هوای آلوده عملکرد ریه را مختل می‌کند

به گزارش ایمنا، بعد از چند روز پاک بودن هوا امروز باز هم در پی سرد شدن هوا، وضعیت کیفی هوای شهر اصفهان در ایستگاه های مراقبت دائم بر حسب شاخص آلودگی هوا و براساس اعلام مرکز پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان وضعیت ناسالم برای گروههای حساس را نشان می دهد. این در حالی است که آلودگی هوا ضمن تشدید عوارض قلبی و تنفسی در مبتلایان به این بیماری ها، عوامل اصلی در بروز بیماری های قلبی و تنفسی در افراد سالم نیز می باشد.
هر فرد روزانه نزدیک 22 هزار بار تنفس می‌کند و تقریباً به 15 کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد. معمولاً انسان می‌تواند به مدت 5 هفته بدون غذا و مدت 5 روز بدون آب زنده بماند، اما نمی‌تواند بدون هوا حتی 5 دقیقه زنده بماند.
در واقع سیستم تنفسی اولین ارگانی از بدن انسان است که در تماس مستقیم با آلودگی هوا قرار دارد و ریه، عضو مسئول جذب اکسیژن هوا و دفع دی اکسید کربن خون می باشد، در صورتی که غلظت آلاینده های هوا فراتر از ظرفیت تصفیه ریه انسان باشد، ورود آلاینده ها به جریان خون انجام می گردد و عوارض قلبی و تنفسی مانند اختلال در انتقال اکسیژن به بافت های بدن، افزایش ضربان قلب، سکته قلبی، کاهش ظرفیت شش ها، آسم، برونشیت و سرطان ریه ایجاد می شود.
اما همیشه بیماری‌های قلبی علامت‌دار نیستند و شدت بیماری به حدی نیست که فرد را دچار مشکل کند، در نتیجه ممکن است  فرد نیز از بیماری خود بی‌اطلاع بماند. در این مواقع، آلودگی هوا به عنوان یک فاکتور تسریع کننده باعث آشکار شدن بیماری‌ها نهفته خواهد شد.
تنفس هوای آلوده در بیماران قلبی و کودکان مبتلا به نارسایی‌های مادرزادی، میزان مرگ میر بیماران را افزایش می‌دهد. همچنین آلودگی هوا در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس بیشترین تأثیر را می‌گذارد و آثار بیماری در بیماران ریوی به صورت حاد و مزمن در درازمدت باقی می‌ماند.
در این خصوص با "دکتر رامین قاسمی، متخصص آسم، آلرژی و سیستم ایمنی" به گفتگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
تاثیر موقتی آلاینده ها بر روی سلامت افراد چیست؟
آلودگی هوا بر روی بدن افراد دارای تاثیر موقت و دراز مدت است و با توجه به این موضوع که ما در شهرهای بزرگ زندگی می کنیم ، در دراز مدت در معرض این آلاینده ها قرار داریم. از تاثیرات کوتاه مدت آلودگی هوا می توان به سوزش چشم، عطسه، خارش چشم و پوست، سرگیجه، سردرد، سرفه و تنگی نفس اشاره کرد.
افراد سیگاری، مبتلایان به آسم، بیماری های ریوی مزمن و بیماران قلبی عروقی ممکن است در اثر مواجه با هوای آلوده دچار حمله تنگی نفس شده و باعث مراجعه آنها به اورژانس و بیمارستان ها گردد. به گونه ای که این موارد اورژانسی در شهرهای بزرگ مانند اصفهان، تهران، اهواز و اراک به وفور مشاهده می شود.
آثار درازمدت آلاینده بر سلامتی افراد چیست؟
ذرات آلاینده در مجاری هوایی که در انتهای کیسه های هوایی وجود دارند و باعث تبادل هوا در داخل و خارج از بدن می شوند، رسوب کرده و در دراز مدت عملکرد این مسیرهای هوایی را دچار اشکال می کند. بنابراین تبادل گازی صورت نگرفته، عملکرد مجاری هوایی مختل می شودو فرد با کمبود اکسیژن مواجه می شود.
همچنین مهم ترین علت بیماری های انسدادی مزمن ریه (COPD) سیگار کشیدن و آلاینده هایی است که در هوا وجود دارد و عملکردی شبیه سیگار دارند. اصلی‌ترین نشانه‌های این بیماری شامل مواردی همچون تنگی نفس، سرفه و ایجاد خلط سینه است که با کم کردن میزان قرار گرفتن در معرض عوامل شناخته شده بیماری زا می‌توان از آن جلوگیری کرد.
 بنابراین افراد غیر سیگاری پس از 10 تا 20 سال دچار بیماری های ریوی می شوند که سیگاری ها در مدت 2 تا 5 سال به آنها مبتلا می شوند. از جمله آلاینده هایی که در هوا وجود دارد می توان به سرب اشاره کرد که بر روی رشد و هوش کودکان تاثیر منفی دارد.
