به گزارش خبرگزاری ایمنا از زاهدان، در کوچه پس‌کوچه‌های شهر با ظاهری ژولیده به چشم می‌خورند، بدنشان را تا نیمه در سطل‌های زباله می‌کنند تا چیزی برای فروش پیدا کنند و پول مواد آن روزشان را به دست آورند، اگر چیز دندان‌گیری نصیبشان نشود، روی به سرقت می‌آورند و هیچ ابایی هم از سرقت ندارند، در منظر عمومی اقدام به مصرف مواد می‌کنند و هیچ انگیزه و توانی هم برای ترک اعتیاد با وجود بسترهای لازم برای درمان و حتی حمایت‌های خانواده و دولت ندارند، قانون به این معتادان، می‌گوید معتاد متجاهر، این دسته از معتادان بر اساس قانون مبارزه با موادمخدر به شکل اجباری به مراکز درمان، بازتوانی و کاهش آسیب اعتیاد برای ترک کردن برده می‌شوند.
این مراکز در سال‌های اخیر با عنوان مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر توسط دولت راه‌اندازی شده و توسعه این مراکز با هدف سلامت پایدار و بازگشت این افراد به آغوش جامعه به سرعت در حال انجام است.
پذیرش رایگان معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶
سیدحامد هاشمی، رئیس انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان در این ارتباط به خبرنگار ایمنا می‌گوید: معتادان متجاهر علاوه بر اینکه از خانواده طرد شده‌اند، هیچ انگیزه و توانی برای ترک اعتیاد ندارند و وجودشان در بستر جامعه با توجه به شدت بالای مشکلات جسمی، روحی، روانی و توهمات ناشی از مصرف مواد صنعتی، خطرات و معضلات زیادی را برای کودکان، نوجوانان و سایر شهروندان دارد و ضروری است که این بیماران با مداخلات دولتی، از سطح جامعه جمع‌آوری و برای درمان، به مراکز درمان اجباری (مراکز ماده ۱۶) انتقال داده شوند.
وی می‌افزاید: مراکز ماده ۱۶ مراکز دولتی کاملاً رایگان است که با حمایت‌های دولتی، تحت نظارت سازمان بهزیستی استان و شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر، معتادان متجاهری را که با حکم قضائی توسط نیروی انتظامی یا مأموران شهرداری جمع‌آوری شده‌اند، پذیرش می‌کنند.
رئیس انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان با بیان اینکه این افراد از نظر سن و ملیت غربالگری و با نظر تیم درمان، نظارت عالیه و دستور مقام قضائی به این مراکز انتقال داده می‌شوند، ادامه می‌دهد: این افراد پس از معاینات اولیه از نظر بیماری‌های واگیرداری همچون هپاتیت‌های ویروسی و ایدز (HIV) توسط تیم درمان غربالگری می‌شوند، در مرحله نخست، استحمام و اصلاح سر و صورت، تعویض لباس و تحویل وسایل بهداشتی آنها انجام می‌شود و سپس به داخل خوابگاه‌ها هدایت می‌شوند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به وضعیت سلامت بیماران و پوشش شیفت بیست‌وچهارساعته تیم پرستاری و ویزیت روزانه پزشک، روند سلامت آنها تحت پایش قرار می‌گیرد و اقدامات درمانی طبق نیاز بیماران انجام می‌شود، تصریح می‌کند: خدمات پزشکی و پرستاری برای رفع مشکلات جسمی بیماران و سایر بیماری‌های احتمالی قلبی، ریوی، کلیوی، پوستی و درمان زخم‌های عفونی، بیماریابی در رابطه با بیماری‌های سل، هپاتیت‌های ویروسی B ،C و ایدز، انجام واکسیناسیون برای بیماری‌های هپاتیت B، دیفتری، کزاز، کووید ۱۹ و آنفلوانزا صورت می‌گیرد.
هاشمی با بیان اینکه در مرکز تلّ سیاه، بیماران با شروع علائم محرومیت از مواد، وارد پروسه درمان نگهدارنده می‌شوند، می‌گوید: درمان نگهدارنده که همراه با تجویز داروهای مخدر است، برای سه گروه از معتادان از جمله معتادان با مصرف مواد سنگین (هروئین و کراک)، معتادان با مصرف سنگین مواد (تزریق مواد یا مصرف خوراکی مقدار و دز بالای مواد) و معتادان با سابقه عود مکرر اعتیاد (بیش از سه بار) انجام می‌شود.
