به گزارش خبرنگار ایمنا، دنیای امروز به سمتی پیش می‌رود که بخش بزرگی از ارتباطات و فعالیت‌های مهم به توان ماهواره‌ها و فضا برمی‌گردد. کم‌کم حتی اینترنت از حالت کابلی خارج شده و اینترنت ماهواره‌ای جایگزین آن می‌شود. به طور کلی ۱۰ کشور در دنیا به معنای واقعی دارای فناوری فضایی هستند که شامل آمریکا، روسیه، چین، ژاپن، هند، ایران، انگلستان، اکراین، برزیل و آلمان می‌شود.
ایران اسلامی با ساخت ماهواره‌های مختلف و پرتاب آنها توانایی خود را در زمینه فناوری‌های فضایی اثبات کرده است، در این راستا یکی از جدیدترین ماهواره‌های ساخته شده توسط ایران ماهواره طلوع سه است؛ این ماهواره از نوع ماهواره‌های سنجشی راه دور یا به اصطلاح تله‌متری است که توسط شرکت صنایع مخابراتی ایران متعلق به وزارت دفاع ساخته شده است؛ ماهواره طلوع سه با حدود ۱۵۰ کیلوگرم وزن، سنگین‌ترین ماهواره ساخت داخل با توان تفکیک پنج متر به صورت سیاه و سفید و ۱۰ متر به صورت رنگی است.
محسن منتظری، عضو هیئت مدیره رصدخانه لارستان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مدارهای زمین به سه دسته پایین، متوسط و بالا تقسیم می‌شوند.
وی می‌افزاید: مدار پایینی زمین یا مدار لئو (LEO) از ارتفاع ۱۶۰ کیلومتری سطح آب‌های آزاد آغاز ی‌شود و تا ارتفاع دو هزار کیلومتری ادامه دارد. مدار میانی زمین یا مدار مئو (MEO) از بالای مدار لئو یعنی ارتفاع دو هزار کیلومتری آغاز می‌شود و تا حدود ۳۰ هزار کیلومتری زمین ادامه دارد. از ارتفاع ۳۰ هزار کیلومتری به بعد، بالای مدار مئو را، مدار بالایی یا مدار ژئو (GEO) می‌نامیم.
دبیر مؤسسه بیکران هستی خاطرنشان می‌کند: سرعت حرکت ماهواره‌ها در هر یک از مدارها متفاوت است به عنوان مثال ماهواره‌های قرار گرفته در مدار لئو فاصله کمی تا زمین دارند به همین دلیل گریز از مرکز موجب سرعت بالا در این ماهواره‌ها می‌شود، چراکه اگر سرعت آنها کم باشد به زمین برخورد می‌کنند؛ در این راستا می‌توان گفت به‌طور کلی هرچه ماهواره به زمین نزدیک‌تر باشد، سرعت و شتاب پرتاب آن بیشتر خواهد بود.
استقرار ماهواره طلوع ۳ در مدار لئو
وی ادامه می‌دهد: ماهواره طلوع سه که در فاصله ۵۰۰ کیلومتری از سطح آب‌های آزاد زمین در مدار لئو قرار می‌گیرد، جزو ماهواره‌های برد پایین است به همین جهت سرعت گردش بالایی دارد، به‌طوری که این ماهواره در هر شبانه‌روز حدود ۱۱.۵ دور کامل به دور زمین می‌گردد.
منتظری تصریح می‌کند: ماهواره‌هایی که ساخته می‌شود به‌طور عمده یا در مراکز علمی توسط دانشگاه‌ها ساخته می‌شود یا توسط شرکت‌هایی که طرف قرارداد سازمان فضایی ایران و وزارت دفاع هستند.