این در حالی است که تاثیر دراز مدت هوای آلوده تنها بر روی سیستم تنفسی نیست، بلکه بر روی مغز، سیستم عصبی،سیستم قلبی عروقی و سایر اندام های فرد تاثیر می گذارد. همچنین به دلیل عدم اکسیژن رسانی، قلب مجبور است بیشتر کار کند و در دراز مدت نارسایی قلبی را به همراه دارد و مبتلایان به نارسایی قلبی با قرار گرفتن در معرض هوای آلوده دچار حملات قلبی می شوند.
علاوه بر این آلودگی هوا بر روی عملکرد سیستم ایمنی نیز تاثیر گذار است و در عملکرد گلبول های سفید و لنفوسیت ها اختلال ایجاد می کند.
راهکارهایی برای مقابله با آلودگی هوا
کودکان، زنان باردار، سالمندان، افرادی که دچار بیماری های ریوی و قلبی هستند جزو گروه های حساس و پر خطر جامعه محسوب می شوند که توصیه می شود در روزهایی که هوا آلوده است از منزل خارج نشوند.
پزشکان، مسئولین و اقشار مختلف جامعه با استفاده از وسایل نقلیه عمومی در روزهای آلوده می توانند به افراد آموزش دهند تا از آوردن خودروهای تک سرنشین حتی الامکان و در غیر از موارد اضطراری خودداری کنند.
بنابراین عدم استفاده از وسایل نقلیه شخصی و خودروهایی که نقص فنی  دارند، در روزهایی که هوا آلوده است باید فرهنگ سازی شده و تنها به صورت یک شعار نباشد.
استفاده از ماسک تا حدودی به معضل آلودگی هوا کمک می کند، بهترین نوع استفاده از ماسک ها، نوع فیلتر دار است. اما افرادی که مشکلات قلب دارند نباید به ماسک بسنده کنند. زیرا ماسک ها تنها حدود 5 تا 10 درصد و تا مواردی حدود 20 در کاهش اثرات آلودگی هوا موثر هستند.
بنابراین 80 درصد موارد ماسک ها تاثیری در کاهش تاثیر آلاینده ها ندارند و به بیماران قلبی و ریوی تاکید می شود حتی الامکان در روزهای آلوده در منزل بمانند.
متابولیسم کودکان نسبت به افراد بزرگسال بیشتر است و به همین میزان تبادل گازی بدن انها نیز بیشتر است. بنابراین احتمال اینکه ذرات آلوده بیشتر در بدن آنها نفوذ کند، بالاتر است.
همچنین از آنجا که افراد مبتلا به سرماخرودگی دارای عفونت ویروسی هستند، چنانچه در معرض هوای آلوده قرار گیرند دوره بیماری آنها بیشتر است. این در حالی است که مصرف میوه ها و سبزیجات تازه، شیر، ترکیباتی که شامل آنتی اکسیدان هستند نیز به آلودگی هوا کمک می کند.
در افرادی که به بیماری های ریوی مبتلا هستند، سطح اسیدهای چرب ضروری، بسیار پایین است لذا مصرف منظم ماهی های چرب نظیر ماهی آزاد و سالمون در تقویت و بهبود فعالیت دستگاه تنفسی موثر است.
ماسک ها چه تاثیری بر کاهش آلودگی هوا دارند؟
استفاده از ماسک‌ها برای کم کردن تنفس هوای آلوده، بسیار رایج شده است. اما باید توجه داشت که تمام ماسک‌ها برای پیشگیری از تنفس هوای آلوده مناسب نیستند و ما نمی‌توانیم هیچ توقعی از ماسک‌های معمولی برای حفظ سلامت سیستم تنفسی‌مان داشته باشیم.
FFP1، FFP2، FFP3، N95، N99 و N100 طبقه‌بندی کلاس ماسک‌ها از نظر استاندارد اتحادیه اروپا و مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای آمریکا است. ماسک‌ها در دو نوع پارچه‌ای و کاغذی در بازار وجود دارند.
انواع کاغذی به دلیل اینکه ذرات گرد و غبار و آلاینده را از خود عبور می‌دهند و پوشش مناسبی هم روی صورت ایجاد نمی‌کنند، گزینه مناسبی در برابر پارچه‌ای‌ها نیستند.
ماسک‌های تاشو، قابلیت حمل و نقل ساده‌تری دارند اما کاسه‌ای‌ها، بهتر روی صورت قرار می‌گیرند و تنفس زیر آنها،ساده‌تر است. ماسک های فیلتر دار به دلیل تصفیه گرد و غبار برای استفاده در روزهایی که هوا آلوده است مناسب بوده و بسته به آلودگی موجود در محل کار یا زندگی‌تان، ماسک‌ها از ۲ ساعت تا ۱۲ ساعت، کارایی خواهند داشت.
11174/130/15