وی می‌افزاید: حین درمان نگهدارنده، جلسات مشاوره، روان‌شناسی و ویزیت پزشک عمومی به‌صورت روزانه و ویزیت روان‌پزشک به‌صورت ماهانه در این مراکز انجام می‌شود.
آن طور که هاشمی می‌گوید یکی از مهم‌ترین اقدامات در درمان اعتیاد برای بررسی وضعیت سلامت روانی مددجویان است تا ضمن رفع مشکلات اعصاب و روان، بیماران با مشاوره‌های فردی، گروهی و خانوادگی و آموزش تکنیک‌های مقابله با وسوسه و کنترل خشم بیاموزند تا مدیریت بهتر خود در موقعیت‌های مختلف زندگی کمتر دچار لغزش و عود مجدد اعتیاد شوند.
به گفته رئیس انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان یکی از مهم‌ترین اقدامات مراکز ماده ۱۶ اقدامات مددکاری است، چرا که بسیاری از این بیماران به دلیل شدت آسیب‌هایی که به واسطه اعتیاد طولانی‌مدت داشته‌اند، از خانواده طرد شده و نیاز به حمایت خانواده دارند، بنابراین تیم مددکاری، با مراجعه حضوری و بازدید از منزل خانواده بیماران و انجام مشاوره‌های لازم، با خانواده‌های آنان ارتباط می‌گیرد و آنها را متقاعد به پذیرش این افراد کند.
وی با بیان اینکه مددکار اجتماعی، بر اساس بازدید منزل، خانواده بیماران نیازمند را برای تحت پوشش قرار گرفتن، به کمیته امداد امام خمینی (ره) معرفی می‌کند، ادامه می‌دهد: بیمار در مدت نگهداری در مراکز ماده ۱۶ که شش ماه است و به‌تازگی مجوز نگهداری به مدت یک سال هم داده شده است، با کمک سازمان فنی و حرفه‌ای استان، دوره‌های مهارتی و حرفه‌آموزی را نیز فرا می‌گیرد.
رئیس انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان اضافه می‌کند: برای اثرگذاری بیشتر، از ظرفیت سمن‌ها و گروه‌های خودیار از جمله انجمن معتادان گمنام نیز استفاده می‌شود و جلسات روزانه این انجمن در مرکز تلّ سیاه برگزار می‌شود و بیماران پس از ترخیص، در بیمارستان دولتی بهاران زاهدان، به‌صورت سرپایی به مدت شش ماه تحت درمان نگهدارنده رایگان (MMT) قرار می‌گیرند.
هاشمی تصریح می‌کند: بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده، مشخص شده است که بسیاری از بیماران مراکز ماده ۱۶ در گذشته شاغل بوده‌اند، اما پس از اینکه به بلای خانمان‌سوز اعتیاد گرفتار شده‌اند، شغل و سرمایه خود را از دست داده‌اند.
وی از راه‌اندازی یک نانوایی، کارگاه خیاطی در مرکز ماده ۱۶ تلّ سیاه در حومه زاهدان خبر می‌دهد و می‌گوید: برای بیماران بهبودیافته در این کارگاه‌ها اشتغال ایجاد شده است و بیمارانی که بیش از یک سال در بهبودی خود ماندگار باشند و دچار عود مجدد اعتیاد نشده‌اند، می‌توانند با مراجعه به سازمان بهزیستی، از تسهیلات بانکی بدون بهره و بلندمدت در راستای ایجاد اشتغال استفاده کنند.
به گفته رئیس انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان در صورتی که هریک از کارآفرینان مایل به به‌کارگیری این افراد در کارگاه خود باشند، می‌توانند ضمن استفاده از تسهیلات دو میلیارد ریالی بدون بهره با بازپرداخت طولانی‌مدت به ازای به‌کارگیری هر نفر، از تخفیف‌های ویژه‌ای در رابطه با پرداخت حق بیمه این افراد هم استفاده کنند.
