر افزایش طول عمر، کیفیت زندگی بیماران را هم بهبود می‌بخشند.
به کمک پیس میکر غالب بیماران می‌توانند به زندگی عادی خود بازگردند، کار خود را از سر بگیرند، از فرزندان و نوه‌های خود مراقبت کنند و حتی به تفریحات و ورزش خود ادامه دهند
قلب در حالت طبیعی در هر دقیقه حدود ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان دارد و هر اختلالی که موجب کاهش در ضربان قلب شود، از دستگاه ضربان ساز یا باتری قلب استفاده می شود.
سالمندان استفاده‌کنندگان اصلی باتری‌های قلبی
یک متخصص قلب و عروق در این باره می‌گوید: باتری یا ضربان‌ساز برای بیمارانی استفاده می‌شود که به دلایلی دچار اختلال ریتم قلب هستند، به ویژه افراد سالمندی که حملات ایست قلبی دارند و با کاهش شدید ضربان قلب روبه‌رو هستند از استفاده‌کنندگان اصلی باتری‌های قلبی محسوب می‌شوند.
دکتر مصطفی حکمت می افزاید: وقتی بلوک کامل قلب در بیماری به دلایل ژنتیکی یا اکتسابی و بویژه افزایش سن اتفاق بیفتد، یعنی اختلالی جدی در گره سینوسی قلب ایجاد شود که امکان انتقال ضربان و جریان الکتریکی به قلب فراهم نباشد، راهی بجز گذاشتن باتری وجود نخواهد داشت
.
وی با اشاره به اهمیت تند یا کند شدن ضربان قلب، تصریح می کند: دلیل اهمیت ضربان قلب در این است که حجم خون لازم به اعضای مختلف بدن نمی رسد.
متخصص قلب و عروق اظهارمی کند: باتری مثل هر جسم خارجی که وارد بدن شود، تا مدتی احساس می شود و بیمار به آن فکر می کند اما بعد از مدتی به وجود این جسم خارجی عادت می کند.
وی با تاکید بر این که اگر اختلال گره سینوسی قلب در بیماری به طور موقتی ایجاد شده باشد از دستگاه ضربان‌ساز موقت استفاده می‌شود، می‌گوید: در شرایطی که بیمار دچار نوعی بیماری غیرقابل بازگشت قلبی باشد که تحت تاثیر آن اختلال همیشگی در ضربان قلب بروز کند باید از باتری قلبی دائمی برای بیمار استفاده کرد.
دکتر حکمت عمر باتری های قلب را بین ۳ تا ۱۰ سال اعلام و خاطرنشان می کند: هر چه دستگاه ها پیشرفته باشد شارژ بیشتری نیاز دارد؛ البته مدل های قدیمی بیشتر عمر می کنند.
وی توضیح می‌دهد: اختلال ضربان در برخی افراد دائمی نیست و فقط گاهی این اختلال به وجود می‌آید. در چنین شرایطی، باتری قلبی فقط در مواقع لازم شروع به کار می‌کند، اما در بیمارانی که دچار اختلال دائمی ضربان قلب هستند، باتری به طور مرتب ضربان ایجاد می‌کند و به این ترتیب طول عمر آن کاهش می‌یابد، زمانی هم که باتری تمام شود متخصص قلب، ژنراتور دستگاه را تعویض می‌کند؛ به همین دلیل مراجعه مرتب چنین بیمارانی به کلینیک‌های تخصصی قلب ضروری است.
وی اضافه می کند: هزینه تهیه باتری قلب بین ۸ تا ۱۵ میلیون تومان است که ۴۰ درصد هزینه ها مربوط به سیم و ۶۰ درصد هزینه ها مربوط به باتری می باشد.
بی توجهی به اختلال عملکرد باتری قلب باعث مرگ بیمار می شود
به گفته این متخصص قلب و عروق، بیماری که باتری قلب می گذارد مثل فردی که دندان مصنوعی دارد، هرگز احساس خوبی نمی کند؛ البته پس از کاشت باتری قلب چنانچه بیمار خونریزی یا ورمی مشاهده کرد ودچار سرگیجه شد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند تا تحت کنترل قرار گیرد.
وی تاکید می کند: گاهی ممکن است باتری قلبی دچار اختلال عملکرد بشود که این اختلال ممکن است ناشی از سیم‌ها یا مدارهای الکتریکی دستگاه یا تمام شدن عمر باتری باشد.
دکتر حکمت با تاکید بر اینکه دارنده باتری قلبی باید به طور مرتب تحت نظر متخصص قلب باشد و وضع باتری را هر سه ماه یکبار بازبینی کند، می‌گوید: بی‌توجهی به اختلال عملکرد دستگاه ممکن است اثرات جبران‌ناپذیر و مرگ بیمار را به دنبال داشته باشد؛ بر این اساس ضروری است بیمار هر نوع تغییر در تعداد ضربان قلب، یعنی کاهش یا افزایش یا بروز هر نوع سرگیجه و تهوع را که ناشی از اختلال ریتم قلب است، بسرعت پیگیری کند.