وی خاطرنشان می‌کند: به‌طور کلی بسته به کاربرد ماهواره‌ها مخابراتی، دفاعی یا هر دو ساخت آن به پیمانکار مربوطه سپرده می‌شود. همه پیمانکارها معمولاً شرکت‌هایی را زیرمجموعه دارند که اجزای مختلف ماهواره را در شرکت‌ها تولید کرده‌اند و یکپارچه‌سازی ماهواره را انجام می‌دهند.
این عضو هیئت مدیره رصدخانه لارستان می‌گوید: ماهواره‌ها بعد از ساخت به سازمان فضایی ایران واگذار می‌شود نحوه پرتاب ماهواره و تاریخ پرتاب آن توسط سازمان فضایی ایران مشخص می‌شود.
پرتاب ماهواره طلوع ۳ تا پایان سال ۱۴۰۲
وی ادامه داد: زمان‌بندی پرتاب بستگی به نوع ماهواره، موقعیت زمین در فضا، موقعیت ماه نسبت به زمین، شتاب مورد نیاز جهت پرتاب و مدار استقرار در ماهواره‌های متفاوت متغیر است.
منتظری اظهار می‌کند: ماهواره طلوع سه شهریورماه به سازمان فضایی ایران تحویل داده شد، اما هنوز زمان پرتاب دقیق این ماهواره مشخص نشده است، چرا که برای داشتن یک پرتاب مطمئن باید مواردی از جمله آمادگی پایگاه پرتاب، آمادگی ایستگاه فضایی، آمادگی سوخت موشک، انتخاب نوع موشک بر اساس مقیاس و ویژگی‌های موشک مورد بررسی قرار گیرد، البته طی این مراحل حفظ اولویت ماهواره‌های دیگر از نکات مهم است.
وی تاکید می‌کند: تمام تصمیم‌گیری‌های لازم جهت پرتاب درست ماهواره توسط شورای امنیت ملی، تیم سازمان فضایی و وزارت دفاع صورت می‌گیرد. احتمال می‌دهیم ماهواره طلوع سه تا پایان سال ۱۴۰۲ به مدار فرستاده شود.
کاربرد ماهواره‌های مدار پایین
دبیر مؤسسه بیکران هستی می‌گوید: ماهواره‌هایی که در مدار پایین قرار می‌گیرند عمدتاً در راستای فعالیت‌های زمین شناسی از جمله اقلیم‌شناسی، آب و هوا، منابع آبی، منابع معدنی و منابع طبیعی کاربرد دارند.
وی افزود: کاربری ماهواره‌ها بسته به نوع دوربین استفاده شده در آنها متفاوت است، به‌طور کلی تمام دوربین‌ها با باتری خورشیدی که دور تا دور آنها به صورت شش‌ضلعی قرار گرفته است شارژ می‌شود و انرژی لازم را برای تصویربرداری، پردازش تصویر و ارسال آن به زمین را به دست می‌آورند.
هیچ‌چیز ابدی نیست؛ حتی ماهواره‌ها هم روزی می‌میرند
منتظری خاطرنشان می‌کند: ماهواره‌ها ابدی نیستند و پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهن، د علت این اتفاق از دست رفتن انرژی درونی ماهواره به مرور زمان و در نتیجه کم شدن فاصله آنها با زمین است.
وی تصریح می‌کند: عمر ماهواره‌های مدارپایین زیاد نیست و پس از قرار گرفتن در جو بعد از دو سال کاربری خود را از دست می‌دهند، اما ماهواره طلوع سه از فناوری برخوردار است که در صورت از دست دادن انرژی درونی و خروج از مدار توانایی بازگشت به مدار خود را دارد؛ باید دید این ماهواره در عمل چقدر عمر می‌کند و چه مدت زمانی را می‌تواند در مدار خود باقی بماند.
معمای وزن زیاد ماهواره طلوع سه
این عضو هیئت‌مدیره رصدخانه لارستان می‌گوید: ماهواره طلوع سه با ۱۵۰ کیلوگرم وزن سنگین‌ترین ماهواره ساخته شده توسط ایران است، اما وزن زیاد ماهواره‌ها دلیل بر کارایی بیشتر آنها نیست! چرا که وزن ماهواره‌ها بستگی به نوع کاربری آنها دارد.