زمینه اشتغال معتادان بهبودیافته در مرکز ماده ۱۶ فراهم می‌شود
مهدی ولایتی‌پور، رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: معتادان متجاهر با قرار گرفتن در چرخه درمان بین سه تا شش ماه در مراکز ترک اعتیاد نگهداری می‌شوند و با توجه به سابقه مصرف طولانی بعضی از این افراد و اثرات تخریبی که بر جسم و روان آنها داشته است، همچنین با توجه به امکان برگشت دوباره آنها به سمت موادمخدر به مراکز جامع توانمندسازی و صیانت اجتماعی ارجاع می‌شوند و در آنجا خدمات مختلفی را دریافت می‌کنند.
وی با بیان اینکه در این مراکز خدمات حمایتی و تکمیلی از جمله برگزاری دوره‌های روانشناختی، مشاوره‌های فردی و گروهی و حمایت‌های اجتماعی انجام و به نهادهای حمایتی معرفی می‌شوند، می‌افزاید: تاکنون ۵۷ خانواده از خانواده‌های افراد بهبودیافته به کمیته امداد معرفی شده‌اند و آنها مستمری دریافت می‌کنند.
رئیس ستاد مبارزه با موادمخدر سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مراکز ماده ۱۶ موظف هستند در زمینه اشتغال و بازگشت به اجتماع بهبودیافتگان پیگیری کنند، اضافه می‌کند: بعضی از خانواده‌ها حاضر به پذیرش فرد بهبودیافته نیستند که در این زمینه مددکار اجتماعی نیز اقدام می‌کند و زمینه حمایت خانواده را فراهم می‌آورد.
به گفته این مقام مسئول در سیستان و بلوچستان دو مرکز جامع توانمندسازی و صیانت اجتماعی دولتی در زاهدان و دو مرکز دولتی در زابل ایجاد شده که شامل یک مرکز زنان و یک مرکز مردان است و قرار است با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مراکز دیگری نیز باید در سایر شهرستان‌های استان ایجاد شود.
آن‌طور که ولایتی‌پور می‌گوید: ۶۱۸ مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر با عنوان مراکز ماده ۱۶، در سطح استان وجود دارد که از این تعداد فقط پنج مرکز دولتی و سایر تحت نظارت بخش خصوصی هستند و به طور کلی این مراکز ظرفیت نگهداری ۱۶۰۰ بیمار را دارد و به منظور سامان‌دهی معتادان متجاهر خدماتی از جمله خدمات پزشکی، مشاوره و روانشناختی، خدمات حمایتی، مهارت‌آموزی و توانمندسازی را ارائه می‌کنند.
راه‌اندازی فاز نخست دهکده سلامت تا یک سال آینده
غلامرضا ملایی، رئیس سازمان بسیج سازندگی سپاه سلمان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به ساخت مجموعه ترک اعتیاد دهکده سلامت زاهدان در مجاورت مرکز نگهداری و درمان معتادان متجاهر «تل سیاه» با هدف گسترش این مرکز در زمینی به مساحت ۳۰۰ هکتار می‌گوید: فاز نخست این مجموعه از ماه گذشته آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا یک سال آینده به بهره‌برداری برسد.
وی با بیان اینکه این سوله با ظرفیت نگهداری دو هزار بیمار راه‌اندازی می‌شود، می‌افزاید: ساخت تعداد ۱۰ سوله قرنطینه، درمان، خوابگاهی، اداری، کارگاه مهارت‌آموزی و اشتغال در فاز نخست این مجموعه پیش‌بینی شده است و برای فازهای بعدی نیز بخش‌هایی از جمله مجتمع بین‌راهی، پمپ بنزین، گلخانه و ساخت مسکن به‌منظور اسکان با خانواده برای بیماران با همکاری بنیاد مسکن در دستور کار قرار گرفته است.
به گزارش ایمنا، در استان سیستان و بلوچستان تلاش‌های خوبی برای بازگشت معتادان متجاهر به آغوش جامعه صورت گرفته است، اما بیشترین این اقدامات در زمینه درمان بوده و نیاز است به مسئله پیشگیری نیز توجه بیشتری شود تا کمتر شاهد ابتلای جوانان به اعتیاد باشیم.
نظر شما