وی یادآور می شود: بیماران باید توجه داشته باشند تاخیر در مراجعه به مرکز درمانی تخصصی در صورت بروز اختلال در ضربان قلب، به ایست قلبی بیمار منجر خواهد شد.
این متخصص قلب و عروق در پاسخ به این سؤال که آیا موبایل، مایکروویو، سیستم‌های تشخیصی درمانی و سیستم‌های امنیتی فرودگاه‌ها روی باتری قلب تاثیر دارد یا خیر؟، می گوید: امواج مایکروویو برای بیماران دارای باتری قلبی بی‌خطر است، اما هنگام استفاده از موبایل، بیمار باید آن را درسمت مقابل باتری قلبی‌اش بگیرد، یعنی اگر ضربان‌ساز در سمت چپ بدن کاشته شده است، با دست راست و گوش راست از موبایل استفاده کند و آن را در جیب چپ نگذارد.
وی خاطرنشان می کند: استفاده از سیستم‌های تشخیصی به غیر از ام. آر. آی نیز روی دستگاه ضربان‌ساز قلب تاثیر منفی نمی‌گذارد؛ گرچه بتازگی باتری‌هایی عرضه شده است که در مواجهه با امواج ام. آر. آی نیز دچار اختلال نمی‌شود.
دکتر حکمت ادامه می دهد: نکته مهم دیگر اینکه دارندگان باتری قلبی هرگز نباید در محیط‌هایی که برق فشار قوی وجود دارد و میدان مغناطیسی در اطراف آن ایجاد می‌شود، قرار بگیرند.
به گفته وی، سیستم‌های امنیتی فرودگاه هم مشکل خاصی برای باتری قلبی ایجاد نمی‌کند، گرچه قبل از عبور از این دستگاه‌ها بهتر است مامور فرودگاه در جریان قرار بگیرد
.
این متخصص قلب تاکید می‌کند: ملاحظه خاص دیگری از نظر تغذیه‌ای یا نوع فعالیت روزمره برای افرادی که باتری قلبی دارد، وجود ندارد یعنی این بیماران می‌توانند از فعالیت عادی روزمره و تحرکات ورزشی سبک مانند پیاده‌روی برخوردار باشند.
توصیه به سالمندانی که باتری قلب دارند
پیس میکر (ضربان ساز) دستگاهی با اندازه کوچک است که در قفسه سینه یا شکم برای کنترل ریتم های غیرطبیعی قلب کار گذاشته می شود. این وسیله با به کارگیری ضربان الکتریکی کم انرژی، قلب را وادار می کند ضربان طبیعی داشته باشد.
دستگاه ضربان ساز برای درمان آریتمی ها به کار می رود. آریتمی ها شامل اختلالات ضربان قلبی چه به صورت اشکال در تعداد ضربان، چه اشکال در ریتم قلبی هستند. حین آریتمی، قلب ممکن است ضربان خیلی سریع، یا خیلی آهسته یا نامنظم داشته باشد.
دستگاه ضربان ساز بعضی از علائم آریتمی ها را بهبود می بخشد، مانند ضعف یا احساس غش یا سرگیجه، این دستگاه می تواند شیوه زندگی شخصی را که اختلال ریتم قلب دارد، بهتر کند.
پزشکان دستگاه ضربان ساز را در برخی موارد توصیه می کنند که شایع ترین علت، کندی ضربان و بلوک قلبی است. بلوک قلبی هنگامی به وجود می آید که اشکالی در سیستم الکتریکی هدایتی قلب ایجاد می شود.
پزشک قبل از توصیه به نصب دستگاه ضربان ساز، بررسی می کند که آیا شخص دچار علائم آریتمی هست یا نه. علائم شامل سرگیجه، غش کردن بدون علت یا نفس تنگی زودرس است. همچنین پزشک سابقه بیماری قلبی، داروهای مصرفی بیمار و وقت های قبلی بیمار را بررسی می کند.
دستگاه ضربان ساز از یک باتری، ژنراتور رایانه ای و حسگر به نام الکترود تشکیل شده است. الکترودها فعالیت الکتریکی قلب را دریافت و اطلاعات مربوطه را از طریق سیم ها به رایانه ژنراتور ارسال می کنند. جریان الکتریکی ای که دستگاه تولید می کند از طریق سیم های مخصوصی که به آن «لید» گفته می شود و داخل قلب قرار می گیرد، به عضله قلب هدایت می شود. این سیم ها همچنین به دستگاه کمک می کنند تا از چگونگی ضربان قلب آگاه شود و بتواند زمان نیاز جریان الکتریکی لازم را بفرستد.
پزشکان آریتمی ها را با دستگاه دیگری به نام دفیبریلاتور قابل کاشت قلبی(IUD) نیز درمان می کنند.
IUD شبیه دستگاه ضربان ساز است، با این تفاوت که علاوه بر ایجاد ضربان کم انرژی، ضربان های پرانرژی ای تولید می کند که می تواند آریتمی های خطرناک و مرگ آفرین ناگهانی را کنترل کند.
نظر شما