وی افزود: یکی از عوامل تفاوت وزن در ماهواره‌های مختلف تفاوت وزن باتری‌های خورشیدی است که اطراف ماهواره قرار می‌گیرند. وزن باتری‌های خورشیدی بستگی به شرکت ساخت و ضخامت آن متفاوت است.
منتظری تصریح کرد: بخش دیگری از وزن ماهواره‌ها مربوط به نوع دوربین عکاسی و توان تفکیک تصاویر است که در این راستا ماهواره طلوع سه دارای دوربین سیاه و سفید دوربین رنگی و به احتمال زیاد دوربین فروسرخ است.
وی تصریح می‌کند: به‌طور کلی و دقیق نمی‌توان گفت که علت بیشتر شدن وزن ماهواره طلوع سه نسبت به ماهواره‌های دیگر چیست و چه کاربری‌هایی به آن اضافه شده است.
دبیر مؤسسه بیکران هستی اظهار می‌کند: بزرگترین مسئله در پرتاب ماهواره‌ها خروج از جو است، اما ایران در این زمینه با مشکل جدی مواجه نیست، چراکه بسیاری از موشک‌های ساخته شده توسط ایران از جو بالاتر می‌روند در آنجا به سمت هدف تغییر جهت داده و مجدد وارد جو می‌شوند این در حالی است که وزن بعضی از این موشک‌ها به چند تن می‌رسد.
وی می‌افزاید: پس از طی کردن ۳۰ کیلومتر و خروج ماهواره‌ها از جو مشکلی از لحاظ وزن وجود ندارد چرا که در آن منطقه اصطکاک هوا از بین می‌رود و به همین دلیل ماهواره می‌تواند به‌راحتی با شتاب خود به مسیرش ادامه دهد.
منتظری ادامه می‌دهد: پس از قرارگیری ماهواره در مدار به نیروی محرک خاصی جهت حرکت ماهواره نیاز نیست و ماهواره با استفاده از نیروی گریز از مرکز به حرکت خود ادامه می‌دهد انرژی مورد نیاز جهت اصلاح حرکت و قرار گرفتن در مدار را نیز با انرژی باتری‌های خورشیدی تأمین می‌شود.
وی درباره سوخت ماهواره‌ها خاطرنشان می‌کند: سوخت ماهواره‌ها انواع مختلفی دارد؛ با افزایش سوخت یا تغییر نوع آن توان پرتاب ماهواره نیز تغییر می‌کند. بعد از پرتاب ماهواره مخزن‌های سوخت از آن جدا می‌شود.
عضو هیئت‌مدیره رصدخانه لارستان می‌گوید: در هیچ‌یک از ماهواره‌های پرتاب شده توسط ایران از سوخت جامد استفاده نشده است. در دو سال اخیر تمام ماهواره‌ها توسط پرتابگرهای داخلی به مدار فرستاده شده‌اند.
منتظری خاطرنشان می‌کند: به طور کلی تا به حال فقط دو ماهواره در ایران و توسط پرتابگرهای داخلی پرتاب شده است و سایر ماهواره‌ها در قزاقستان و روسیه پرتاب شدند؛ البته یک ماهواره نیز با پرتابگرهای خارجی در ایران پرتاب شد.
وی تاکید می‌کند: ماهواره طلوع سه صددرصد ساخت داخل بوده است البته بعضی از قطعات آن میکروسوئیچی است که این قطعات کاربرد چندگانه در صنایع دارند، به همین جهت قطعات میکروسوئیچی را از کشورهای شرقی نیز می‌توان وارد کرد، اما امکان واردات قطعاتی که به‌طور مستقیم با ساخت ماهواره مرتبط هستند، از کشورهای دیگر وجود ندارد و باید در داخل کشور ساخته شود.
نظر شما