شهر ملی سفال در مسیر جهانی شدن

به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، سفالگری یکی از کهن‌ترین و اصیل‌ترین رشته‌های صنایع دستی شهرستان شهرضا است، "پیر لوتی"، سیاح معروف اروپایی که در سال ۱۹۰۴ از شهرضا دیدن کرده می‌نویسد: «قمشه (شهرضا) و دهکده‌های اطراف آن از خاک تیره‌ سرخ رنگی ساخته شده، و همین خاک رس است که در این نواحی با آن همه گونه اشیا می‌سازند.»

او از خانه‌ای که مهمانش گشته چنین سخن می گوید: «همه جای شبستان با کاشی‌های آبی تزیین گشته... فنجان‌های میناکاری و ظروف زیبا طاقچه‌ اتاق‌ها را زینت می دهد...از پس دیوار باغ‌های محصور در هر زاویه و گوشه‌ای برجی با کاشیکاری آبی رنگ دیده می‌شود.»
این توصیف او از یک مسجد که احتمالاٌ امامزاده شاهرضا یا سیده خاتوناست، نشانگر تأثیری است که هماهنگی رنگ‌ها و نقشه‌های کاشی گنبد بر وی نهاده است: «در سرحد تنهایی و خلوت و مکانی آرام مسجد بسیار متبرک و مقدسی واقع شده و گنبد قشنگ و با شکوه آن در برکه‌ی  آبی منعکس گردیده است.»

شهرضا از گذشته‌های دور در سفالگری و سرامیک سازی درسطح کشور از منزلتی خاص برخوردار بوده و به گفته کارشناسان اهل فن، سفالگری در این دیار به ۷۰۰ سال پیش و سرامیک با ۴۰ سال قدمت هنوز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

متأسفانه اطلاعات تاریخی از هنر سفالگری که منبع ایجاد سفال شهرضا است در دوران قبل و بعد از اسلام بسیار اندک است و آفت عدم نگارش سرگذشت نامه‌ها و تاریخچه علوم که در بسیاری از زمینه‌ها باعث نقص تاریخ نگاری ایرانی شده، در اینجا نیز دیده می‌شود.

»مسیح الله جمالی» نویسنده اثر ماندگار «تاریخ شهرضا» از صندوقی می نویسد که در سال ۱۳۳۵ به هنگام تخریب یک باغ جهت تأسیس راه شوسه یافته است. این صندوق حاوی یک اسکلت با تکه هایی سفال و یک کوزه‌ سالم بود که نامه‌ای درون آن قرار داشت. نامه که به زحمت خوانده می‌شده خبر از هجرت یک سفالگر قمشه‌ای به نام «اسفندیار» به هند در هنگام ایلغار مغول و سپس بازگشت او به وطن در ایام پیری می‌داد.

او همچنین از سفال های بسیاری سخن می‌گوید که در منطقه‌ «دشت آب روستای قمبوان شهرضا» از عمق۵/۳ متری زمین به دست آمده است؛ همچنین از تعدادی کوزه‌ی سفالگری پیش از اسلام که در روستای دادنگان یافت شده و کوزه‌ای که در «روستای وصف از توابع دهستان منظریه» کشف شده و یک کارگاه کوزه گری احتمالأ ساسانی، که در منطقه ی باباپیر از «روستای وصف» یافت شده است.

در برخی از انواع لعاب‌هایی که در سایر شهرها تولید می‌شود، موادی همچون سرب یافت شده که سرطان زا است، اما لعاب شهرضا عاری از این ایراد است، به همین دلیل است که فرمول ساخت این لعاب، همچون سری نهان، تنها در اختیار تعداد اندکی از هنرمندان این دیار بوده که سینه به سینه از پدران خود یافته‌اند.

مهمترین اقدام انجام شده در حمایت از سفال شهرضا، تلاش در جهت ثبت ملی این شهر به عنوان شهر سفال ایران بوده است که با تلاش و تشریک مساعی مسئولان اجرایی این شهرستان در سالهای اخیر انجام شده است.

رویکرد حمایتی دولت یازدهم در حمایت از صنایع دستی سبب شد تا با استفاده از زیرساختهای موجود شهرضا به عنوان شهر ملی سفال ثب شود و به این وسیله مهمترین گام در جهت رفع مهمترین نیاز این هنر یعنی ایجاد و ثبت برند سفال شهرضا انجام شود.

سمیه محمودی - نماینده مردم شهرستان شهرضا در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا،  اظهار کرد: باتوجه به انتخاب شهرضا به عنوان شهر ملی سفال لازم است اقداماتی در راستای رونق بیشتر این هنر در شهرستان انجام شود که یکی از مهمترین آنها ایجاد اتحادیه سفال شهرضا است.

وی، عنوان کرد: شهرضا به عنوان شهر ملی سفال کشور شناخته شد و به این وسیله امکانی فراهم شد تا تعداد بیشتری از مردم با هنر دست هنرمندان این هشرستان آشنا شوند.

نماینده مردم شهرستان شهرضا در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: لازم است اقدامات بیشتری برای رونق بیشتر این هنر در شهرستان انجام شود که یکی از مهمترین آنها ایجاد اتحادیه سفال شهرضا است.

محمودی بیان کرد: رونق چرچه بیشتر هنر سفال در شهرضا باعث می‌شود تا بستر مناسبی برای اشتغال جوانان جویای کار فراهم شود بنابراین باید بسترهای لازم در این زمینه نیز فراهم شده و از زیرساختهای موجود نیز حمایت شود.

وی با تأکید بر ضرورت ایجاد شرکت‌های پشتیبان تولید سفال در این شهرستان، گفت: در کناز این شرکت‌های پشتیبان لازم است شرکت‌های صنایع دستی شهرستان نیز احیا و حمایتهای لازم برای رونق آن‌ها انجام شود.

نماینده مردم شهرستان شهرضا در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: زیرساخت‌های لازم برای آموزش افراد علاقه مند و جوانان جویای کار در رشته سفال در شهرستان فراهم شده که این اقدام گام مهمی در راستای تروی بیشتر این هنر محسوب می‌شود.

محمودی بیان کرد: لازم است المان‌های شهری نیز همسو با اهداف عالی شهرستان برای معرفی سفال شهرا و نیز معرفی آن به عنوان شهر ملی سفال طراحی و ساخته شود.

وی گفت: باید یک اتحاد جمعی برای تزیین نما و منظر شهری با سفال و سرامیک شهرضا ایجاد شود تا با انجام مجموعه‌ای از اینگونه اقدامات مسیر تبدیل شهرضا به عنوان شهر جهانی سفال هموار شود.